Giải Khoa học 4 sách Kết nối, bài 9: Vai trò của ánh sáng

Câu hỏi mở đầu: Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của con người, động vật, thực vật?
Trả lời:
Ánh sáng rất cần cho sự sống của con người, động vật, thực vật. Hầu hết hoạt động của động vật và con người đều cần ánh sáng.

1. Ánh sáng đối với sự sống của thực vật
Hoạt động 1: Chọn hai chậu cây dừa cạn giống nhau (Hình 1a, 1c). Đặt chậu cây a trong nhà, chậu cây c ngoài sân. Hằng ngày tưới nước đầy đủ cho hai cây. Sau một thời gian hình ảnh hai cây như hình 1b, 1d.

- Quan sát hình 1b, 1d và cho biết sự khác nhau ở hai cây.
- Yếu tố nào làm ảnh hưởng đến sự phát triển của hai cây đó?
Trả lời:
- Cây ở hình 1b phát triển kém hơn trước, giảm lượng hoa, lá; còn cây ở hình 1d phát triển tươi tốt, cây to hơn và nhiều hoa hơn.
- Yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của hai cây là ánh sáng.

Hoạt động 2: Vì sao những cây hoa ở hình 2 đều quay về cùng một hướng?
Trả lời:
Những cây hoa đều quay về phía mặt trời để nhận ánh sáng, nên những cây hoa cùng quay về 1 hướng.

Hoạt động 3: Quan sát hình 3, nêu những cách con người sử dụng ánh sáng đối với cây trồng và tác dụng của cách làm đó.

- Hãy nêu ví dụ khác về những cách con người sử dụng ánh sáng đối với cây trồng ở địa phương em.
Trả lời:
- Cách con người sử dụng ánh sáng ở các hình:
Hình a - Chiếu sáng ban đêm cho thanh long để kích thích ra hoa.
Hình b - Sử dụng đèn LED quang hợp cho cây.
Hình c - Dùng lưới che nắng cho cây hoa lan giúp cây phát triển tốt.
- Ví dụ khác:
+ Thắp điện chiếu sáng cho hoa cúc nhằm: Kéo dài thời gian sinh trưởng của cây, hạn chế nụ sớm, điều chỉnh thời gian nở, tăng độ đồng đều và chất lượng của hoa.
+ Thắp điện để ấp trứng với số lượng lớn.

Câu hỏi trang 36: Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của thực vật?
Trả lời:
Ánh sáng ảnh hưởng rất lớn đến sự sinh trưởng và phát triển của cây. Thời gian chiếu sáng ảnh hưởng đến sự ra hoa của một số loài cây.

2. Ánh sáng đối với sự sống của động vật
Hoạt động trang 36: Quan sát hình 4 và cho biết động vật cần ánh sáng để làm gì?

Trả lời:
Hình a - Ánh sáng giúp động vật khỏe mạnh (mèo sưởi nắng).
Hình b - Ánh sáng giúp cho thực vật xanh tốt, nhờ đó động vật có được thức ăn từ thực vật.
Hình c - Ánh sáng giúp động vật nhìn rõ mọi vật (để săn mồi).

Câu hỏi 1: Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của động vật?
Trả lời:
- Ánh sáng giúp động vật khỏe mạnh.
- Ánh sáng giúp cho thực vật xanh tốt, nhờ đó động vật có được thức ăn từ thực vật.
- Ánh sáng giúp động vật nhìn rõ mọi vật.

Câu hỏi 2: Người ta dùng ánh sáng đèn điện ở các trang trại nuôi gà (Hình 5) để làm gì?

Trả lời:
Nếu được chiếu sáng tốt gà sẽ sinh trưởng và phát triển tốt: Có bộ lông sáng đẹp; Duy trì tỷ lệ đẻ, tổng lượng trứng, trọng lượng trứng, tỷ lệ sống, tỷ lệ ấp nở ở mức ổn định; Giúp tìm được ổ đẻ đúng chỗ; Tránh được hiện tượng cắn mổ nhau.

3. Ánh sáng đối với đời sống của con người
Hoạt động 1:
- Quan sát hình 6 và nêu những tác dụng của ánh sáng đối với đời sống của con người.

- Hãy nêu ví dụ khác về tác dụng của ánh sáng đối với đời sống của con người.
Trả lời:
- Tác dụng của ánh sáng đối với đời sống con người:
a - Ánh sáng giúp con người nhìn rõ mọi vật, nhận biết thế giới hình ảnh, màu sắc.
b - Ánh sáng Mặt trời là nguồn năng lượng sạch, tái tạo của con người.
c - Ánh sáng giúp cho thực vật xanh tốt, nhờ đó con người, động vật có được thức ăn từ thực vật.
d - Ánh sáng giúp con người nhìn rõ mọi vật thuận tiện cho việc đi lại.
- Một số ví dụ khác: Con người dùng ánh sáng Mặt trời để sưởi ấm …

Hoạt động 2:
- Quan sát hình 7 và cho biết để tránh tác hại do ánh sáng quá mạnh gây ra cho mắt, chúng ta nên và không nên làm gì? Vì sao?

- Hãy nêu ví dụ khác về những tác hại của ánh sáng quá mạnh đối với mắt và cách phòng tránh.
Trả lời:
- Để tránh ánh sáng quá mạnh gây ra cho mắt:
Hình a - Không được nhìn trực tiếp vào tia lửa hàn vì ánh sáng từ tia lửa hàn gây hại cho mắt.
Hình b - Đội mũ vành rộng hoặc che ô, đeo kính râm khi đi ra ngoài trời nắng để không bị bỏng da, cháy nắng khi tiếp xúc ánh mặt trời.
Hình c - Không được nhìn điện thoại gần tránh hại mắt.
Hình d - Không nhìn trực tiếp vào đèn pha xe máy đang bật sáng tránh lóa mắt gây nguy hiểm khi tham gia giao thông.
- Một số ví dụ khác:
Không nên nhìn trực tiếp vào bóng đèn điện.
Không nhìn trực tiếp ánh mặt trời.

Hoạt động 3: Trường hợp nào dưới đây cần tránh để không gây hại cho mắt khi ngồi học? Vì sao?

Trả lời:
Trường hợp a, b, d cần tránh để không gây hại cho mắt khi ngồi học:
a - Ánh sáng quá yếu.
b - Ánh sáng quá mạnh.
d - Để mắt sát sách vở.

Câu hỏi 1: Đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng có hại cho mắt không? Vì sao?
Trả lời:
Khi đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng có hại cho mắt vì có thể khiến bị giảm sút thị giác (như bị tật cận thị…).

Câu hỏi 2: Để tránh bị cận thị thì tư thế ngồi học và khoảng cách từ mắt đến sách cần phải thế ngồi học và khoảng cách như thế nào?
Trả lời:
Thực hiện tư thế ngồi học ngay ngắn ở nơi đủ ánh sáng, khoảng cách từ mắt đến sách 25 cm đến 30 cm để tránh bị cận thị.

Câu hỏi 3: Để bảo vệ mắt em cần làm những việc gì? Vì sao?
Trả lời:
Một số việc nên làm để bảo vệ mắt:
- Ánh sáng quá mạnh chiếu vào mắt có thể gây hại mắt. Không học, đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng hoặc nơi ánh sáng quá mạnh.
- Thực hiện tư thế ngồi học ngay ngắn ở nơi đủ ánh sáng, khoảng cách từ mắt đến sách 25 cm đến 30 cm để tránh bị cận thị.
- Không nhìn quá gần hoặc quá lâu vào màn hình điện thoại, máy tính, ti vi để bảo vệ mắt.

Em có thể 1: Thực hiện tư thế ngồi học ngay ngắn ở nơi đủ ánh sáng, khoảng cách từ mắt đến sách 25 cm đến 30 cm để tránh bị cận thị.

Em có thể 2: Giải thích vì sao không nhìn quá gần hoặc quá lâu vào màn hình điện thoại, máy tính, ti vi để bảo vệ mắt.
Trả lời:
Không nhìn quá gần hoặc quá lâu vào màn hình điện thoại, máy tính, ti vi để bảo vệ mắt vì nếu nhìn quá lâu vào chúng sẽ bị giảm thị lực (bị tật cận thị ở mắt…)