Học tốt sinh học 7 - Bài 18: Trai sống

A. PHẦN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN:
*Quan sát hình 18.1,2,3, thảo luận và trả lời các câu hỏi sau

 Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm thế nào? Trai chết thì vỏ mở, tại sao?

   - Nhờ có bản lề có dây chằng và 2 cơ khép vỏ → vỏ trai đóng mở. muốn vỏ trai mở phải luồn dao vào qua khe rồi cắt lớp cơ khép vỏ. Sự đóng mở là do tính tự động của trai → khi trai chết tính tự động không còn → vỏ mở

Mài mặt vỏ trai thì thấy có mùi khét, vì sao?

   - Phía ngoài cùng của vỏ trai là lớp sừng, nên khi mài chúng có mùi khét.

* Quan sát hình 18.4, giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được trong bùn theo chiều mũi tên?

   Vỏ trai hé mở cho chân trai hình lưỡi rìu thò ra. Nhờ chân trai thò ra, thụt vào, kết hợp với động tác đóng mở vỏ trai → di chuyển chậm chạp trong bùn.
 

* Quan sát hình 18.3,4, trả lời các câu hỏi sau:

   - Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang theo những gì vào miệng trai và mang trai?
Nước theo ống hút vào khoang áo mang theo nguồn thức ăn (mảnh vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh,...) vào miệng và mang ôxy đến mang trai

   -Trai lấy mồi ăn (thường là vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh) và oxi chỉ nhờ vào cơ chế lọc từ nước hút vào, vậy đó là kiểu dinh dưỡng gì (chủ động hay thụ động)?

Dinh dưỡng chủ động
 

*Thảo luận, trả lời các câu hỏi sau:

- Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ?

   Giai đoạn trứng và ấu trùng phát triển trong mang của trai mẹ để bảo vệ trứng và ấu trùng khỏi bị động vật khác ăn mất. Hơn nữa, đây là môi trường giàu chất dinh dưỡng và thức ăn.

- Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?

    Ở giai đoạn trưởng thành, trai ít di chuyển. Vì thế ấu trùng có tập tính bám vào da cá để di chuyển đến nơi xa.

   → Phát tán nòi giống.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Trai tự về bằng cách nào ? Cấu tạo nào của trai đảm bảo cách tự vệ đó có hiệu quả ?

   Khi gặp nguy hiểm, trai co chân, khép vỏ để bảo vệ phần mềm bên trong. Nhờ có vỏ cứng
rắn và hai cơ khép vỏ vững chắc nên kẻ thù không thể bửa vỏ ra để ăn phần mềm của cơ thể trai.

Câu 2: Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước ?

   Trai hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh, các động vật nhỏ khác có tác dụng lọc sạch môi trường nước. Ở những vùng nước ô nhiễm, người ăn trai (sò cũng vậy) hay bị ngộ độc vì khi lọc nước lấy thức ăn chúng cũng giữ lại nhiều chất độc trong cơ thể.
 

Câu 3: Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao ?

  Khi nuôi cá mà không thả trai, nhưng trong ao vẫn có trai là vì ấu trùng trai thường bám vào mang và da cá. Vào ao cá, ấu trùng trai lớn lên và phát triển bình thường.

CÂU HỎI BỔ SUNG:
Hạt ngọc trai được tạo thành như thế nào? vì sao hạt trai sông sống hoang dại không có giá trị bằng trai nuôi?

Vai trò lớp sừng bọc ngoài, lớp vôi ở giữa và lớp xà cừ ở trong cùng vỏ do bờ vạt áo tạo thành, nếu đúng ở chỗ vỏ đang hình thành có hạt cát rơi vào, các bán mỏng tạo thành lớp xà cừ sẽ bọc quanh hạt cát tạo thành hạt bọc xà cừ và ngọc trai.
Hạt trai sống hoang dại thường nhỏ và có vỏ xà cừ mỏng hơn nên giá trị kinh tế thấp hơn. Hạt trai nuôi đã qua lai tạo giống thích ứng cho hạt ngọc trai to và có vỏ dày đẹp..