Giải Ngữ văn 6 sách Chân trời sáng tạo, bài 5: Lao xao ngày hè

Theo em, vì sao học sinh thường yêu thích và trông đợi mùa hè? Hãy nói về vẻ đẹp của thiên nhiên hoặc một trải nghiệm đáng nhớ từ một kì nghỉ hè đã qua.
Trả lời:
- Học sinh thường yêu thích và trông đợi mùa hè vì vào mùa hè học sinh sẽ:
+ Được nghỉ hè, tạm rời xa mái trường và những giờ học căng thẳng
+ Được tham gia nhiều hoạt động vui chơi ngoài trời như bơi lội, đá bóng, bóng chuyền…
+ Được đi các chuyến du lịch dài ngày về quê hay một địa danh khác nơi mình đã sống…
+ Được thưởng thức các loại hoa quả thơm ngon, ăn các loại kem và uống nước đá thỏa thích

- Vẻ đẹp thiên nhiên trong kì nghỉ hè đã qua:
+ Những bài biển rộng lớn, mát mẻ
+ Những rừng cây xanh tốt, mát rượi và dòng suối nhỏ róc rách
+ Những hang động kì thú…
+ Những bờ biển rộng lớn với cát trắng và nắng vàng

- Một trải nghiệm đáng nhớ trong kì nghỉ hè đã qua:
+ Được đến tham quan động Phong Nha - Kẻ Bàng ở Quảng Bình, được thăm thú các hang động kì vĩ, leo những bậc thang đá to lớn…
+ Được đến tham quan hòn đảo Phú Quốc, được bơi lội trong dòng nước mắt, lặn ngắm rặng san hô, ngắm nhìn thế giới sinh vật biển phong phú…
 

Theo dõi trang 113. Các từ “chim ác”, “chim xấu” ở đây nhắc đến một từ ngữ đã xuất hiện trong đoạn trước của văn bản. Đó là từ nào?
Trả lời:
Các từ “chim ác”, “chim xấu” nhắc đến từ bồ các (chim ác là)

Suy luận trang 114. Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” đối với chèo bẻo, quạ, diều hâu và chim cắt giúp em hiểu gì thêm về nhân vật này?
Trả lời:
Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” giúp em hiểu được đây là một nhân vật có sự hiểu biết rất rõ về các loài chim quanh mình. Đồng thời, còn thể hiện được sự chính chắn, trưởng thành như một ông cụ non của loài chim (chèo bẻo vốn là chim xấu, nhưng khi nó làm việc tốt là trị kẻ ác thì cũng thật tốt lắm)

Liên hệ trang 114. Những hiểu biết và cảm nhận của em về các loài chim có gì giống và khác với nhân vật “tôi”?
Trả lời:
- Điểm giống: những hiểu biết, cảm nhận chung về loài chim của em cũng giống nhân vật “tôi” vì đó là những kiến thức chung được phổ quát
- Điểm khác:
Em rất thích chim cắt vì nó bay nhanh và giỏi
Em không thích chim chèo bẻo vì buổi sáng mùa hè nó kêu từ rất sớm, khiến em bị tỉnh giấc.
 

Câu 1 trang 115. Bức tranh cuộc sống trong Lao xao ngày hè được miêu tả qua cảm nhận của ai, theo ngôi kể nào?
Trả lời:
Bức tranh cuộc sống trong Lao xao ngày hè được miêu tả qua:
Cảm nhận của nhân vật "tôi"
Ngôi kể thứ nhất

Câu 2 trang 115. Hãy liệt kê một số câu văn kể chuyện, miêu tả và biểu cảm được sử dụng trong văn bản. Theo em, việc kết hợp miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện đã giúp ích gì cho việc thể hiện không khí ngày hè?
Trả lời:
- Một số câu văn kể chuyện, miêu tả, biểu cảm được sử dụng trọng văn bản:
"Con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm: Đâu có xác chết. Đâu có gà con..."
"Con diều hâu lao như mũi tên xuống, gà mẹ xù cánh vừa kêu vừa mổ, vừa đạp diều hâu"
"Lông diều hâu bay vung tứ linh, miệng kêu la "chéc, chéc", con mồi rời mỏ diều hâu rơi xuống như một quả rụng"
- Việc kết hợp miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện giúp cho không khí mùa hè hiện lên sôi động, và khiến người đọc dễ dàng cảm nhận cũng như hòa vào không khí ấy

Câu 3 trang 115. Chỉ ra một số âm thanh, hình ảnh mà theo em, đã góp phần làm nên cái “lao xao ngày hè” trong văn bản này. Từ đó cho biết, người kể chuyện đã cảm nhận cái “lao xao” ấy bằng những giác quan nào?
Trả lời:
Một số âm thanh, hình ảnh đã góp phần làm nên cái "lao xao ngày hè" trong câu chuyện:
- Âm thanh:
Tiếng kêu của bồ các "Các... các... các..."
Tiếng đồng dao của chị Điệp "Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu..."
Tiếng chim tu hú "Tu hú"
Tiếng chim nhạn "chéc chéc"
Tiếng bìm bịp "bịp bịp"
Tiếng diều hâu kêu la "chéc chéc"
Tiếng chèo bẻo "chè cheo chét"
Tiếng gà mái kêu "Vừa đau vừa rát", "cực... cực", "mặc... mặc..."
Tiếng nước chảy ào ào
Tiếng trẻ con la ó, té nhau, reo hò
Tiếng sáo diều cao vút, tiếng nhạc ve, tiếng chó thủng thẳng sủa giăng
- Hình ảnh:
cây cối um tùm, cả làng thơm, cây hoa lan nở trắng xóa, hoa dẻ từng chùm mảnh dẻ, hoa móng rồng bụ bẫm
ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật ở hoa
một đàn chim ngói sạt qua rồi vội vã kéo nhau về hướng mặt trời lặn
qua mấy vườn sắn xanh biếc là đến gần suối, nước từ núi Tiên giội như thác, trắng xóa, qua suối Cộc xóm Đông tràn sang suối xóm Tây rồi về suối xóm Trại
tối trải chiếu giữa sân, cả nhà ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng
⇒ Người kể chuyện cảm nhận cái lao xao của mùa hè bằng thính giác và thị giác

Câu 4 trang 115. Xác định chủ đề của văn bản Lao xao ngày hè.
Trả lời:
Chủ đề của văn bản Lao xao ngày hè: tình yêu dành cho vẻ đẹp thiên nhiên mộc mạc, cùng sự quý trọng và khát vọng níu giữ, gìn giữ vẻ đẹp ấy của thiên nhiên.

Câu 5 trang 115. Đọc kĩ đoạn văn:
Cả nhà ngồi ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng Chõ thoảng về; trong tiếng sáo diều cao vút của chú Chàng; trong dàn nhạc ve; trong tiếng chó thủng thẳng sủa giăng… Chúng tôi no nê, rủ nhau giải chiếu ở hiên nhà ngủ cho mát.
Ôi cái mùa hè hiếm hoi. Ngày lao xao, đêm cũng lao xao. Cả làng xóm hình như không ai ngủ, cùng thức với giời, với đất. Tôi khát khao thầm ước: Mùa hè nào cũng được như mùa hè này!
Theo em tác giả hồi kí đã thể hiện những cảm xúc gì khi kể về những ngày hè đã qua?
Trả lời:
Tác giả hồi kí đã thể hiện những cảm xúc là:
Tình yêu mến, thích thú dành cho những hình ảnh, âm thanh của ngày hè ở làng quê
Sự tiếc nuối khi ngày hè đã trôi qua và khát vọng muốn níu giữ lại những khoảnh khắc ấy của ngày hè

Câu 6 trang 116. Hãy chia sẻ với bạn về ấn tượng và cảm xúc của em khi đọc Lao xao ngày hè.
Trả lời:
Học sinh trình bày ấn tượng và cảm xúc theo cảm nhận của mình.
- Mẫu 1: Tác phẩm Lao xao ngày hè đã tái hiện lại một không gian đồng quê với những âm thanh, hình ảnh gần gũi và sống động. Đặc biệt, tác phẩm giúp đưa em đến gần hơn với thế giới loài chim vô cùng phong phú. Mùa hè trong tác phẩm là một mùa hè thật tuyệt vời mà em chưa từng được trải nghiệm. Đọc truyện ngắn Lao xao ngày hè, em bỗng có khao khát được hòa mình vào thiên nhiên, được trải nghiệm những ngày hè ở một vùng quê thanh bình như nhân vật tôi trong tác phẩm.
- Mẫu 2: Truyện Lao xao ngày hè giúp em cảm nhận được những vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên ngày hè ở vùng quê thanh bình. Những âm thanh, hình ảnh thú vị về thế giới loài chim khiến em thích thú và say mê. Tất cả khiến em khao khát được tận hưởng một mùa hè như thế.