Đề kiểm tra 1 tiết môn Tiếng Việt 7, học kì 1 (Đề số 2)

Câu 1. (5 điểm)
Hãy xác định xem từ “say sưa” trong hai lần dùng sau đây có phải là từ đồng âm hay không?
- “Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa
Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày”
- “Còn trời còn nước còn non
Còn cô bán rượu anh còn say sưa”.
 
Câu 2. (5 điểm)
Đọc bài hát đố sau và trả lời các câu hỏi.
Trăm thứ dầu, dầu gì không thắp?
Trăm thứ bắp, bắp gì không rang?
Trăm thứ than, than gì không quạt?
Trăm thứ bạc, bạc gì không mua?
Trai nam nhi đối đặng, gái bốn mùa theo không”.
 
1. Hãy xác định xem chìa khoá để giải những câu đố trên là ở chỗ nào?
2. Điều lí thú trong mỗi câu đố trên là gì?
 

Câu 1: Gợi ý
Muốn xác định được từ đồng âm hay từ đa nghĩa, ta phải tìm hiểu nghĩa của hai lần dùng.
- “Say sưa^”(1): Chỉ trạng thái bị ngây ngất vì rượu.
- “Say sưa”⁽²⁾: Chỉ trạng thái ngây ngất vì bị cuốn hút. Như vậy, ở đây không có hiện tượng đồng âm mà là hiện tượng nhiều nghĩa của từ.
 
Câu 2:
1. Chìa khoá để giải những câu đố trên là phải tìm những từ đồng âm hoặc những nghĩa khác nhau với phần hỏi trong câu đố.
- Dầu không thắp? (giầu không)
- Bắp gì không rang? (bắp chân)
- Than gì không quạt? (than thở)
- Bạc gì không mua? (bạc tình, bạc nghĩa)
 
2. Cái hay của mỗi câu hát đố là ở cách dùng sự đối lập tính chất của sự vật ở phần trên (nghĩa gốc) với sự thiếu vắng tính chất ở phần đố để tạo nên cách lí giải mới mẻ, bất ngờ mà ngộ nghĩnh trong trò chơi đô chữ.
Dầu thắp/ dầu không thắp
Bắp rang/ bắp không rang
Than quạt/ than không quạt
Bạc mua/ bạc không mua