Ba bài văn mẫu: Nghị luận về tư tưởng đạo lí: “Có chí thì nên”

Tục ngữ Việt Nam để lại cho thế hệ mai sau những khó tàng kinh nghiệm quý báu. Mỗi câu tục ngữ đều mang đến lời khuyên bổ ích để con người sống đẹp và sống có ích hơn. Có một câu tục ngữ mà em luôn lấy nó làm “kim chỉ nam” trong cuộc sống mỗi khi thất bại hay cảm thấy mệt mỏi, đó là câu “Có chí thì nên”.

Vậy, “chí” ở đây là gì? Chí chính là ý chí, là chí hướng trong mỗi chúng ta. Chí cũng chính là sự quyết tâm, là nghị lực bền bỉ bên trong mỗi con người, nó thuộc phạm trù tinh thần. “Nên” có nghĩa là sự thành công, là những gì mà ta đạt được sau khi nỗ lực hết mình. “Nên” chính là thành quả, cũng là niềm vui mà còn người có được, nó thuộc yếu tố tích cực, vừa thể hiện phạm trù vật chất vừa thể hiện phạm trù tinh thần. Câu tục ngữ “Có chí thì nên” khẳng định sự cần thiết và quan trọng của ý chí, mỗi con người nếu có ý chí, có quyết tâm và hết mình với mục tiêu của mình thì sẽ làm nên thành công.

Thật vậy, ý chí và nghị lực luôn cần thiết trong mọi thời điểm bởi cuộc sống không phải lúc nào cũng đầy màu hồng và bằng phẳng. Trên con đường theo đuổi những mục tiêu và khát vọng ta luôn gặp phải những bất trắc, khó khăn, những đoạn đường gồ ghề mà nếu không có ý chí sẽ không thể vượt qua. Ngược lại, nếu nuôi dưỡng ý chí, kiên trì với mục tiêu, thấy khó khăn không nản, thấy thất bại không lùi vẫn cần mẫn bước tiếp thì chắc chắn một ngày thành quả sẽ đến. 

Trong văn học, ta đã được tiếp xúc với nhiều nhân vật có ý chí và nghị lực phi thường. Đó là chàng Thạch Sanh chiến thắng những độc ác, xấu xa để lập nên chiến công hiển hách, tìm thấy hạnh phúc đời mình. Là cô Tấm dẫu năm lần bảy lượt bị mẹ con Cám hại vẫn không ngừng tranh đấu để giành lại sự tự do và cuộc sống bình yên. Là những người lính trẻ trong Đồng chí của Chính Hữu với chí nguyện giết giặc cứu nước, luôn sẵn sàng tay súng, góp phần mình vào công cuộc chiến đấu của đất nước. Là những cô gái mở đường trên đỉnh Trường Sơn đầy bom đạn, dẫu hiểm nguy họ vẫn kiên trì với lý tưởng, chính họ đã góp một phần máu xương mình cho Tổ quốc hôm nay. Quả ngọt của cây ý chí lúc nào cũng đáng được trân trọng và nâng niu, quả ngọt từ ý chí nuôi dưỡng lúc nào cũng mát lành, đáng ngưỡng mộ.

Trong thực tế, ta bắt gặp không ít người có được thành công nhờ sự bền lòng của ý chí. Đó là thầy Nguyễn Ngọc Kí dẫu đôi tay không được lành lặn vẫn giữ ý chí của mình, nuôi quyết tâm cố gắng rèn luyện và đã trở thành một nhà giáo ưu tú, truyền cảm hứng sống cho bao thế hệ hôm nay. Là trạng nguyên Nguyễn Hiền bằng ý chí đã vượt qua những nhọc nhằn của tuổi thơ để trở thành người tài giúp ích cho đất nước. Là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, nhờ ý chí và kiên định, vượt qua trăm ngàn sự hiểm nguy để soi sáng con đường cách mạng, đưa dân tộc đi đến thắng lợi, thống nhất. Là chàng trai Trần Ngọc Vũ Hoàng, bằng nghị lực phi thường, và quyết tâm vươn tới ước mơ giúp ba mẹ nghèo, anh đã học tập, vượt khó để dành lấy vòng nguyệt quế vinh quang, đi du học để phát triển, mang lại niềm vui cho gia đình, giúp ích cho xã hội. Và gần đây, ta còn thấy được đó là hình ảnh của nữ diễn viên Mai Phương, một người mẹ đơn thân nghị lực, căn bệnh ung thư đã mang đến muôn vàn những cơn đau đớn về thể xác nhưng chẳng thể nào dập tắt ý chí chiến đấu đến giây phút cuối cùng. Mai Phương đã mãi ra đi trong sự tiếc nuối của người hâm mộ nhưng ý chí, nghị lực của người con gái bé nhỏ ấy mãi là tấm gương sáng cho hàng triệu người, đặc biệt là thế hệ trẻ.  Đó còn là một đất nước Việt Nam cùng chung ý chí chống dịch Covid, với tinh thần đoàn kết, ý chí quyết thắng, sự đồng lòng của Đảng và nhà nước, chúng ta cũng sẽ sớm vượt qua giai đoạn khó khăn để hướng đến cuộc sống tốt đẹp.

Ý chí có ý nghĩa như vậy, nhưng trong cuộc sống, ta vẫn thấy nhiều người lại thiếu mất đi yếu tố cần thiết này. Một vài người trẻ dễ nản chí khi lỡ gặp chuyện không hay, dễ bỏ cuộc khi mới bước được bước đầu tiên trong hành trình dài của mình. Một vài người khác lại bị quan, cứ ngập chìm trong than vãn, mệt mỏi mà chẳng thể thoát ra, họ sống dựa vào người khác, phụ thuộc vào người khác. Họ là những người thiếu bản lĩnh, sợ khó, sợ khổ nên chẳng thể tìm thấy chính mình, khẳng định vị trí của mình trong xã hội. Giải một bài toán khó, mới hai lần đã bỏ cuộc, viết một bài văn hay, mới mở bài đã chán nản. Không thi đậu đại học lại vội vàng chọn cái chết để chấm dứt cuộc đời. Đó là sai lầm rất lớn của tuổi trẻ.

Cần có ý chí để có được thành công, cần nuôi dưỡng ý chí để vươn tới những điều tốt đẹp cho mình, cho gia đình và xã hội. Ý chí không phải sẵn có mà phải luyện tập, phải vấp ngã, phải trải qua, phải hành động mới có được. Ngay từ bây giờ, hãy cố gắng nhìn lại mình, xem xét những ưu điểm để phát huy, khắc phục những khuyết điểm đề hoàn thiện, kiên trì mỗi ngày, quyết tâm trong mỗi khoảnh khắc, có như vậy mới thành công. Chúng ta là những học sinh của thời đại mới, thời đại của hội nhập và phát triển, vì vậy phải càng bản lĩnh càng cố gắng hơn nữa. “Có chí thì nên”, hãy hành động, hành động với tư duy mở, ý chí phi thường để trở thành con người mà bản thân từng mơ ước …
 

Cuộc sống của con người luôn chứa đựng vô vàn khó khăn, thử thách. Để đặt chân bước tới thành công, chúng ta cần rèn luyện, nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ và đặc biệt là cần có sự kiên định cùng ý chí vững vàng theo đuổi mục tiêu. Bàn về vấn đề này, ông cha ta từng nói: “Có chí thì nên”. Câu tục ngữ đã khẳng định vai trò, ý nghĩa của nghị lực và sự bền bỉ đối với con người.

Để hiểu hết giá trị sâu sắc của câu tục ngữ, chúng ta cần hiểu rõ những khái niệm mà ông cha ta gửi gắm qua những từ ngữ hàm súc như “chí” và “nên”. “Chí” là cách nói ngắn gọn thể hiện ý chí, tinh thần tự giác, ý thức tự nguyện và sự kiên định, quyết tâm đạt được mục đích đã đề ra. Còn “nên” là sự diễn đạt hình ảnh của sự thành công, là kết quả mà con người mong muốn đạt được. Như vậy, câu tục ngữ “Có chí thì nên” đã khẳng định vai trò sức mạnh của ý chí đối với cuộc sống của con người: khi có ý chí và sau những nỗ lực, cố gắng kiên trì, bền bỉ, con người nhất định sẽ đạt được những mục tiêu, dự định mà bản thân đã đề ra và vươn tới thành công.

Trong cuộc sống, ý chí kiên cường cùng sự quyết tâm cao độ luôn là yếu tố cần và đủ để đưa con người đặt chân đến với thành công. Bởi khi có ý thức, nghị lực và bản lĩnh vững vàng, con người sẽ có động lực và sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Để đánh đổ ngoại xâm và bảo vệ đất nước, ông cha ta đã trải qua những cuộc kháng chiến trường kì, gian khổ. Trên chặng đường gian nan đó, đã in dấu biết bao sự hi sinh thấm đẫm máu, nước mắt khi phải đối diện với những cường quốc hùng mạnh về trang thiết bị vũ khí và nhân lực như đế quốc Mĩ, thực dân Pháp, phát xít Nhật,.... Nhưng rồi, với tinh thần yêu nước, tinh thần đoàn kết cùng ý chí bền bỉ, vững vàng, dân tộc ta đã đánh đuổi sạch bóng quân thù và giành được bầu trời của hòa bình và tự do.

Trong cuộc sống của hiện nay, cũng có rất nhiều tấm gương ngời sáng vẻ đẹp của sự kiên cường. Mặc dù sinh ra với hình hài không toàn vẹn, bị liệt hai tay nhưng với ý chí mãnh liệt, Nguyễn Ngọc Kí đã miệt mài kiên nhẫn tập viết bằng hai chân. Đó là một hành trình kiên trì, nhẫn nại để không đầu hàng trước số phận nghiệt ngã, và cuối cùng, anh đã thành công và trở thành một thầy giáo. Hay như những nhà khoa học đang ngày đêm nghiên cứu, kiên định với mục tiêu của mình để đem đến những sáng chế có ích cho đời sống nhân loại,... Tất cả những điều này đã khẳng định sức mạnh to lớn của ý chí và lòng quyết tâm, giống như Bác Hồ đã từng nói:

“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”

Như vậy, sự quyết tâm, vững vàng trong ý chí sẽ giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách và đạt được rất nhiều thành quả tốt đẹp. Vậy mà, trong cuộc sống hiện nay, vẫn có những con người không kiên trì, nhẫn nại với mục tiêu đã đặt ra mà dễ dàng nhụt chí và từ bỏ lí tưởng. Chỉ cần gặp phải khó khăn, họ sẵn sàng bỏ cuộc và không bao giờ đặt chân đến được với miền đất của sự thành công. Nhận thức được vai trò quan trọng của ý chí của thành công, chúng ta cần đặt ra cho bản thân những mục tiêu, đích đến rõ ràng; đồng thời kiên định với con đường đã vạch sẵn và không đầu hàng trước khó khăn, thử thách. Để làm được điều này, con người luôn phải tự nhắc nhở bản thân đặt ra những kỉ luật riêng và thực hiện mục tiêu một cách nghiêm túc và vững vàng.

Như vậy, “Có chí thì nên” đã khái quát một bài học mang ý nghĩa giáo dục về việc con người cần kiên trì, nhẫn nại đối với những mục tiêu đã đề ra. Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam cũng có rất nhiều câu tục ngữ thể hiện điều này như “Thất bại là mẹ thành công”, “Có công mài sắt, có ngày nên kim”,... và trở thành những lời nhắc nhở sâu sắc dành cho thế hệ trẻ về sự bền gan quyết chí…

Trong kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam có vô vàn những kinh nghiệm, những lời dạy bổ ích mà ông cha ta để lại. Trong đó những câu tục ngữ nói về ý chí, nghị lực, niềm tin của mỗi con người được nhắc đến rất nhiều, và điển hình là câu tục ngữ: “Có chí thì nên”.

Câu tục ngữ “có chí thì nên” có kết cấu ngắn gọn mà hàm súc. Ở đây “chí” có nghĩa là chí hướng, là mục tiêu. Nó còn có nghĩa là nghị lực, niềm tin, ý chí để đạt được mục tiêu mà mình để ra. Còn “nên” có nghĩa là kết quả, là thành công, là điều mình mong ước trở thành hiện thực. Cả câu tục ngữ có ý nghĩa: có chí, có nghị lực, niềm tin thì cho dù công việc có khó khăn, gian khổ đến đâu cũng sẽ vượt qua.

Câu tục ngữ mang ý nghĩa hoàn toàn đúng đắn. Thật vậy, thử hỏi trong cuộc sống có mấy ai không có chí hướng, mục tiêu mà dễ dàng đạt được thành công. Nếu không có chí hướng, con người sẽ làm được gì, sẽ đi đến đâu? Cũng giống như khi đi đường vậy, nếu như không biết được nơi bạn cần đến, mục đích đến thì liệu bạn có đi được không. Ai cũng có một ước mơ. Mọi người ước mơ từ khi còn bé đến lúc sắp từ giã cõi đời. Thời bé, ta hay mơ được trở thành siêu nhân hay cô tiên để giải cứu thế giới. Lớn lên một chút, mục tiêu xác định rõ hơn, ước được học trường chuyên, lớp chọn, được vênh mặt lên với bạn bè. Đến khi trưởng thành lại ước có cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc. Khi về già, ta ước con cháu hòa thuận, gia đình sum vầy. Ước mơ thì có rất nhiều nhưng nếu thiếu ý chí, nghị lực và niềm tin thì ước mơ vẫn chỉ là mơ ước. Nếu không có ý thức học, không có niềm tin vào chính mình, khi gặp nghịch cảnh rất dễ nản chí, thất bại thì liệu có được vào những ngôi trường mà mình mơ ước. Nếu không cố gắng làm việc, xây đắp hạnh phúc gia đình thì liệu có được cuộc sống đầy đủ, viên mãn, tròn đầy. Đó chỉ là một vài trong vô vàn ước mơ trong cuộc sống nhưng đã đủ thấy tầm quan trọng của mục tiêu, chí hướng, nghị lực, niềm tin.

Câu tục ngữ có tầm ảnh hưởng lớn đối với xã hội của chúng ta. Đã có biết bao nhiêu người tự đặt mục tiêu cho mình và cố gắng, phấn đấu để đạt được mục tiêu ấy. Câu tục ngữ “Có chí thì nên” còn khẳng định một suy nghĩ, quan niệm đúng đắn: không được ngã lòng, nản chí, luôn sống có ý chí, nghị lực và biết kiên trì, nhẫn nại. Có rất nhiều những tấm gương có ý chí, nghị lực đã làm nên thành công. Như thầy giáo nổi tiếng Nguyễn Ngọc Ký, mặc dù đã liệt cả hai tay, bằng ý chí và nghị lực, thầy đã tập viết và làm mọi việc bằng hai chân của mình. Hay như Nick Vujicic bị liệt cả tứ chi nhưng luôn lạc quan vui sống, anh là một diễn giả nổi tiếng luôn truyền động lực sống cho mọi người. Câu nói mà anh phát biểu có ý nghĩa vô cùng to lớn: “Tôi là một điều kì diệu. Bạn cũng là một điều kì diệu”.

Tuy nhiên trong cuộc sống vẫn không thiếu những kẻ thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin, làm việc gì cũng hời hợt, không có trách nhiệm, tinh thần trong công việc của mình. Rồi còn có những người mặc dù có ý chí nhưng lại đem điều đó vào những công việc xấu xa, bỉ ổi chỉ để phục vụ cho nhu cầu vật chất tầm thường, những dục vọng xấu xa của bản thân. Những con người quyết tâm giàu có cho dù việc làm tốt hay xấu, quyết tâm phá hỏng công việc của người khác vì trả thù hoặc đem lợi cho mình.

Ý chí đưa ta đến thành công vì thế ngay từ bây giờ chúng ta cần phải rèn luyện bản thân mình có ý chí và nghị lực. Chúng ta cần phải học tập thật tốt, rèn luyện bản thân mình. Đồng thời chúng ta cần phải đề ra các mục đích cao đẹp và quyết tâm thực hiện. Đồng thời không được nản chí trước khó khăn, tìm ra các phương pháp để thực hiện và giải quyết những khó khăn trong cuộc sống. Câu tục ngữ “có chí thì nên” bao hàm ý nghĩa sâu xa. Qua đó, ông cha ta đã khuyên nhủ chúng ta phải kiên trì, nhẫn nại để đạt được thành công….