Bài giảng Âm nhạc 8 tiết 29 - Học hát: Tuổi đời mênh mông

I- Mục tiêu
 
• HS hát đúng giai điệu và lời ca bài hát Tuổi đời mênh mông.
• HS biết trình bày đơn ca hoặc bằng một vài cách hát tập thể như hát hoà giọng, hát lĩnh xướng.
• Qua nội dung bài hát, hướng các em biết yêu quí, trân trọng những ngày tháng của tuổi thơ đầy hồn nhiên, trong sáng.
 
II- Giáo viên chuẩn bị
 
• Nhạc cụ quen dùng.
• Đàn và hát thuần thục bài Tuổi đời mênh mông.
• Tập trình bày để giới thiệu một vài ca khúc khác của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
 
Nắng thuỷ tinh
(Trích)
 
về thăm mái trường xưa
 
Biết đâu nguồn cội
(Trích)
 
I. Tiến trình dạy học
 

 
Lưu ý giáo viên
 
Xin giới thiệu một số lời tâm sự về cuộc sống và tình yêu của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, để các bạn thêm hiểu về nhạc sĩ cũng như sáng tác âm nhạc của ông.
 
Tôi đã mơ thấy chuyến đi của mình...
 
Càng sống nhiều ta càng thấy cái chết dễ dàng đến với bất cứ một ai. Chết quá dễ mà sống thì quá khó. Hôm qua gặp nhau đây, ngày mai lại mất nhau. Sống thì có hẹn hò hôm nay hôm mai. Chết thì chẳng bao giờ có một cuộc hẹn hò nào trước. Một buổi sáng cách đây bốn năm, lúc tôi đang ngồi uống rượu với bạn, mẹ tôi bảo: “Mẹ đi chơi chút nghe”. Thế rồi một giờ sau tôi nhận được điện thoại báo tin mẹ tôi đã mất tại nhà người bạn.
 
Nhạc sĩ Xuân Hồng cũng đã từ biệt chúng tôi như thế. Không kịp nói một lời, không kịp đưa tay vẫy chào bạn bè, vẫy chào cuộc sống. Thế kỉ 21 thế mà cũng khó đến được, dù chỉ còn mấy năm.
Càng yêu ta càng thấy: có tình yêu thì khó mà mất tình thì quá dễ. Hôm qua mới yêu nhau đây, hôm nay đã mất rồi. Mất sạch như người đi buôn, mất hết vốn liếng. Cứ tự an ủi mình khi nghĩ rằng mình đau khổ thì có một kẻ khác đang hạnh phúc. Và biết đâu cái thời gian mình được yêu thì người khác lại đau khổ vô cùng. Nghĩ thế thì thấy cuộc đời bỗng nhẹ nhàng hơn và cũng dễ tha thứ cho nhau. Sống mà giữ mãi trong lòng những hờn oán thì cũng nặng nề.
 
Có người bỏ cuộc đời mà đi như một giấc ngủ quên. Có người bỏ cuộc tình mà đi như người đãng trí, dù sao cũng đã lãng quên một nơi này để đi về một chốn khác. Phụ đời và phụ người hình như cũng vậy mà thôi. Người ở lại bao giờ cũng nhớ thương một hình bóng mình đã mất. Khó mà quên nhanh, khó mà xoá đi trong lòng một nỗi ngậm ngùi.
 
Tưởng rằng có thể quên dễ dàng một cuộc tình nhung hoá ra chẳng bao giờ quên được. Mượn cuộc tình này để xoá cuộc tình kia chỉ là một sự vá víu cho tâm hồn.
 
Những mảnh vá ấy chỉ đủ để làm phẳng lặng bên ngoài mà thôi. Mỗi một con người vì ngại chết mà muốn sống. Mỗi một con người vì sợ mất tình mà giữ mãi một lòng nhớ nhung.
 
Cuối cùng thì lòng yêu thương cuộc sống cũng không giữ lại đời người. Cuối cùng thì tình yêu không giữ được người mình yêu.
 
Giấc mơ hạ trắng
 
Ở Huế mùa hạ, ve kêu râm ran trên những tán cây như một giàn hợp xướng và nắng nóng oi bức như địa ngục. Thêm vào đó còn có gió Lào. Vừa tắm xong là người đã ướt đẫm mồ hôi. Bao nhiêu nhiên liệu tích luỹ trong cơ thể đều tan ra thành nước. Những đồ vật và áo quần cũng có cảm giác như vừa rút trong lò lửa ra. Những mặt đường gần như bốc khói với nhiệt độ 42-43 độ.
 
Có một mùa hạ năm ấy tôi bị một cơn sốt nặng, nhiệt độ trong người và bên ngoài bằng nhau. Tôi nằm sốt mê man trên giường không còn biết gì. Và bỗng có một lúc nào đó tôi cảm thấy hương thơm phủ ngập cả căn phòng và tôi chìm đắm vào một giấc mơ như một cơn mê sảng. Tôi thấy mình lạc vào một rừng hoa trắng thơm ngào ngạt, bay bổng trong không gian đó. Đến lúc tỉnh dậy người ướt đầm mồ hôi và tôi nhìn thấy bên cạnh giường có một người con gái nào đó đã đến cắm một bó hoa dạ lí hương trắng rất lớn. Chính cái mùi thơm của dạ lí hương đã đưa tôi vào giấc mơ kia. Giấc mơ trong một mùa hạ nóng bức.
 
Trong vùng tôi ở, quanh đó chỉ có một nhà duy nhất trồng dạ lí hương nên tôi biết ngay người mang hoa đến là ai.
 
Sau một tuần lễ tôi hết bệnh, nghe tin bố người bạn đang hấp hối tôi vội vàng đến thăm. Ông chẳng có bệnh gì ngoài bệnh nhớ thương và buồn rầu. Câu chuyện rất đơn giản. Hai ông bà đã lớn tuổi thường nằm chung trên một sập gụ xưa. Cứ mỗi sáng bà cụ thức dậy sớm và xuống bếp nấu nước sôi để pha trà cho cụ ông uống. Một buổi sáng nọ, cũng theo thường lệ, bà cụ xuống bếp bị gió ngã bất tỉnh và chết. Mấy người con ở gần đó tình cờ phát hiện và đưa bà cụ về nhà một người để tẩm liệm. Sau đó chôn cất và giấu ông cụ. Tất nhiên, khi ông cụ thức dậy hỏi con, mẹ các con đi đâu rồi, thì họ trả lời là mẹ sang nhà chúng con để chăm sóc mấy cháu vì chúng bị bệnh. Vài ngày sau vẫn chưa thấy bà về, ông mới trầm ngâm hỏi các con có phải mẹ các con đã chết rồi không? Lúc ấy mọi người mới khóc oà lên. Từ đó ông nằm trên sập gụ một mình, cơm không ăn, trà không uống cho đến lúc kiệt sức và đi theo bà cụ luôn.
 
Câu chuyện này ám ảnh tôi một thời gian. Và sau đó tôi kết hợp giấc mơ hoa trắng mùa hạ với mối tình già keo sơn này, như áo xưa dù nhàu cũng xin bạc đầu gọi mãi tên nhau, để viết nên bài “Hạ trắng”.
(Trích trong cuốn Trịnh Công Sơn rơi lệ ru đời, NXB Phụ nữ, 2001)