Giải Công dân 6 sách Chân trời, bài 5: Tự lập

I. Khởi động trang 20
Câu thơ sau thể hiện đức tính gì?
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
Trả lời:
Câu thơ sau thể hiện đức tính: cần cù, chịu khó và tự lập.

II. Khám phá trang 20, 21
Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi:
Làm bất cứ việc gì
Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ còn rất trẻ, mang tên Nguyễn Tất Thành. Lúc đó, anh Thành có một người bạn tên là Lê. Một lần, cùng nhau đi chơi phố, đột nhiên anh thành nhìn thẳng vào mắt bạn và hỏi:
- Anh Lê, anh có yêu nước không?
Câu hỏi đột ngột khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi trả lời:
- Tất nhiên là có chứ.
- Anh có thể giữ bí mật không?
- Có.
- Tôi muốn sang Pháp và các nước khác. Sau đó xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật ra cũng có điều mạo hiểm như khi ôm nỗi đau. Anh muốn đi với tôi không?
- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy tiền đâu mà đi?
Đây tiền đây. – Anh Thành vừa nói, vừa xòe rộng hai bàn tay – Chúng ta sẽ làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế anh cùng đi với tôi chứ?
Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi nghĩ lại về cuộc phiêu lưu trên thì anh Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa.
Vài ngày sau, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước...

(Theo Bác Hồ kính yêu, NXB Kim Đồng, 1980)

1. Vì sao Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước chỉ với hai bàn tay trắng?
2. Theo em, thế nào là tự lập?
Trả lời:
Bác Hồ có thể ra đi tìm người cứu nước chỉ với 2 bàn tay trắng vì:
Bác Hồ là người có lòng yêu nước;
Bác Hồ có lòng quyết tâm cao với sự hăng hái nhiệt huyết của tuổi trẻ, với lòng tự tin vào chính sức lực của mình;
Bác Hồ là người có tính tự lập, tự lo liệu, không trông chờ, dựa dẫm phụ thuộc vào người khác, dám đương đầu với khó khăn gian khổ;
Vì thế Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước mặc dù chỉ với hai bàn tay trắng.
Tự lập là: chủ động, tự giác làm các công việc bằng khả năng sức lực của mình.
Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và nhận xét về hành vi của các bạn:

Theo em, đâu là biểu hiện của tự lập? Đâu là biểu hiện chưa tự lập?
Vì sao chúng ta cần phải tự lập? Em hãy tự đánh giá khả năng tự lập của em so với các bạn trong hình ảnh trên?
Tự lập có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống?
Trả lời:
- Theo em, biểu hiện của tự lập là: 1, 2, 3, 5.
- Biểu hiện chưa tự lập: 4, 6
- Chúng ta cần phải tự lập vì: giúp chúng ta tự tin, có bản lĩnh cá nhân, dễ thành công trong cuộc sống, xứng đáng được người khác kính trọng.
- Em đánh giá khả năng tự lập của em so với các bạn trong hình ảnh trên cũng khá tốt. Bởi em luôn rèn luyện cho mình tính tự lập trong học tập cũng như phụ giúp bố mẹ công việc nhà...
- Tự lập có ý nghĩa trong cuộc sống:
Người có tính tự lập thường thành công trong cuộc sống và nhận được sự quý trọng của mọi người.
Người tự lập luôn chủ động mọi công việc, nhanh nhạy, nắm bắt được các tình huống để xử lý dễ dàng

III. Luyện tập trang 22, 23
Em hãy quan sát bảng kế hoạch hoạt động trong hè và nhận xét về tính tự lập của bạn Hoa.

Trả lời:
Nhận xét về tính tự lập của bạn Hoa là: hoa là người rất có tính tự lập, bạn chia ra thời gian biểu để mình thực hiện có hiệu quả.

Đọc các tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi (SGK GDCD 6 sách Chân trời sáng tạo trang 23)
Tình huống 1: Bạn An ở gần trường nhưng bạn ấy hay đi học muộn. Khi lớp trưởng hỏi lí do, An luôn nói: “Tại bố mẹ không gọi mình dậy.”
Tình huống 2: Đọc đề bài toán, có chỗ không hiểu. Hùng rủ Tâm đến nhờ cô giáo hướng dẫn. Tâm khuyên Hùng không nên làm như vậy.
Tình huống 3: Khi được cô giáo phân nhóm để thực hiện các nhiệm vụ học tập, Đạt nghĩ rằng làm việc nhóm sẽ dẫn tới sự ỷ lại, dựa dẫm vào người khác nên không tích cực tham gia.
- Tình huống 1:
+ Em có đồng tình với An không? Vì sao?
+ Nếu là bạn của An em sẽ làm gì?
- Tình huống 2:
+ Em có đồng tình với Tâm không? Vì sao?
+ Nếu em là Hùng em sẽ làm gì?
- Tình huống 3:
+ Em có đồng tình với Đạt không? Vì sao?
+ Nếu là bạn của Đạt, em sẽ nói gì với Đạt?
Trả lời:
- Tình huống 1:
+ Em có không đồng tình với bạn An. Vì bố mẹ có công việc của bố mẹ, đôi lúc họ có thể bận công việc, nên những việc nhỏ nhặt như dậy sớm đi học thì bạn nên rèn luyện tính tự giác cho bản thân mình
+ Nếu là bạn của An em sẽ khuyên bạn nên tập tính tự giác ngay từ bây giờ từ việc dậy sớm đến vệ sinh các nhân và đến lớp đúng giờ, không nên lúc nào cũng chờ đợi bố mẹ.
- Tình huống 2:
+ Em đồng tình với Tâm không. Vì đọc bài toán khó chúng ta nên cùng các bạn tìm cách giải, không nên chưa suy nghĩ gì đã vội hỏi cô giáo.
+ Nếu em là Hùng em sẽ cùng tâm ngồi lại nghiên cứu cách giải, nếu không được em có thể hỏi các bạn trong lớp, cùng các bạn suy nghĩ để làm.
- Tình huống 3:
+ Em không đồng tình với Đạt không. Vì làm nhóm là việc học tập cùng nhau trao đổi nên vì thế cá nhân mỗi người phải tích cực thì mới đem lại kết quả.
+ Nếu là bạn của Đạt, em sẽ nói với Đạt không nên có suy nghĩ như vậy, vì cá nhân mỗi người phải tập tính tự lập suy nghĩ và đóng góp ý kiến của mình vào bài nhóm có như vậy thì nhóm mới ngày phát triển và thành tích học tập của mình cũng được cải thiện nhiều hơn.

IV. Vận dụng trang 23
Em hãy xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện thiếu tự lập của bản thân?
Trả lời: