Câu 1 trang 34: Bạn đã đọc hiểu các văn bản truyện thần thoại Thần Trụ trời, Prô-mê-tê và loài người, Cuộc tu bổ lại các giống vật. Hãy so sánh các văn bản và rút ra nhận xét chung, bằng cách điền vào Phiếu học tập được kẻ vào vở theo mẫu sau:
So sánh các văn bản
Trả lời:
Văn bản
Các đặc điểm chính |
Thần Trụ trời |
Prô-mê-tê và loài người |
Cuộc tu bổ lại các giống vật |
| Không gian, thời gian |
Thuở ấy, chưa có thế gian, chưa có muôn vật và loài người
Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo
Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp
Đá thành núi hoặc đảo
Đất thành gò , thành đống |
Thế gian chỉ có các vị thần
Mặt đất mênh mông nhưng vắng vẻ |
Lúc sơ khởi, trước khi tạo ra con người |
| Nhân vật |
Thần Trụ trời |
Prô-mê-tê, Ê-pi-mê-tê, U-ra-nôx, Gai-a,con người,.. |
Ngọc Hoàng, ba vị Thiên Thần, chó, vịt, các loài chim khác,.. |
| Cốt truyện |
Thần Trụ trời tạo ra trời đất |
Sự ra đời của con người và vạn vật |
Nguồn gốc của các con vật |
| Nhận xét chung |
Không gian,
thời gian |
Cả ba tác phẩm đều lấy bối cảnh trước khi tạp ra vạn vật. Thần Trụ trời là lúc trời đất chưa được tạo ra. Hai văn bản còn lại cùng là trước khi tạo tạo con người, muôn loài |
| Nhân vật |
Các nhân vật chính đều là những nhân vật trong trí tưởng tượng của con người, mang yếu tố kỳ ảo: Thần Trụ trời, Prô-mê-tê, Ngọc Hoàng, Ba vi Thiên thần |
| Cốt truyện |
Đều nói về nguồn gốc của vũ trụ, vạn vật |
Câu 2 trang 34: Không gian, thời gian, nhân vật và cốt truyện trong thần thoại có những điểm nào khác so với các thể loại truyện dân gian mà bạn đã học?
Trả lời:
| Không gian, thời gian |
Nhân vật |
Cốt truyện |
- Bối cảnh trong truyện thần thoại thường khá rộng lớn, thường là hình ảnh thế giới, vũ trụ, một đất nước, thiên nhiên
- Bối cảnh truyện dân gian thường là hình ảnh cuộc sống của nhân dân trong phạm vi làng xóm, rộng hơn thì là quần xã, đât nước
|
- Truyện thần thoại: nhân vật chính thường là những vị thần
- Truyện dân gian: nhân vật thường là người nông dân, cùng với đó sẽ là tiên nữ, yêu quái hoặc các con vật được nhân hóa một các gần gũi, giản dị
|
- Truyện thần thoại: thường là sử dụng những yếu tố kỳ ảo, vượt giới hạn của loài người để giải thích về nguồn gốc của vữ trụ, vạn vật hay các hiện tượng thiên nhiên như núi lửa, lũ lụt, băng tuyết
- Truyện dân gian: thường là những bài học về đạo đức, cách làm người trong cuộc sống và nội dung thường hướng đến cuộc sống của người dân |
Câu 3 trang 34: Hãy kể lại một trong những truyện thần thoại mà bạn đã học và nhận xét về cách xây dựng nhân vật trong truyện đó.
Trả lời:
- Truyện Sơn Tinh,Thủy Tinh
Nhân vật chính : Sơn Tinh, Thủy Tinh
- Sơn Tinh: một vị thần đến từ núi Tản Viên, chúa miền non cao ."'Vẫy tay về phía Đông, phía Đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía Tây thì nổi lên từn dãy núi đồi, dời từng dãy núi dựng thành lũy chặn dòng nước => tượng trưng cho sự đoàn kết và khát khao chống lại thiên tai của nhân ta, sức mạnh chinh phục tự thiên, đấu tranh với thiên tai.
- Thủy tinh: chúa vùng nước thẳm đến từ miền biển, có khả năng hô mưa gọi gió, khiến nước dâng lên => tượng trưng cho hiện tượng mưa bão, lũ lụt hay xảy ra ở đất nước chúng ta
* Nhận xét: Dễ dàng tiếp cận người đọc, hình tượng nhân vật gần gũi. Nhân vật đươc xây dựng dựa trên những hình ảnh và hiện tượng thiên nhiên quen thuộc, dễ dàng giúp người đọc liên tưởng.
Câu 4 trang 34: Kẻ vào vở sơ đồ theo mẫu sau và điền những đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận, phân tích, đánh giá một truyện kể.
Đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận, phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một truyện kể.
Trả lời:
Câu 5 trang 34:
a. Qua bài học này, bạn rút ra kinh nghiệm gì khi giới thiệu, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một truyện kể?
b. Khi nghe và nhận xét, đánh giá nội dung, hình thức của bài nói giới thiệu một truyện kể, bạn cần lưu ý những điều gì?
Trả lời:
a. Qua bài học này, tôi thấy được trước khi giới thiệu, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một truyện kể cần phải:
- Xác định được mục đích nói , đối tượng nghe, không gian và thời gian nói
- Lập dàn ý
- Luyện tập, trình bày một cách khoa học
b. Ta cần lưu ý
- Chuẩn bị: đọc trước truyện mà người nói sẽ giới thiệu, chuẩn bị trước những ý cần trao đổi, chuẩn bị giấy bút
- Lắng nghe, nắm bắt thông tin, ghi những câu hỏi , ý kiến muốn trao đổi
- Trao đổi, nhận xét, đánh giá.
Soạn Ngữ văn lớp 10 sách Cánh diều, bài 5: Củng cố, mở rộng lớp 10