Hướng dẫn trả lời câu hỏi GDCD 9, bài 2: Tự chủ

Câu hỏi: Thế nào là tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống, luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của mình.

Câu hỏi: Những biểu hiện cụ thể của tính tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: - Trước mọi sự việc, người có tính tự chủ thường tỏ ra bình tĩnh, không nóng nảy, vội vàng;

- Khi gặp khó khăn không sợ hãi hoặc chán nản;

- Trong cư xử với mọi người thường tỏ ra ôn tồn, mềm mỏng, lịch sự.

Câu hỏi: Người có tính tự chủ là người như thế nào?

Hướng dẫn trả lời: Người có tính tự chủ luôn biết tự kiểm tra, đánh giá bản thân mình, luôn biết tự điều chỉnh (bằng lời nói, việc làm) để sửa chữa những điều không đúng bằng thái độ và cách cư xử của mình.

Câu hỏi: Người như thế nào là người không có tính tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: Người không làm chủ được bản thân, thiếu tính tự chủ là người có suy nghĩ và hành vi mang tính bồng bột, thiếu cân nhắc chín chắn, do đó dễ mắc sai lầm.

Câu hỏi: Biểu hiện của người không có tính tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: - Trước những việc làm mình không vừa ý, người đó thường nổi nóng, to tiếng cãi vã, gây gổ;

- Trước những khó khăn thường tỏ ra hoang mang sợ hãi, chán nản, không vững vàng; trước những cám dỗ, dễ bị người khác lôi kéo hoặc lợi dụng;

- Có những hành vi tự phát, ngẫu nhiên như văng tục, cư xử thô lỗ với mọi người...

Câu hỏi: Khi có người làm điều gì đó khiến em không hài lòng, em sẽ xử sự như thế nào?

Hướng dẫn trả lời: Khi có người làm điều gì đó khiến em không hài lòng, trước hết em phải bình tĩnh, không nóng nảy, sau đó phải ôn tồn, mềm mỏng chỉ cho người đó thấy những điều người đó làm là sai.

Câu hỏi: Khi có người bạn rủ em làm điều gì đó sai trái (ví dụ hút thuốc lá, uống rượu, trốn học, trốn lao động...), em sẽ làm gì?

Hướng dẫn trả lời: Nếu có người bạn rủ em hút thuốc lá, uống rượu, trốn học, trôn lao động, em sẽ kiên quyết từ chối. Sau đó em lựa lời khuyên nhủ bạn, nếu bạn làm như vậy là vi phạm nội quy của nhà trường, sẽ gây hậu quả xấu cho bản thân, gia đình và xã hội. Nếu bạn không từ bỏ, em sẽ báo với cha mẹ bạn, thầy cô giáo để có biện pháp giúp đỡ bạn.

Câu hỏi: Em rất mong muốn một cái gì đó nhưng cha mẹ em chưa thể đáp ứng được, em sẽ làm gì?

Hướng dẫn trả lời: Em vẫn vui vẻ và ôn tồn nói với cha mẹ rằng: Khi nào có điều kiện cha mẹ cho con nhé!

Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng người có tính tự chủ luôn hành động theo ý mình, không cần quan tâm đến hoàn cảnh và người giao tiếp. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời: Em không đồng ý với ý kiến đó. Bởi vì, người có tính tự chủ là người làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống khác nhau, không hành động một cách mù quáng hoặc theo ý thích cá nhân của mình. Nếu ý thích đó là không đúng, không phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh hay chuẩn mực xã hội.

Câu hỏi: Vì sao cần có thái độ ôn hoà, từ tốn trong giao tiếp với người khác.

Hướng dẫn trả lời: Khi giao tiếp, cần có thái độ ôn hoà, từ tôn là biểu hiện của người có tính tự chủ, tự tin và tôn trọng người khác. Thái độ ôn hoà, từ tốn trong giao tiếp là biểu hiện của người có văn hoá, tạo cho người đối diện dễ cảm tình, quý mến.

Câu hỏi: Ý nghĩa của tính tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: Tự chủ là một đức tính quý giá. Nhờ có tính tự chủ mà con người biết sống một cách đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hoá. Tính tự chủ giúp chúng ta đứng vững trước những tình huống khó khăn và những thử thách, cám dỗ.

Câu hỏi: Vì sao con người cần phải biết tự chủ?

Hướng dẫn trả lời: - Tính tự chủ rất cần thiết vì trong cuộc sông, con người luôn luôn gặp những tình huống đòi hỏi phải có sự ứng xử đúng đắn, phù hợp.

- Tính tự chủ giúp con người tránh được những sai lầm không đúng, sáng suốt lựa chọn cách thức thực hiện mục đích cuộc sống của mình.

- Trong xã hội, nếu mọi người đều biết tự chủ, biết xử sự như những người có văn hoá thì xã hội sẽ tốt đẹp hơn.

Câu hỏi: Chúng ta cần rèn luyện tính tự chủ bằng cách nào?

Hướng dẫn trả lời: - Để rèn luyện tính tự chủ:

+ Phải tập điều chỉnh hành vi, thái độ của mình theo yêu cầu của nếp sông văn hoá: bình tĩnh, ôn hoà, lễ độ;

+ Tập suy nghĩ trước và sau khi hành động;

+ Phải hạn chế những đòi hỏi, mong muôn hưởng thụ cá nhân và xa lánh những cám dỗ để tránh những việc làm xâu;

+ Sau mỗi việc làm, cần xem lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai và kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa.

Câu hỏi: Em hiểu câu ca dao sau như thế nào?

“Dù ai nói ngả nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”.

Hướng dẫn trả lời: Câu ca dao muốn nói, khi con người đã có quyết tâm thì dù ai ngăn trở vẫn vững vàng, không thay đổi ý định của mình.