Kiểm tra phần tiếng việt - Ngữ Văn 9

1. Bài tập này yêu cầu các em phân tích nét nổi bật trong việc dùng từ ở đoạn trích Truyện Kiều dẫn ở SGK trang 204.

Gợi ý:

- Những từ láy trong đoạn trích: nao nao, nho nhỏ, sè sè, rầu rầu.
- Giá trị miêu tả đặc sắc, chi tiết hình dáng của sự vật, đồng thời cũng thể hiện tâm trạng của con người.

2. Bài tập này yêu cầu các em đọc lại đoạn trích Mã Giám Sinh nua Kiều và trả lời câu hỏi.

- Lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích được đặt trong dấu ngoặc kép và được báo trước bằng từ rằng.
- Hỏi tên, rằng: “Mã Giám Sinh”,
- Hỏi quê, rằng: “Huyện Lâm Thanh cũng gần”.
- Rằng: “Mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?”
- Mối rằng: “Giá đáng nghìn vàng,
Dớp nhà nhờ lượng người thương dám nài!”

Cách xưng hô, nói năng của bà mối trong đoạn trích là cách nói của người chuyên nghề mối lái: đưa đẩy, vòng vo, nhún nhường..

Cách xưng hô, nói năng của Mã Giám Sinh là cách nói vừa trịn thượng, vô lễ (trả lời cộc lốc) vừa lươn lẹo khi mặc cả.

3. Đọc đoạn trích trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của M. Gorki dẫn ở SGK trang 205 và trả lời câu hỏi.

a) Trong đoạn trích, chỉ có một lời dẫn trực tiếp được đặt sau dấu hai chấm và dấu gạch đầu dòng: (- Có lẽ tất cả các bà đều rất tốt, bà tớ ngày trước cũng rất tốt...); một lời dẫn gián tiếp đặt sau dấu hai chấm (ngày trước, trước kia, đã có thời...)

Những phần in đậm còn lại không phải lời dẫn.

b) Trong lòi nhận xét, thằng lớn phải dùng từ có lẽ để thông báo cho người nghe về nhận định của mình khi chưa có bằng chứng Chắc chắn (liên quan đến phương châm về chất).

4. Bài tập này yêu cầu các em phân tích nghệ thuật độc đáo trong những câu thơ dẫn ở SGK trang 205.

a) Đoạn thơ trong Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây cua Phạm Tiến Duật đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh:

...Như anh với em, như Nam với Bắc
Như đông với tây một dải rừng liền.

Tác dụng: nhấn mạnh hai phía của dãy Trường Sơn cũng như hai con người (anh và em), như hai miền đất nước (Nam và Bắc) như ha hướng (Đông và Tây) của một dãy núi, luôn gắn bó keo sơn, không có gì chia cắt được.

b) Đoạn trích trích trong Theo dòng của Thạch Lam sử dung phép tu từ ẩn dụ: dùng sợi dây đàn để chỉ tâm hồn con người một tâm hồn nhạy cảm, dễ rung động trước mọi vẻ đẹp của cuộc sống.

c) Đoạn trích trích trong Cây tre Việt Nam của Thép Mới sử dụng phép điệp từ ngữ và phép nhân hoá:

- Phép điệp từ ngữ: tre, giữ, anh hùng tạo sự nhịp nhàng cho câu văn và nhấn mạnh đến vai trò, những chiến công của cây tre.

- Phép nhân hoá: nhân hoá cây tre như một con ngươi xả thân vì quê hương, đất nước.

Các biện pháp tu từ này tạo nên hình ảnh cây tre gần gũi với coi người, gây ấn tượng trong lòng người đọc.

5. Những cách nói sử dụng phép nói quá: Chưa ăn đã hết, một tấc đến trời, một chữ bẻ đôi không biết, cười vỡ bụng, rụng rời chân tay, tức lộn ruột, tiếc đứt ruột, ngáy như sấm, nghĩ nát óc, đứt từng khúc ruột.