Giải Công dân 6 sách Chân trời, bài 3: Siêng năng, kiên trì

Chơi trò chơi Ai nhanh hơn
Cách chơi: Ai tìm được nhiều câu ca dao tục ngữ nói về siêng năng, kiên trì trong một thời gian nhất định là người thắng cuộc.
Trả lời:
Cần cù bù thông minh.
Có cứng mới đứng được đầu gió.
Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.
Người có chí thì nên, nhà có nền thì vững.
Có công mài sắt, có ngày nên kim

II. Khám phá trang 12, 13, 14
Em hãy đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi (đọc tại SGK GDCD trang 12)
1. Vì sao Cừ được trao giấy khen?
2. Từ câu chuyện của Cừ, em rút được bài học gì cho bản thân?
Trả lời:
1. Cừ được trao giấy khen vì Cừ có tinh thần kiên trì, nỗ lực cố gắng vượt qua hoàn cảnh.
2. Từ câu chuyện của Cừ, em rút được bài học cho bản thân: cố gắng, nỗ lực hết mình dù ở bất kì hoàn cảnh khó khăn nào.

Em hãy nêu suy nghĩ của em về các câu danh ngôn sau:
- Trên đường thành công không có dấu chân của người lười biếng (Lỗ Tấn).
- Nghị lực và kiên trì sẽ chiến thắng tất cả (Benjamin Franklin)
Câu hỏi:  Dựa vào 2 câu danh ngôn trên, em hãy tự đánh giá về sự siêng năng, kiên trì của bản thân em đạt và chưa đạt như thế nào?
Trả lời:
- Trên đường thành công không có dấu chân của người lười biếng (Lỗ Tấn). => Câu nói của Lỗ Tấn khẳng định rằng muốn có được thành công, mỗi người đều phải cần cù, chăm chỉ; những người lười biếng thì không bao giờ hái được thành công. Của cải vật chất trong xã hội đều do con người tạo ra.
- Nghị lực và kiên trì sẽ chiến thắng tất cả (Benjamin Franklin) => Một khi bạn có nghị lực, bạn sẽ có sức mạnh để chinh phục mọi trở ngại khó ...
• Dựa vào 2 câu danh ngôn trên, em hãy tự đánh giá về sự siêng năng, kiên trì của bản thân em đạt. Vì em luôn cố gắng hoàn thành bài cô giáo giao về nhà và coi bài trước khi đến lớp; gặp bài toán khó em luôn cố gắng tìm được cách giải cho mình…

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để xác định biểu hiện của siêng năng, kiên trì và chưa siêng năng, kiên trì.

Câu hỏi: Ngoài những biểu hiện trên, hãy kể thêm những biểu hiện khác của siêng năng, kiên trì trong lao động, học tập và sinh hoạt hằng ngày mà em biết. Theo em, siêng năng kiên trì sẽ mang lại ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Biểu hiện của siêng năng, kiên trì: 1
- Chưa siêng năng, kiên trì: 2, 3, 5, 6
Câu hỏi: Siêng năng, kiên trì mang lại ý nghĩa:
Con người muốn tồn tại, phải siêng năng, kiên trì lao động để làm ra của cải, xây dựng
cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Nếu không chịu khó, kiên trì trong lao động thì sẽ đói nghèo, trở thành kẻ ăn bám gia
đình và xã hội.
Siêng năng, kiên trì giúp con người thành công trong công việc, học tập và cuộc sống.

III. Luyện tập trang 14, 15
Đọc các tình huống và thực hiện yêu cầu
Tình huống 1
Hôm nay trời mưa to, em lưỡng lự không biết có nên đi học võ hay không?
Em chọn cách ứng xử nào? Vì sao?
Trả lời:
Em sẽ chọn đi học vì dù trời mưa nhưng trường dạy thì chúng ta vẫn phải cố gắng đến lớp không nên lười biếng.

Tình huống 2
Đêm khuya và bên ngoài trời rất lạnh, em còn bài tập chưa làm xong. Em phân vân không biết nên đi ngủ hay là tiếp tục làm cho xong các bài tập.
Em chọn cách ứng xử nào? Vì sao?
Trả lời:
Em sẽ làm bài tập tiếp khi nào xong rồi đi ngủ. Vì khi chưa xong đi ngủ hôm sau lên lớp sẽ không có bài để cô kiểm tra và đó cũng là một hành động lười biếng trong học tập

Tình huống 3
Hùng đang dọn dẹp nhà cửa thì Tuấn sang chơi. Tuấn rủ: “Đi đá bóng đi, cả tuần học rồi, chủ nhật phải được tự do, thoải mái. Lần nào sang cũng thấy cậu làm việc nhà là sao?”
Nếu em là Hùng em sẽ nói gì với Tuấn? Vì sao?
Trả lời:
Nếu em là Hùng em sẽ nói tuấn khi nào mình dọn dẹp nhà cửa phụ bố mẹ xong sẽ đi đá bóng cùng. Vì đi học cả tuần chỉ có chủ nhật mới được nghỉ nên sẽ tranh thủ chút thời gian rảnh để phụ bố mẹ.

Tình huống 4
Vào năm học mới, Hoa đặt mục tiêu trở thành học sinh giỏi toán. Vì vậy, bạn luôn cố gắng giải thêm các bài tập khó. Mỗi lần, thấy Hoa đang loay hoay tìm lời giải bài toán khó, Mai đưa ra cho Hoa cuốn sách giải bài tập Toán 6 và nói: “Cậu chép đi cho nhanh, việc gì phải tốn thời gian suy nghĩ.”
Em có đồng ý với ý kiến của Mai không? Vì sao?
Trả lời:
Em không đồng ý với ý kiến của Mai. Vì dù bài tập khó những chúng ta cũng phải cố gắng nỗ lực tìm cách giải để nâng cao thêm kiến thức chứ không được chép như vậy.

Tình huống 5
Hai tháng nữa là đến Hội khỏe Phù Đổng toàn trường, Minh muốn thử sức ở cự li chạy 1000m dành cho nam. Hoàng khuyên: “Minh không nên tham gia vì ở trường có rất nhiều người chạy nhanh lắm.
Em sẽ đưa ra lời khuyên với Hoàng như thế nào?
Trả lời:
Em sẽ nói với Hoàng mặc dù có nhiều người chạy nhanh nhưng nếu chúng ta không nỗ lực, không cố gắng tham gia thì làm sao biết được năng lực bản thân ta ở đâu.

Liên hệ bản thân
• Hãy liệt kê những việc làm hằng ngày. Em thấy mình đã siêng năng chưa? Vì sao?
• Em đã từng nỗ lực hết sức vượt qua khó khăn để kiên trì hoàn thành một công việc hay chưa ? Nếu có hãy chia sẻ về điều đó?
Trả lời:
- Những việc làm hằng ngày: dậy sớm, quét nhà phụ mẹ, nấu cơm, tự giặt quần áo, học bài, phụ ông bà tưới cây…. Em thấy mình đã siêng năng. Vì em thường xuyên giúp bố mẹ và cố gắng làm những bài tập khó mà cô giáo giao về nhà.
- Em đã từng nỗ lực hết sức vượt qua khó khăn để kiên trì hoàn thành một công việc. Chẳng hạn trong học tập khi gặp một bài tập khó em sẽ cố gắng tìm cách giải, nếu không được em sẽ hỏi thầy cô hướng dẫn…

Vận dụng trang 15
Câu 1. Em hãy thiết kế một khẩu hiệu về siêng năng kiên trì trong học tập, lao động và các hoạt động khác của em và bạn bè?
Trả lời:
Một khẩu hiệu về siêng năng kiên trì trong học tập, lao động và các hoạt động khác của em và bạn bè:
“ Siêng năng kiên trì là chìa khóa của thành công”
“Siêng năng kiên trì ắt sẽ thành công"

Câu 2. Thực hiện một trong các gợi ý sau:
- Em hãy tìm về câu chuyện siêng năng, kiên trì của một bạn cùng tuổi mà em biết. Sau đó chia sẻ với bạn thân hoặc viết đăng lên báo tường của lớp?
- Em hãy trồng một hạt giống bất kì, chăm sóc và theo dõi sự trưởng thành của cây. Sau đó, chia sẻ niềm vui với người thân, bạn bè. Từ đó, tiếp tục thử nghiệm gieo trồng nhiều hạt giống hơn dựa trên điều kiện của gia đình, lớp học.
Trả lời:
Những câu chuyện siêng năng, kiên trì của một bạn cùng tuổi mà em biết: Các em kể những câu chuyện xung quanh. VD. Bạn Hoàng cùng lớp mặc dù gia đình khó khăn, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi hai anh em Hoàng ăn học. Nhưng bạn luôn có thành tích học tập tốt của lớp. Bạn học giói nhất môn Toán, gặp bài khó không nản chí, luôn tìm ra lời giải. Bạn còn giúp đỡ các bạn học yếu trong lớp học tốt môn Toán hơn,....