Giải bài tập SGK Sinh học 9, bài 24: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể (tiếp theo)

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
 
1. Trường hợp bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng lên theo bội số của n (nhiều hơn 2n) được gọi là hiện tượng đa bội hóa và tạo ra thể đa bội.
 
2. Tế bào đa bội có số lượng NST tăng gấp bội nên số lượng ADN cũng tăng tương ứng, làm cho quá trình tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ hơn, dẫn tới kích thước tế bào của thể đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to, sinh trưởng phát triển mạnh và chống chịu tốt.
 
3. Hiện tượng đa bội khá phổ biến ở thực vật và đã được ứng dụng có hiệu quả trong chọn giống cây trồng.
 
II. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
 
A. Phần tìm hiểu và thảo luận
 
+ Quan sát các hình, hãy cho biết:

Sự tương quan giữa mức bội thể (số n) và kích thước của cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản ở các cây nói trên như thế nào?
 
+ Tế bào cây rêu có bộ NST đơn bội (n), sự tăng số lượng NST lớn 2, 3 và 4 lần đã làm tăng kích thước tế bào rõ rệt.
 
+ Thân và lá cây cà độc dược có kích thước tăng dẩn theo bộ NST 3n, 6n, 9n và 12n.

+ Củ cải tứ bội (4n) có kích thước to hơn củ cải lưỡng bội (2n).
 
+  Hạt phấn ở cây lan dạ hương có kích thước tăng dần theo bộ NST n, 2n, 3n
 
+ Quả của giống táo 4n lớn hơn quả của giống táo 2n.
 
+ Hạt của cây kiều mạch 2n lớn hơn hạt của cây kiều mạch 1n.
 
+ Hãy so sánh hai sơ đồ ở hình 21.8. Hãy cho biết: Trong hai trường hợp hình 24.8(1, b), trường hợp nào minh họa sự hình thành thể đa bội do nguyên phân hoặc do giám phân bị rối loạn?
 
Trường hợp a. Sự hình thành thể đa bội do rối loại nguyên phân.
Trương hợp b. Sự hình thành thể đa bội do rối loạn giảm phân.
 
Người ta có thể tạo đa hội bằng các phương pháp gây đột biến nhân tạo.
 
B. Câu hỏi và bài tập
 
1. Hiện tượng đa hội hóa và thể đa bội là gì? Cho ví dụ.
 
Hiện tượng đa bội hóa là trường hợp bộ NST trong tố bào sinh dưỡng tăng lên theo bội số của n (nhiều hơn 2n). Hiện tượng đa bội hóa tạo ra thể đa bội.
 
Cơ thể mang các tế bào sinh dưỡng có bộ NST tăng lên theo bội số n (lớn hơn 2n) gọi là thể đa bội.
 
2. Sự hình thành thể đa bội do nguyên phân và giảm phân không bình thường như thế nào?
 
Sự tự nhân đôi của từng NST nhưng không xảy ra phân bào làm cho số lượng NST trong tế bào tăng gấp bội, sự hình thành giao tử không qua giảm nhiễm và có sự phối hợp giữa chúng trong thụ tinh đã dẫn đến  hình thành các thể đa bội.
 
3. Có thể nhận biết các thể đa bội bằng mất thường qua những dấu hiệu gì? Có thể ứng dụng các đặc điểm của chúng trong chọn giống cây trồng như thế nào? Hãy sưu tập tư liệu và mô tả một giống cây trồng đa bội ở Việt Nam.

Có thể nhận biết các thể đa bội bằng mắt thường thông qua dấu hiệu tăng kích thước cơ quan của cây, đặc biệt là tế bào khí khổng và hạt phấn. Có thể ứng dụng sự tăng kích thước thân, cành trong việc tăng sản lượng gỗ cây rừng, sự tăng kích thước thân, lá, củ trong việc tăng sản lượng rau, củ cải đường, đặc điểm sinh trưởng mạnh và chống chịu tốt để chọn giống có năng suất cao và chống chịu tốt với các điều kiện không thuận lợi của môi trường.
 
III. CÂU HỎI BỔ SUNG
 
Hãy nêu thêm một số ví dụ về thể đa bội ở cây trồng?
 
Gợi ý trả lời câu hỏi:
 
Dưa hấu tam bội (3n), có sản lượng cao, quả to, ngọt, không hạt.

Rau muống tứ bội (4n) có lá to, thân to, sản lượng cao gấp đôi dạng lưỡng bội (2n).