2. Trong thư gửi đồng bào Nam Bộ ngày 31-5-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh khuyên: "Năm ngón tay cũng có ngón ngắn ngón dài. Nhưng ngắn dài đều họp nhau lại nơi bàn tay. Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều dòng dõi của tổ tiên ta. Vậy nên ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải lấy tinh thần thân ái mà cảm hóa họ".
Trong thư gửi tù binh Pháp nhân dịp Noel ngày 24-12-1946, Người viết: "Tôi mong một ngày gần đây, hai dân tộc Pháp - Việt có thể cùng cộng tác trong vòng hoà bình và thân ái để mưu cầu hạnh phúc chung cho hai dân tộc. Trong khi chờ đợi, các bạn hãy yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi, cho đến khi hết chiến tranh, khi đó các bạn sẽ được tự do. Tôi chúc các bạn một ngày Noel vui và một năm tốt đẹp".
a. Em hãy nêu những việc làm của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh. Những việc làm đó thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Nêu ý nghĩa của những việc làm đó
b. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ trong thông tin 2 và nêu ý nghĩa của lòng khoan dung đó
c. Theo em, thế nào là lòng khoan dung? Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống
Giải:
a.
b. Chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ
Trong thư gửi đồng bào Nam Bộ, Bác khuyên: "Vậy nên ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải lấy tinh thần thân ái mà cảm hoá họ."
Trong thư gửi tù binh Pháp nhân dịp Noel, Bác viết: "Tôi mong một ngày gần đây, hai dân tộc Pháp - Việt có thể cùng cộng tác trong vòng hòa bình và thân ái để mưu cầu hạnh phúc chung cho hai dân tộc. Trong khi chờ đợi, các bạn hãy yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi, cho đến khi hết chiến tranh, khi đó các bạn sẽ được tự do."
Ý nghĩa của lòng khoan dung đó
Đối với đồng bào Nam Bộ: Lòng khoan dung giúp hàn gắn những rạn nứt trong nội bộ dân tộc, đoàn kết tất cả mọi người dưới ngọn cờ yêu nước.
Đối với tù binh Pháp: Thể hiện lòng nhân ái, tạo điều kiện sống tốt nhất cho họ dù trong hoàn cảnh chiến tranh, qua đó tạo tiền đề cho mối quan hệ hòa bình và hợp tác sau này.
c. Lòng khoan dung là sự rộng lượng, tha thứ cho lỗi lầm của người khác, không giữ hận thù và luôn cố gắng hiểu và thông cảm cho những hoàn cảnh và hành động của người khác.
Những biểu hiện của lòng khoan dung:
- Tha thứ cho người đã làm sai hoặc gây tổn thương đến mình.
- Không giữ lòng hận thù, biết đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu và thông cảm.
- Cư xử nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ người khác dù họ đã từng có lỗi với mình.
- Khuyến khích và hỗ trợ người khác sửa đổi lỗi lầm, làm lại từ đầu.
Ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống:
- Đối với cá nhân: Giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, tạo nên tâm hồn thanh thản và hạnh phúc.
- Đối với xã hội: Góp phần xây dựng một xã hội hòa bình, không có hận thù và bạo lực, tạo môi trường sống lành mạnh và an lành cho mọi người.
- Về mặt tinh thần: Lòng khoan dung là nền tảng của nhiều giá trị đạo đức và tôn giáo, giúp nâng cao phẩm chất con người, xây dựng nhân cách tốt đẹp.
Khám phá 2. Em hãy quan sát các hình ảnh, kết hợp đọc những trường hợp sau để trả lời câu hỏi
Do gây tai nạn nghiêm trọng trong một lần ngủ gật khi đang lái xe khách, anh H phải chấp hành hình phạt tù. Sau khi chấp hành hình phạt, trở về nhà, anh thường lủi thủi một mình, không dám giao tiếp với ai vì ngại bị phân biệt, kì thị. Thấy vậy, T rất thương anh vì trước kia, anh rất vui vẻ, hòa đồng với mọi người. T bàn với các bạn trong xóm tìm cách để gần gũi, động viên, chia sẻ, giúp anh vượt qua được mặc cảm, nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng.
a. Dựa vào biểu hiện của lòng khoan dung, em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của các chủ thể trong những hình ảnh và trường hợp trên?
b. Em có lời khuyên gì đối với những chủ thể thiếu khoan dung trong những hình ảnh và trường hợp trên?
c. Theo em, để có lòng khoan dung, chúng ta cần làm gì?
Giải:
a.
- Hình ảnh 1: Bạn nữ bên trái đã rất hối hận khi không may làm em của mình bị ngã gãy tay. Đó là một biểu hiện của sự khoan dung. Ngoài ra, bạn nữ bên phải cũng đã lắng nghe, an ủi và động viên bạn của mình, đó cũng là 1 biểu hiện của sự khoan dung
- Hình ảnh 2: Bạn nữ trong hình đã nhận được lời xin lỗi từ người bạn của mình, tuy nhiên, bạn vẫn chưa tha thứ cho lỗi lầm của người bạn đó. Đây không phải là biểu hiện của sự khoan dung.
- Trường hợp: T là một người có lòng khoan dung. Anh ấy không những không phân biệt, kì thị anh H mà còn cố gắng tìm cách giúp đỡ, động viên anh H vượt qua mặc cảm. Còn anh H thì lại thiếu lòng khoan dung cho chính mình. Anh đã chấp hành hình phạt về lỗi lầm của mình nhưng lại chưa thể tha thứ cho hành vi của bản thân.
b.
- Hình ảnh 2: Bạn nữ nên tha thứ cho K vì K đã nhận ra lỗi của mình và xin lỗi bạn.
- Trường hợp: Anh H nên tự tha thứ cho bản thân mình vì anh chấp hành hình phạt cho lỗi lầm của mình. Anh nên cho mình một cơ hội để hòa nhập với cộng đồng, làm lại cuộc đời
c. Để có lòng khoan dung, chúng ta cần:
- Sống chân thành, rộng lượng
- Tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt của mỗi người
- Phê phán, lên án sự ích kỉ, hẹp hòi, thiếu sự khoan dung, độ lượng
Luyện tập 1 trang 12. Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn về lòng khoan dung, từ đó xác định biểu hiện, ý nghĩa và rút ra bài học về lòng khoan dung
Giải:
Ca dao, tục ngữ, thành ngữ về lòng khoan dung
1. Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại.
2. Mình vì mọi người, mọi người vì mình.
3. Bàn tay có ngón ngắn ngón dài.
4. Năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài.
5. Đất có chỗ bồi chỗ lở, ngựa có con dở con hay.
6. Một cây có cành bổng cành la.
7. Một nhà có anh giàu anh khó.
8. Mía có đốt sâu đốt lành.
9. Yêu con người, mát con ta.
10. Yêu con cậu mới đậu con mình.
11. Một con tôm có chật gì sông, một cái lông có chật gì lỗ.
12. Cao cành nở ngọn, mọi bạn mọi đến.
13. Mình vì mọi người, mọi người vì mình.
14. Cao cành nở ngọn, mọi bạn mọi đến.
15. Một sự nhịn là chín sự lành.
Danh ngôn về lòng khoan dung
"Khoan dung là đức tính của kẻ mạnh." - Mahatma Gandhi
"Khoan dung là chìa khóa để mở ra những cánh cửa của lòng hận thù." - Lão Tử
"Chúng ta không thể thực sự yêu thương nếu không có sự khoan dung." - Osho
"Khoan dung là sự thấu hiểu rằng mỗi người đều có những lỗi lầm." - Elbert Hubbard
"Khoan dung là dấu hiệu của một trái tim cao thượng." - Voltaire
Biểu hiện của lòng khoan dung
- Tha thứ, bỏ qua cho lỗi lầm của người khác, không giữ mãi sự thù hận
- Hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh của người khác
- Tôn trọng những quan điểm, sở thích và lối sống khác với bản thân
- Sẵn sàng đối mặt và xử lí những tình huống khó khăn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn
Ý nghĩa của lòng khoan dung
- Lòng khoan dung giúp tạo ra một môi trường hòa thuận, giảm bớt mâu thuẫn và xung đột.
- Một xã hội khoan dung sẽ tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của mọi người, từ đó phát triển bền vững và công bằng hơn.
- Người có lòng khoan dung thường có tâm hồn thanh thản, không bị gánh nặng bởi sự hận thù hay oán giận.
Bài học về lòng khoan dung
- Tha thứ không chỉ giúp người khác cảm thấy nhẹ nhàng, mà còn giải phóng chính bản thân mình khỏi sự tức giận và đau khổ.
- Mỗi người đều có một con đường riêng, hãy học cách chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt để tạo ra một môi trường sống đa dạng và phong phú.
- Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày như kiên nhẫn lắng nghe, không phán xét vội vàng, và luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác.
Luyện tập 2. Em đồng tình/ không đồng tình với ý kiến nào dưới đây về lòng khoan dung? Vì sao?
a. Khoan dung là bỏ qua mọi lỗi lầm của người khác
b. Không biết tha thứ cho bản thân mình là không khoan dung
c. Khoan dung là phải quyết liệt phê phán tất cả những người mắc sai lầm
d. Khoan dung là chấp nhận mọi sở thích, thói quen của người khác
Giải:
a. Không đồng tình. Khoan dung là tha thứ, bỏ qua lỗi lầm cho người khác khi họ đã biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm của mình.
b. Đồng tình. Khoan dung không chỉ là tha thứ cho lỗi lầm của người khác mà còn là tha thứ cho chính bản thân mình, chấp nhận lỗi sai của bản thân và sửa chữa những lỗi sai đó
c. Không đồng tình. Người có lòng khoan dung cần phê phán những hành vi mắc sai lầm nhưng không nên quá quyết liệt. Cần có sự kiên nhẫn giải thích cho người mắc sai lầm hiểu được cái sai của mình, giúp họ nhận ra được lỗi lầm của bản thân
d. Không đồng tình. Khoan dung là chấp nhận sự khác biệt, những sở thích và thói quen đúng của người khác chứ không phải là tất cả. Những sở thích, thói quen trái với pháp luật, đạo đức thì cần phải phê phán.
Luyện tập 3 trang 13. Từ câu danh ngôn dưới đây, em hãy viết một đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống
“Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thực sự” – Mahatma Gandhi
Giải:
Câu danh ngôn của Mahatma Gandhi: "Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thực sự" nhấn mạnh tác hại sâu sắc của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống. Thiếu khoan dung không chỉ làm tổn thương tinh thần mà còn tạo ra những mâu thuẫn, xung đột và bất hòa trong cộng đồng. Khi mọi người không chấp nhận sự khác biệt, họ dễ dàng trở nên cứng nhắc và áp đặt quan điểm cá nhân, từ đó gây ra áp lực, bạo lực tinh thần và thậm chí bạo lực thể chất đối với những người xung quanh. Sự thiếu khoan dung làm suy giảm khả năng đối thoại và hợp tác, khiến xã hội trở nên chia rẽ và mất đi sự gắn kết cần thiết để phát triển bền vững. Hơn nữa, trong một môi trường thiếu khoan dung, tinh thần dân chủ bị bóp nghẹt vì những ý kiến trái chiều không được tôn trọng và lắng nghe, dẫn đến sự mất cân bằng quyền lực và áp bức. Điều này cản trở sự phát triển của một xã hội công bằng, nơi mọi người có quyền tự do biểu đạt và được đối xử bình đẳng. Vì vậy, lòng khoan dung không chỉ là một đức tính cần thiết mà còn là nền tảng cho một xã hội dân chủ, hòa bình và phát triển.
Luyện tập 4. Em hãy đọc các tình huống sau để trả lời câu hỏi:
a. D luôn cảm thấy day dứt vì đã mắc lỗi với ông nội. Bây giờ, ông đã mất, D càng cảm thấy ân hận vì không còn cơ hội để nhận lỗi với ông nữa.
Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D điều gì?
b. Do không tìm hiểu kĩ, Q nói với thầy giáo rằng P làm hỏng thiết bị của phòng thí nghiệm. Bị phê bình oan, P giận và nói sẽ không chơi với Q nữa. Cuối năm học, Q cùng gia đình chuyển tới nơi khác. Trước khi đi, Q nhắn tin muốn gặp để chào và xin lỗi P. Khi ấy, P vẫn còn giận Q nên băn khoăn không biết có nên gặp Q không
Theo em, P nên làm gì?
c. K rủ T tham gia một nhóm bạn. Trong nhóm đó có một số người hay bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác.
Nếu là T em sẽ nói gì với K?
Giải:
a. Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D nên tha thứ cho bản thân mình. Nếu ông nội của D còn sống chắc chắn cũng sẽ tha thứ cho bạn ấy và ông cũng không muốn cháu của mình day dứt mãi vì một lỗi lầm như vậy. Con cháu vui vẻ là niềm hạnh phúc của ông bà
b. Theo em, P nên cho Q và chính mình một cơ hội. P nên đi gặp Q và chấp nhận lời xin lỗi của Q. Câu chuyện cũng xảy ra được một thời gian rồi, Q cũng sắp chuyển đi nơi khác, P tha thứ cho Q thì cả hai bạn đều sẽ nhẹ nhàng hơn.
c. Nếu là T, em sẽ nói: “Xin lỗi K, tớ không thể tham gia nhóm học tập đó của cậu được. Vì tớ thấy tớ không phù hợp với một số bạn trong nhóm đó. Tớ không thích việc các bạn bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác. Tớ nghĩ đó là một việc làm không tốt, cậu nên góp ý với các bạn đó nhé”
Luyện tập 5. Em hãy nêu một số tình huống thường gặp trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung và đưa ra cách ứng xử theo bảng gợi ý sau:
Giải Tiếng Anh 9 Kết nối tri thức, Unit 6: Getting Started
Giải Công dân lớp 9 sách Kết nối tri thức, bài 1: Sống có lí tưởng