Giải Ngữ văn 6 sách Kết nối tri thức, bài 7: Thạch Sanh

Câu 1 trang 26: Trong thế giới tưởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hóa, có thể hại người hoặc giúp ích cho người.
Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó.
Gợi ý:
Động vật có ích: trâu, chó, mèo, chim sâu...
Động vật có hại: rắn, sâu bọ...

Câu 2 trang 26: Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.
Gợi ý:
Học sinh lựa chọn các đồ vật gần gũi mà mình thường sử dụng để vẽ như bút, thước, sách, tivi, tủ lạnh, điều hòa, xe máy... 
 

Theo dõi trang 26: Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện.
Trả lời:
Thời gian: ngày xưa - cách đây rất lâu và không xác định được mốc thời gian cụ thể
Không gian: trong một típ lều cũ dựng dưới gốc đa

Dự đoán trang 26: Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó?
Trả lời:
Dự đoán sau khi dọn về sống chung với mẹ con Lý Thông, cuộc đời Thạch Sanh sẽ gặp nhiều khó khăn, trắc trở. 

Theo dõi trang 27: Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa.
Trả lời:
Sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa:
Thạch sanh: thật thà tin ngay, vỗi vã từ già mẹ con Lý Thông ra đi, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân
Lý Thông: hí hửng đem đầu yêu quái vào kinh lĩnh thưởng
→ Hành động thể hiện tính cách, bản chất đối lập của hai con người.

Tưởng tượng trang 28: Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?
Trả lời:
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị là thế giới ở dưới nước, có quân lính và thần dân là đủ các loại cua, cá, tôm có thể hành động và nói chuyện như người, bàn ghế, nhà cửa là các loại san hô, đèn sáng làm từ trân châu... 

Tưởng tượng trang 29: Cách mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu.
Trả lời:
 Đó là một hình ảnh ngộ nghĩnh. Hàng vạn chàng trai to lớn, khỏe mạnh ngồi vây quanh một chiếc niêu cơm bé xíu. Họ sẽ chuyển dần từ sự xem thường sang sự ngạc nhiên và thán phục. 
 

Câu 1 trang 21: Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?
Trả lời:
Em rất thích truyện Thạch Sanh. Vì truyện đã xây dựng một thế giới tuyệt vời, nơi mà kẻ ác như mẹ con Lý Thông sẽ bị trừng trị thích đáng, còn người tốt, luôn giúp đỡ người khác như Thạch Sanh sẽ được yêu thương, tin tưởng và hưởng hạnh phúc. 

Câu 2 trang 21: Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?
Trả lời:
 Gia cảnh của Thạch Sanh đặc biệt ở chỗ: chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi trong một túp lều cũ dựng dưới gốc đa, cả gia tải chỉ có một lưỡi búa, hằng ngày lên rừng đốn củi kiếm ăn. 

Câu 3 trang 21: Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?
Trả lời:
Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo:
Trăn tinh: to lớn khổng lồ, có nhiều phép lạ, thường ăn thịt người, khi bị giết nhả ra bộ cung tên bằng vàng,
Đại bàng tinh: to lớn khổng lồ, sức mạnh phi thường

Câu 4 trang 21: Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị cảm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?
Trả lời:
Theo em, nếu công chúa không bị câm, thì cô sẽ vạch trần lời nói dối và bộ mặt độc ác, giả tạo của Lý Thông 

Câu 5 trang 21: Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.
Trả lời:
Các đồ vật kì ảo trong truyện Thạch Sanh là:-
- Cây đàn thần → Tác dụng:
Giúp Thạch Sanh giãi bày nỗi lòng với công chúa, giúp công chúa khỏi bệnh và minh oan cho Thạch Sanh
Giúp Thạch Sanh cảm hóa kẻ thù, gợi lên những tình cảm chân thành nhất, khiến quân lính 18 nước chư hầu bỏ cuộc không đánh nữa
- Niêu cơm thần → Tác dụng: giúp Thạch Sanh chiến thắng thử thách vì ăn mãi không hết được, từ đó thể hiện khát vọng về cuộc sống ấm êm, đủ đầy
→ Tác dụng của 2 đồ vật kì ảo: giúp Thạch Sanh chiến thắng thử thách của kẻ thù mà không ai phải hi sinh, đổ máu - thể hiện tinh thần nhân đạo của nhân dân ta

Câu 6 trang 21: Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?
Trả lời:

Thạch Sanh	Lý Thông
+ Tin lời đi canh miếu thay. + Tin lời trăn tinh của vua. + Tin lời xuống hang cứu công chúa. → Cả tin, thật thà	+ Lừa Thạch Sanh thế mạng cho mình. + Lừa để cướp công giết trăn tinh. + Lừa để cướp công giết đại bàng, cứu công chúa. → Lừa lọc, xảo quyệt
+ Bị Lý Thông hãm hại rất nhiều lần nhưng không trả thù, cho về quê làm ăn. → Vị tha, nhân hậu	+ Lợi dụng tình anh em kết nghĩa bóc lột sức lao động của Thạch Sanh.  + Cướp công và hãm hại Thạch Sanh nhiều lần. → Tàn nhẫn, vô lương tâm
+ Giết trăn tinh. + Giết đại bàng. + Cứu công chúa, thái tử con vua Thủy Tề.  + Dẹp 18 nước chư hầu.  + Giỏi võ nghệ, đàn... → Anh hùng, tài giỏi	+ Tìm cách giết hại Thạch Sanh để cướp công, lấy công chúa. + Không chịu làm, lợi dụng sức lao động Thạch Sanh. → Tiểu nhân, độc ác
+ Là con người cao cả → đại diện cái thiện.	+ Là kẻ bạc nhược, thấp kém → đại diện cái ác.
Kết thúc: Cưới công chúa, nối ngôi vua.	Kết thúc: Bị sét đánh chết hóa bọ hung.

Câu 7 trang 21: Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?
Trả lời:
Qua kết thúc, tác giả dân gian muốn thể hiện ước mơ cao đẹp của nhân dân ta về cuộc sống hạnh phúc dành cho người tốt, thật thà, lương thiện. Được cưới công chúa và trở thành vua chính là ước mơ và phần thưởng cao quý nhất đối với người dân lúc bấy giờ.
→ Vì vậy, đó đã trở thành kết thúc mà nhân vật Thạch Sanh được nhận sau khi đã làm rất nhiều việc tốt, cứu giúp được nhiều người.
→ Đó cũng là kết thúc có hậu mà rất nhiều câu chuyện cổ tích Việt Nam luôn hướng tới.

Câu 8* trang 21: Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?
Trả lời:
Những kết thúc này có:
- Điểm chung: kẻ ác là mẹ con Lý Thông đều bị trừng phạt là bị sét đánh chết, bị hóa thành những con vật có ngoại hình xấu xí, sống ở nơi ẩm thấp, bẩn thỉu
- Điểm riêng: mỗi phiên bản mẹ con Lý Thông hóa thành mỗi con vật khác nhau (bọ hung, ễnh ương)
→ Thể hiện được sự khác biệt trong văn hóa của mỗi vùng miền mà tác giả sinh sống (miền Bắc và miền Nam) - thể hiện sự đa dạng văn hóa
⇒ Gắn liền với cách giải thích của nhân dân về những hiện tượng đặc biệt trong thiên nhiên (con bọ hung phải ăn phân do từng làm điều độc ác; con ễnh ương kêu to khi trời mưa do sợ bị sét đánh chết...)
 

Viết kết nối với đọc

Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Trả lời:
Người dũng sĩ mà em được biết qua ti vi, báo đài là anh Nguyễn Ngọc Manh, làm nghề lái xe tải chở hàng. “Dũng sĩ”' Nguyễn Ngọc Mạnh đã dũng cảm đỡ bé 3 tuổi bị rơi từ tầng 12 chung cư xuống. Anh Mạnh nói rằng dù mọi người có gọi anh là "dũng sĩ" hay đưa anh lên làm "người hùng" thì anh vẫn là một người bình thường, phải làm công việc bình thường mà thôi. Hành động đẹp ấy của anh khiến nhiều người xúc động và làm ấm lòng rất nhiều người. Bởi qua hành động của những con người như vậy trong đời thường sẽ giúp chúng ta hoàn toàn tin rằng lòng tốt, tình người luôn hiện hữu và sẽ tiếp tục được lan tỏa trong xã hội làm cho chúng ta thêm tin, thêm yêu cuộc sống tươi đẹp này.