Soạn Ngữ văn lớp 9 sách Chân trời sáng tạo, bài 2: Thực hành tiếng Việt - Trang 42

Câu 1 trang 42: Xác định phần trích dẫn trong các trường hợp sau. Chỉ ra sự khác biệt giữa những phần trích dẫn đó.
a. Tôi được biết những chiến công chống giặc, cứu nước của người anh hùng Nguyễn Trung Trực và nghĩa quân qua lời kể của cô giáo dạy Lịch sử. Câu nói nổi tiếng của ông khi bị giặc bắt và hành quyết: “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây” khiến tôi rất háo hức chờ đợi chuyến đi này.
(Nhóm biên soạn, Thăm đền thờ Nguyễn Trung Trực ở Kiên Giang, Ngữ văn 7, tập một, bộ sách Chân trời sáng tạo)
b. Tài nguyên rừng đang bị thu hẹp từng ngày, diện tích rừng tự nhiên che phủ giảm dần do khai thác trái phép, đất rừng bị chuyển qua đất nông, công nghiệp, các loài sinh vật quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Theo báo cáo số liệu của năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
(Theo Hồ Quang Trung, Hãy yêu mến, bảo vệ thiên nhiên, ngày 6/6/2010, Ngữ văn 9, tập 1, bộ sách Chân trời sáng tạo)
c. Năm 2000, khi sang thăm Việt Nam, trong buổi nói chuyện với sinh viên ở Hà Nội, tổng thống Mỹ Biu Clin-ton (Bill Clinton) đã đọc thơ Hồ Xuân Hương dịch sang tiếng Anh. Ông Hen-ri Lốp-Pơ (Henri Lopes), Phó Tổng Giám đốc UNESCO, trong bài tựa tập thơ Hồ Xuân Hương xuất bản ở Pa-ri (Paris) năm 1997, cũng đánh giá cao tài năng của nhà thơ bằng những lời nồng nhiệt: “Là nữ thi hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”.
(Theo Lưu Khánh Thơ, Kì nữ Hồ Xuân Hương- Đời và thơ, https://ct.qdnd.vn/, ngày 24/12/2021)
Trả lời:
Phần trích dẫn trong các đoạn văn là:
a. “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”
b. Theo báo cáo số liệu của năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
c. “Là nữ thi hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”
- Sự khác biệt ở đây là, câu a và c là những câu được trích dẫn trực tiếp theo lời nói hoặc trong tác phẩm, còn câu b là câu được trích dẫn gián tiếp, đã được biến đổi để sử dụng luôn mà không cần có dấu hai chấm và ngoặc kép. 

Câu 2 trang 42: Ở văn bản Đọc kết nối chủ điểm, nhóm biên soạn đã dẫn nguồn bài thơ Thơ ca (Ra-xun Gam-da-tốp) như thế nào? Chỉ ra những yếu tố trong phần dẫn nguồn đó.
Trả lời:
- Ở văn bản Đọc kết nối chủ điểm, nhóm biên soạn đã dẫn nguồn bài thơ Thơ ca (Ra-xun Gam-da-tốp) như sau: In trong Ga-ghe-xtan của tôi, Phan Hồng Giang dịch, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2016.
- Những yếu tố trong phần dẫn nguồn trên là: tên tác phẩm, người dịch, nhà xuất bản, nơi xuất bản, năm xuất bản. 

Câu 3 trang 42: Theo em, trong quá trình viết, khi sử dụng tranh ảnh, biểu đồ, sơ đồ… lấy từ Internet, chúng ta có cần dẫn nguồn không? Vì sao?
Trả lời:
Theo em, trong quá trình viết, khi sử dụng tranh ảnh, biểu đồ, sơ đồ… lấy từ Internet, chúng ta có cần dẫn nguồn bởi nó là việc làm thể hiện sự tôn trọng của ta đối với quyền tác giả.

Câu 4 trang 42: Trình bày kinh nghiệm của em về việc sử dụng lời nói, ý tưởng, quan niệm… của người khác khi viết văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học.
Trả lời:
Khi viết văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học, việc sử dụng lời nói, ý tưởng, quan niệm của người khác sẽ giúp cho bài viết của chúng ta thêm sâu sắc và giàu sức thuyết phục. Để có thể sử dụng lời nói, ý tưởng, quan niệm … của người khác, ta cần:
- Tìm những ý kiến, quan niệm của những người nổi tiếng/ có vị trí cao trong một lĩnh vực nhất định ở những nguồn uy tín như sách, báo chính thống, …
- Khi sử dụng ta cần căn cứ vào mục đích của bài viết để lựa chọn cách trích dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp sao cho phù hợp.