Giải Ngữ văn 6 sách Chân trời sáng tạo, bài 3: Hoa bìm

Câu 1 trang 70. Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ lục bát trong bài thơ trên.
Trả lời:
Đặc điểm của thể thơ lục bát trong bài thơ Hoa bìm là:
- Câu thơ: sau 1 dòng thơ 6 tiếng là dòng thơ 8 tiếng (tạo thành các cặp câu lục - bát)
- Gieo vần:
Tiếng thứ 6 của dòng lục vần với tiếng thứ 6 của dòng bát (bìm - tìm, ngơ - hờ, sai - vài, dim - chìm, gầy - đầy, tơ - nhờ, mèn - đèn, lau - nhàu, đưa - chưa)
Tiếng thứ 8 của dòng bát vần với tiếng thứ 6 của dòng tiếp theo (thơ - ngơ, gai - sai, chim - dim, mây - gầy, mơ - tơ, sen - mèn, mưa - đưa)
- Ngắt nhịp: hầu hết các câu thơ đều ngắt nhịp chẵn 2/2/2, 2/4/2, 4/4 như:
Rung rinh/ bờ dậu/ hoa bìm
Màu hoa tim tím/ tôi tìm tuổi thơ
Có con/ chuồn ớt/ lơ ngơ
Bay lên bắt nắng/ đậu hờ nhành gai…
- Thanh điệu:
Các tiếng thứ 2, 4, 6 trong câu thơ lục được gieo thanh B - T - B (bằng - trắc - bằng)
Các tiếng thứ 2, 4, 6, 8 trong câu thơ bát được gieo thanh B - T - B - B (bằng - trắc - bằng - bằng)
Có ri (B) ri tiếng (T) dế mèn (B)
Có bầy (B) đom đóm (T) thắp đèn (B) đêm thâu( B)

Câu 2 trang 70. Xác định tình cảm của tác giả đối với quê hương được thể hiện trong bài thơ.
Trả lời:
Tình cảm của tác giả đối với quê hương được thể hiện trong bài thơ là:
Tình yêu thương sâu đậm khi luôn nhớ về những hình ảnh bình dị của cuộc sống ngày thường ở quê hương
Nỗi nhớ mong da diết khi thường nhớ nhung những kỉ niệm tuổi thơ gắn với quê hương
Khát khao được trở về với quê hương, nguồn cội sau bao năm tháng lang bạt, xa quê.

Câu 3 trang 70. Nêu ít nhất một nét độc đáo của bài thơ được thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh hoặc biện pháp tu từ.
Trả lời:
Một số nét độc đáo của bài thơ:
- Sử dụng thể thơ lục bát dân dã, bình dị, quen thuộc của văn học dân gian Việt Nam
- Sử dụng điệp từ "có" (7 lần), giúp liệt kể, gợi nhắc những hình ảnh, kỉ niệm đẹp của tuổi ấu thơ (cây hồng trĩu quả, cánh diều, bến sông, con thuyền giấy, con dế mèn, đom đóm, chim cuốc...) → Khắc họa tuổi thơ tươi đẹp, bình yên và gần gũi với thiên nhiên của tác giả
- Sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa (con mắt lá lim dim, cào cào tránh nắng...) giúp hình ảnh tuổi thơ trở nên sống động, hấp dẫn. Từ đó khắc họa nét ngây ngô, trong sáng của tác giả lúc còn nhỏ qua lăng kính tuổi thơ
- Sử dụng các từ láy gợi hình: tim tím, rung rinh, lim dim, ri ri... giúp khắc họa hình ảnh thêm sống động, hấp dẫn, đặc sắc