Giải bài tập SGK Sinh học 9, bài 48: Quần thể người

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
 
1. Ngoài những đặc trưng của một quần thể sinh vật, quần thể người còn có những đặc trưng riêng mà các quần thể sinh vật khác không có. Đó là những đặc trưng về kinh tế - xã hội như pháp luật, hôn nhân, giáo dục, văn hóa...
 
2. Những đặc trưng về tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi, sự tăng giảm dân số có ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng cuộc sống của con người và các chính sách kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia.
 
3. Để có sự phát triển bền vững, mỗi quốc gia cần phải phát triền dâu số hợp lí. Không để dân số tăng quá nhanh dẫn tới thiếu nơi ở, nguồn thức ăn, nước uống, ô nhiễm môi trường, tàn phá rừng và các tài nguyên khác.
 
4. Hiện nay ở Việt Nam đang thực hiện Pháp lệnh dân số nhằm mục đích đảm bảo chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội. Số con sinh ra phải phù họp với khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc của mỗi gia đình và hài hòa với sự phát triển kinh tế - xã hội, tài nguyên môi trường của đất nước.
 
   
II. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
 
A. Phần tìm hiểu và thảo luận
 
+ Trong số những đặc điểm dưới đây (bảng 48. 1), những đặc điểm nào có ở quần thể người, ở quần thể sinh vật?
 
Bảng 48.1, Đặc điểm có ở quần thể người và quẩn thể sinh vật
 

 
+ Hãy cho biết trong ba hình tháp trên, dạng hình tháp nào biểu hiện các đặc điểm ở bảng 48.2?
 
Hình 48.2. a SGK là hình tháp dân số có đáy rộng chứng tỏ số trẻ em sinh ra hàng năm cao. Cạnh tháp xiên nhiều và đỉnh tháp nhọn biểu hiện tỉ lệ người tử vong cao. Tuổi thọ trung bình thấp. Đây là dạng hình tháp thường gặp ở các nước đang phát triển.

Hình 48.2. b SGK là hình tháp có đáy rộng, song các cạnh tháp ít xiên hơn ở dạng hình tháp phát triển, biểu thị tỉ lệ sinh cao va tỉ lệ tư vong đã giảm (vẫn còn cao nhưng giảm hơn ở hình 48.2a). Số trẻ em dưới 15 tuổi chiếm tỉ lệ cao (chiếm khoảng 35% tỉ lệ dân số). Tuổi thọ trung bình tăng lên. Đây là dạng hình tháp thường gặp ớ các nước đang phát triển.
 
Hình 48.2. c) SGK là hình tháp dân số có đáy hẹp, đỉnh không nhọn, cạnh tháp gần như thẳng đứng, biểu thị tỉ lệ sinh và tỉ lệ tử vong đều thấp. Tuổi thọ trung bình cao. Đó là dạng hình tháp thường gặp ở các nước công nghiệp phát triển.
 
Bảng 48.2. Các đặc điểm biểu hiện ở ba hình tháp tuổi Ấn Độ, Việt Nam và Thụy Điển.
 

 
+ Theo em dân số tăng quá nhanh có thể dẫn đến những trường hợp nào trong các trường hợp sau?
 
Có thể dẫn đến các trường hợp: a, b, c, d, e, f, g.
 
B. Gợi ý trả lời câu hỏi và bài tập
 
1. Vì sao quần thể người lại có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có?
 
Quần thể người có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có là do con người có tư duy, có trí thông minh nên có khả năng tự điều chỉnh các đặc trưng sinh thái trong quần thể, đổng thời cải tạo thiên nhiên.
 
2. Hình tháp dân số trẻ và hình tháp dân số già khác nhau như thế nào?

- Hình tháp dân số trẻ là hình tháp dân số có đáy rộng do số lượng trẻ em sinh ra hằng năm cao. Cạnh tháp xiên nhiều và đỉnh tháp nhọn biểu hiện tỉ lệ người tử vong cao. Tuổi thọ trung bình thấp.
 
- Hình tháp dân số già là hình tháp dân số có đáy hẹp, đỉnh không nhọn, cạnh tháp gần như thẳng đứng, biểu thị tỉ lệ sinh và tỉ lệ tử vong đều thấp. Tuổi thọ trung bình cao.
 
3. Ý nghĩa của việc phát triển dân số hợp lí của mỗi quốc gia là gì?
 
Phát triển dân số hợp lí là điều kiện để phát triển bền vững của mỗi Quốc gia, tạo sự hài hòa giữa phát triển kinh tế - xã hội với sử dụng lợp lí tài nguyên, môi trường của đất nước.
 
Phát triển dân số hợp lí là không để dân số tăng quá nhanh dẫn tới thiếu nơi ở, nguồn thức ăn, nước uống, ô nhiễm môi trường, tàn phá rừng và các tài nguyên khác.
 
Phát triển dân số hợp lí là nhằm mục đích đảm bảo tốt chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội, mọi người trong xã hội đều được nuôi dưỡng, chăm sóc và có điều kiện phát triển tốt.