Giải Địa lí 6 sách Chân trời, bài 13: Thời tiết và khí hậu. Các đới khí hậu trên trái đất

I. Nhiệt độ không khí
Câu hỏi 1 trang 155. Quan sát hình 13.1 và thông tin trong bài, em hãy:
Cho biết nhiệt kế hình 13.1 chỉ bao nhiêu độ?
Thế nào là nhiệt độ không khí? Vì sao không khí có nhiệt độ?

Trả lời
Cho biết nhiệt kế hình 13.1 chỉ 25 độ?
Nhiệt độ không khí là một hiện tượng khi các tia bức xạ của mặt trời đi qua khí quyển, ngay lúc này mặt đất sẽ hấp thụ năng lượng nhiệt của mặt trời.
Không khí có nhiệt độ là do mặt trời hấp thu năng lượng nhiệt của mặt trời, bức xạ lại vào không khí, làm không khí nóng lên, độ nóng hay lạnh đó nhiệt độ của không khí.

II. Sự thay đồi của nhiệt độ không khí trên bề mặt trái đất theo vĩ độ
Câu hỏi 2 trang 156. Dựa vào bảng 13.1 và thông tin trong bài, em hãy:
So sánh nhiệt độ trung bình năm của một số địa điểm trên thế giới
Rút ra sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt Trái đất theo vĩ độ

Trả lời
- So sánh nhiệt độ trung bình năm của một số địa điểm trên thế giới
+ Nhiệt độ giảm dần từ Xích đạo về cực.
+ Xin-ga-po (Singapore) có nhiệt độ cao nhất (28,3⁰C).
+ An-ta (Alta), Na Uy có nhiệt độ trung bình năm thấp nhất (2,8⁰C).
- Kết luận: Ở vùng vĩ độ cao do góc chiếu của tia sáng Mặt Trời với bề mặt Trái Đất nhỏ nên nhận được ít nhiệt, ánh sáng dẫn tới nhiệt độ ở đây thường thấp. Ở nơi có vĩ độ thấp góc chiếu của tia sáng Mặt Trời với về mặt Trái Đất cao nên nhiệt độ, ánh sáng nhiều.

III. Độ ẩm không khí, mây và mưa
Câu hỏi 3 trang 156. Dựa vào thông tin trong bài, hãy cho biết:
- Chỉ số nào trên hình 13.3 thể hiện độ ẩm không khí?
- Mây và mưa được hình thành như thế nào?

Trả lời
- Chỉ số thể hiện độ ẩm không khí: 52,3%.
- Sự hình thành mây và mưa
+ Mây được tạo thành bởi hơi nước bốc lên cao, gặp lạnh rồi ngưng tụ thành những hạt nước li ti tạo ra những đám mây.
+ Khi hơi nước trong các đám mây tiếp tụ ngưng tụ, các hạt nước to dần và đủ nặng thì hạt nước rơi trở lại mặt đất tạo thành mưa.

IV. Thời tiết và khí hậu
Câu hỏi 4 trang 157. Đọc các thông tin trong bài cho biết thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào?
Trả lời
Sự khác nhau là:
Thời tiết diễn ra trong thời gian ngắn, phạm vi nhỏ và hay thay đổi.
Khí hậu diễn ra trong thời gian dài, có tính quy luật. Khí hậu diễn ra trong phạm vi rộng và khá ổn định.

V. Các đới khí hậu trên trái đất
Câu hỏi 5 trang 157. Quan sát hình 13.4 và nội dung trong bài, em hãy:

Kể tên các đới khí hậu trên trái đất
Cho biết vì sao về mặt trái đất được phân chia thành các đới khí hậu khác nhau?Xác định giới hạn của mỗi đới khí hậu trên trái đất.
Trả lời
Các đới khí hậu trên trái đất: hàn đới, ôn đới, nhiệt đới
Mặt trái đất được phân chia thành các đới khí hậu khác nhau là do sự phân bố nhiệt và ánh sáng mặt trời trên bề mặt trái đấy không đều
Xác định giới hạn của mỗi đới khí hậu trên trái đất:
Đới nóng: Từ chí tuyến Bắc đến chí tuyến Nam.
Ôn đới : từ chí tuyến Bắc đến vòng cực Bắc và từ chí tuyến Nam đến vòng cực Nam.
Hàn đới: từ vòng cực bắc về cực bắc và vòng cực Nam về cực Nam.

Câu hỏi 6 trang 158. Dựa vào thông tin trong bài, em hãy trình bày đặc điểm khái quát của một đới khí hậu tùy chọn.
Trả lời
- Đới khí hậu nhiệt đới
+ Vị trí: Nằm giữa hai đường chí tuyến Bắc và Nam.
+ Hấp thụ được lượng nhiệt lớn từ Mặt Trời.
+ Thời gian chiếu sáng trong năm ít chênh lệch nên quanh năm nóng.
+ Gió thổi thường xuyên là gió Mậu dịch.
+ Lượng mưa trung bình năm từ 1000 mm đến 2000 mm.
- Đới khí hậu ôn đới
+ Vị trí: Nằm giữa các đường chí tuyến đến vòng cực.
+ Khu vực có lượng nhiệt nhận được từ Mặt Trời ở mức trung bình

VI. Phần Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập trang 159.
1. Cho biết biết cách tính nhiệt độ trung bình tháng và nhiệt độ trung bình năm.
2. Cho bảng số liệu sau:
Bảng 13.3. Nhiệt độ theo giờ của một ngày trong tháng 11 tại Hà Nội

Dựa vào bảng số liệu 13.1:
- Hãy tính nhiệt độ trung bình ngày trong tháng 11 của Hà Nội.
- Trong ngày, nhiệt độ cao nhất là bao ⁰C? Nhiệt độ thấp nhất là bao ⁰C?
- Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong ngày chênh nhau bao nhiêu ⁰C?
Trả lời
1. Cách tính
- Nhiệt độ trung bình tháng = nhiệt độ trung bình ngày / số ngày trong tháng.
- Nhiệt độ trung bình năm = nhiệt độ trung bình năm / số tháng (12 tháng).
2. Nhận xét bảng
- Nhiệt độ trung bình ngày = số lần đo trong ngày / số lần = (19 + 19 + 27 + 23) / 4 = 22⁰C.
- Nhiệt độ cao nhất là 27⁰C, nhiệt độ thấp nhất là 19⁰C.
- Sự chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất là: 27 – 19 = 8⁰C.

2. Vận dụng trang 159
Em hãy cho biết em cần làm gì và không được làm gì để phòng tránh tai nạn do sấm sét?
Trả lời
- Những việc cần làm phòng tránh tai nạn do sấm sét
+ Khi trời sắp xảy ra giông (mây đen, không khí lạnh, gió) cần vào nhà trú mưa.
+ Khi ở trong nhà nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước
+ Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra. 
+ Khi đang ở ngoài trời, nếu không tìm được chỗ trú ẩn, phải tránh xa các cây cao, không đứng ở đỉnh đồi, không đứng ở các vùng đất trống trải.
+ Nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp. 
+ Trong trường hợp đang ở vùng đất trống nên chụm hai chân, cúi người sát mặt đất,…
- Những việc không nên làm trong phòng tránh tai nạn do sấm sét
+ Không đứng dưới góc cây, đứng ở khu đất trống.
+ Không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. 
+ Vứt bỏ các vật dụng kim loại trong người.
+ Không đứng, ngồi cạnh cột điện, hoặc đường dây tải điện,…
+ không đứng thành nhóm người gần nhau. 
Học sinh có thể tìm thêm thông tin về cách phòng tránh sấm sét trên sách, báo, internet,…