Bài Kiểm Tra

https://baikiemtra.com


Soạn Văn 6, bài 23 - Đêm nay bác không ngủ

Soạn bài ở nhà môn Ngữ Văn 6, bài 23 - Đêm nay bác không ngủ. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm, hướng dẫn trả lời các câu hỏi SGK Ngữ Văn 6.
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
• Tác giả. Minh Huệ tên khai sinh là Nguyễn Thái, sinh năm 1927, quê ở tỉnh Nghệ An, làm thơ từ thời kháng chiến chống thực dân Pháp.
• Xuất xứ. “Đêm nay Bác không ngủ” là bài thơ nổi tiếng nhất của ông. Bài thơ dựa trên sự kiện có thực: trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta.
• Tác phẩm. Qua câu chuyện về một đèm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ, có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện, kết hợp miêu tả, kể với biểu cảm, có nhiều chi tiết giản dị, chân thực và cảm động.
 
II. HƯỚNG DẨN ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Câu 1. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” kể về một đêm không ngủ của Bác trên đường đi chiến dịch.
Người chiến sĩ trong một lần cùng Bác trên đường đi chiến dịch, trong đêm mưa giá lạnh chợt giật mình tỉnh giấc thấy tất cả mọi người đã ngủ say riêng một mình Bác vẫn ngồi lặng im bên bếp lửa, và đi dém chăn cho từng người. Anh băn khoăn không yên vì lo cho sức khoẻ của Bác, mời Bác đi ngủ nhưng Bác động viên người chiến sĩ cứ yên tâm ngủ ngon để ngày mai đi đánh giặc. Lần thứ hai, rồi lần thứ ba
thức dậy anh hốt hoảng thấy Bác vẫn cứ ngồi thức, trầm tư trong im lặng. Gặng hỏi anh mới biết Bác ngồi lo cho đoàn dân công ngủ ngoài rừng trong mưa lạnh không có chăn chiếu, chỉ có lá cây. Cảm động vì tấm lòng và tình yêu thương bao la của Bác, anh đội viên đã cùng Bác thức suốt đêm trong lòng ngập tràn niềm cảm phục, xúc động.
 
Câu 2. Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của ai? Tác dụng trong việc thể hiện tâm hồn của Bác và tâm lòng của anh bộ đội?
+ Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của anh đội viên.
+ Tác dụng (hiệu quả nghệ thuật)
- Đối với việc thể hiện tâm hồn cao đẹp của Bác: Anh đội viên là tham gia chiến dịch cùng Bác, là người trực tiếp chứng kiến cảnh Bác không ngủ, chính vì vậy tạo cho lời kề tính chân thực, khách quan, giàu sức thuyết phục.
- Đối với việc thể hiện tấm lòng của anh bộ đội đối với lãnh tụ: Đó là sự sâu sắc, chân thành, tự nhân vật trực tiếp biểu lộ tấm lòng, tình cảm của mình.
 
Câu 3. Bài thơ kể lại hai lần anh dội viên thức dậy nhìn thấy Bác không ngủ, hãy so sánh tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên đối với Bác qua hai lần đó?
* Lần thứ nhất Hình ảnh Bác
- Trời khuya mà Bác vẫn ngồi, Bác không ngủ
- Người cha mái tóc bạc, đốt lửa cho anh nằm
- Bác đi dém chăn, từng người từng người một, bóng Bác cao lồng lộng ấm hơn ngọn lửa hồng —» Hành động dịu dàng mà rất lặng lẽ, Bác giống như một ông Tiên trong truyện cổ tích.
* Lần thứ hai Hình ảnh của Bác
- Bác vẫn ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc -» dáng ngồi chất chứa cả một khối tâm tư nặng trĩu.
Tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên.
- Không còn bồn chồn nữa mà hốt hoảng giật mình — cái lo lắng đã được đẩy đến cao trào.
- Bác thương đoàn dân công, đêm nay ngủ ngoài rừng. Rải lá cây làm chiếu. Manh áo phủ làm chăn —> Một tình thương cao cả, mênh mông, sâu thẳm.
- Sau đó là sự vội vàng cuống quýt, năn nỉ thiết tha:
Bác ơi! mời Bác ngủ
Mời Bác ngủ, Bác ơi!
Vì lo cho sức khoẻ của Bác, Bác không ngủ lấy sức đâu mà đi đánh giặc.
- Đây là giây phút bừng sáng tâm tư người chiến sĩ, anh nhận ra được lí do cao cả của việc Bác không ngủ, cảm nhận được hạnh phúc sống bên Bác, và làm theo gương Bác: Anh đã thức luôn cùng Bác.
 
Câu 4. Vì sao trong bài thơ không kể lần thứ hai, qua cảm nghĩ của anh đội viên, hình ảnh Bác, đã được khắc hoạ sâu đậm như thế nào?
* Bài thơ không nhắc đến lần thứ hai vì:
- Nếu nhắc đủ cả ba lần bài thơ sẽ quá dài, thiếu cô đọng.
- Nhắc hai lần để làm nổi bật sự khác biệt và sự tiến triển của sự việc.
* Hình ảnh của Bác qua bài thơ:
- Đó là người có tình yêu thương vô cùng sâu sắc rộng lớn.
- Bác vừa rất vĩ đại nhưng cũng rất gần gũi như một người cha trong gia đình.
- Những cử chỉ hành động rất giản dị ấm áp, làm rung động lòng người.
 
Câu 5. Hãy cho biết vì sao trong đoạn kết nhà thơ lại viết:
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.
Nhà thơ viết như vậy là vì:
- Tình thương của Bác đối với mọi người là sự kì diệu.
- Cái tên Hồ Chí Minh như là một định nghĩa về những phẩm chất tốt đẹp của con người.
- Sự thường tình nhưng là một sự vĩ đại đến vô cùng.
 
Câu 6. Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Thể thơ ấy có phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ không?
- Bài thơ được làm theo thể ngũ ngôn: Mỗi câu có 5 tiếng và mỗi khổ có 4 câu, gieo vần vào chữ cuối cùng của câu.
- Thể thơ ấy rất phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ: tự sự - trữ tình.
- Bài thơ mang âm hưởng của ví dặm Nghệ - Tĩnh, tạo cho bài thơ sự da diết trong việc thế hiện cảm xúc.
 
Câu 7. Tìm những từ láy trong bài thơ và cho biết giá trị biểu cảm của một số từ láy mà em cho là đặc sắc.
+ Những từ láy trong bài thơ:
- Trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng, lồng lộng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, bề bộn, hốt hoảng, phăng phắc, vội vàng, mênh mông, nằng nặc, mau mau.
+ Giá trị biểu cảm của một số từ láy:
- Xơ xác: gợi lên hình ảnh căn lều thấp bé, mái đã cũ kĩ, bị gió mưa bào mòn xác xơ, tiêu điều.
- Lồng lộng: gợi lên hình ảnh con người to lớn về tầm vóc và nhân cách cao cả.
- Phăng phắc: diễn tả trạng thái bất động, tập trung cao độ của Bác về điều suy nghĩ lo lắng ở trong lòng.

III. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Đọc diễn cảm bài thơ
Muốn đọc diễn cảm bài thơ, em cần lưu ý những điều sau đây:
- Thể hiện được tính chất tự sự và trữ tình của bài thơ.
- Thể hiện đúng cách ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3
Anh đội viên / thức dậy (3/2)
Thấy trời khuya / lắm rồi (3/2)
Mà sao Bác / vẫn ngồi (3/2)
Đêm nay / Bác không ngủ (2/3)
- Giọng của anh đội viên: Bồi hồi xúc động.
- Giọng của Bác ôn tồn, từ tốn.
 
Câu 2. Dựa theo bài thơ em hãy viết một bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ.
- Các em tự làm. 
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây