Hướng dẫn giải bài tập Vật lí 7 bài số 29: An toàn khi sử dụng điện.

KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG.
 
1. Dòng điện đi qua cơ thể người có thể gây nguy hiểm.
 
Cơ thể người là một vật dẫn điện. Dòng điện với cường độ 70 mA trở lên đi qua cơ thể người hoặc làm việc với hiệu điện thế 40 V trở lên là nguy hiểm với cơ thể người.
 
2. Hiện tượng đoản mạch và tác dụng của cầu chì.
 
Cầu chì tự động ngắt mạch khi dòng điện có cường độ tăng quá mức, đặc biệt khi đoản mạch.
 
3. Các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
 
Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40 V
Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
Không được tự mình chạm vào mạng điện dân dụng và các thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách sử dụng.
Khi có người bị điện giật thì không được chạm tay vào người đó mà  cần phải tìm cách ngắt ngay công tắc điện và gọi người cấp cứu.  
 
TRẢ LỜI MỘT SỐ CÂU HỎI CƠ BẢN
 
C1. Tay cầm bút thử điện phải như thế nào thì bóng đèn của bút thử điện sáng?.
 
Trả lời:
 
Tay cầm bút thử điện phải bấm ngón tay vào phần nhô lên ở đuôi bút thì bóng đèn của bút thử điện mới sáng.
 
C2. Khi bị đoản mạch, dòng điện trong mạch có cường độ …………….
Hãy nêu các tác hại của hiện tượng đoản mạch.
 
Trả lời:
 
Khi bị đoản mạch, dòng điện trong mạch có cường độ rất lớn.
 
Các tác hại của hiện tượng đoản mạch: dòng điện qua mạch lúc đi rất lớn, làm dây dẫn rất nóng có thể cháy vỏ bọc cách điện, bắt lửa sang các vật liệu dễ cháy xung quanh...
 
C3. Quan sát sơ đồ mạch điện hình 29.1 và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với cầu chì khi đoản mạch.
 


Trả lời:
 
Khi đoản mạch xảy ra, cầu chì sẽ bị nóng chảy và đứt, mạch sẽ bị ngắt.
 
C4. Quan sát các cầu chì và hãy cho biết ý nghĩa số ampe ghi trên mỗi cầu chì.
 
Trả lời:
 
Ý nghĩa số ampe ghi trên mỗi cầu chì cho biết cường độ đòng điện lớn nhất qua cầu chì mà nó chưa bị đứt.
 
C5. Xem lại bảng cường độ dòng điện ở bài 24 (SGK), cho biết nên dùng cầu chì ghi bao nhiêu ampe cho mạch điện thắp sáng bóng đèn.
 
Trả lời:
 
Nên dùng cầu chì ghi từ 0,1A đến 1A cho mạch điện thắp sáng bóng đèn.
 
C6. Hãy viết một câu cho biết có gì không an toàn điện và cách khắc phục cho mỗi hình 29.2 a, b và c.
 


Hình 29.2a:
 
Vải là vật liệu dễ cháy không dùng để làm vỏ bọc dây điện được. Phải thay bằng vỏ bọc nhựa.
 
Hình 29 2b:
 
Cầu chì có số ampe ghi trên nắp là 2 A Không thể dùng dây chì loại 10 A. Phải dùng loại dây chì loại 2 A.
 
Hình 29.2c:
 
Thay bóng đèn không ngắt điện có thể bị điện giật và nguy hiểm tới tính mạng. Phải ngắt công tắc đèn trước khi thay bóng đèn điện.
 
GIẢI BÀI TẬP CƠ BẢN.
 
29.1. Câu phát hiểu nào sau đây là đúng?.
 
Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40 V thì:
A. Dòng điện không khi nào đi qua cơ thể người.
B. dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm.
C. dòng điện có thể di qua cơ thể người và gây nguy hiểm.
 
Hướng dẫn giải:
 
Khi làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40 V thì dòng điện có thể đi qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm.
 
Đáp án: B
 
29.2. Kẻ đoạn thẳng nối một điểm ở cột bên trái với một điểm thích hợp ở cột bên phải trong khung dưới đây:
 
 
 
29.3. Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi:
 
A. mạch điện có dây dẫn ngắn.
B. mạch điện dùng pin hay acquy để thắp sáng đèn.
C. mạch điện không có cầu chì.
D. mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện.
 
Hướng dẫn giải:
 
Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi mạch điện bị nối tắt bằng dây đồng giữa hai cực của nguồn điện.
 
Đáp án: D.
 
29.4. Những việc làm nào dưới đây đảm bảo an toàn đối với học sinh khi sử dụng điện?.
 
a) Phơi quần áo lên dây điện;
b) Làm thí nghiệm với dây dẫn có vỏ bọc cách điện;
c) Lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị điện,
d) Tự mình sửa chữa mạng điện gia đình;
e) Làm thí nghiệm với pin hoặc acquy;
d) Chơi thả diều gần đường dây tải điện.
 
Hướng dẫn giải:
 
Những việc làm đảm bảo an toàn đối với học sinh khi sử dụng điện:
 
❖ Làm thí nghiệm với dây dẫn có vỏ bọc cách điện;
❖ Lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị điện;
❖ Làm thí nghiệm với pin hoặc acquy;
 
Đáp án: b, c, e
 
29.5. Dòng điện đi qua cơ thể người có thể gây ra tác dụng nào dưới đây?.
 
A. Chỉ tác dụng lên hệ thần kinh làm cơ thể bị tê liệt.
B. Chỉ tác dụng lên hệ cơ làm cơ thể bị co rút, làm tim ngừng đập.
C. Chỉ tác dụng lên hệ hô hấp làm ngừng thở.
D. Cả ba tác dụng trên đây.
 
Hướng dẫn giải:
 
Dòng điện đi qua cơ thể người có thể gây ra tác dụng:
lên hệ thần kinh làm cơ thể bị tê liệt.
lên hệ cơ làm cơ thể bị co rút, làm tim ngừng đập.
lên hệ hô hấp làm ngừng thở.
 
Đáp án: D
 
29.6. Công việc nào dưới đây không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện?.
 
A. Sử dụng các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V để làm thí nghiện.
B. Tự sửa chữa các thiết bị điện được dùng với mạng điện dân dụng.
C. Sử dụng các dây đẫn, các dụng cụ sửa chữa điện có vỏ bọc cách điện và sử dụng các vật lót cách điện.
D. Tuyệt đối không để dòng điện có cường độ trên 70mA đi qua cơ thể người.
 
Hướng dẫn giải:
 
Công việc không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện là tự sửa chữa các thiết bị điện được dùng với mạng điện dân dụng.
 
29.7. Trên một cầu chì có ghi 1A. Con số này có ý nghĩa gì?.
 
A. Có ý nghĩa là cường độ dòng điện đi qua cầu chì này từ 1A trở lên thì cầu chì sẽ đứt.
B. Có nghĩa là cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn lớn hơn 1A.
C. Có nghĩa là cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn bằng 1A.
D. Có nghĩa là cường độ dòng điện đi qua cầu chì này luôn nhỏ hơn 1A.
 
Hướng dẫn giải:
 
Trên một cầu chì có ghi 1A. Con số này có ý nghĩa là cường độ dòng điện đi qua cầu chì này từ 1A trở lên thì cầu chì sẽ đứt.
 
Đáp án: A
 
29.8. Cần phải chú ý điều nào dưới đây khi sử dụng cầu chì?.
 
A. Phải mắc thật gần dụng cụ hay thiết bị mà nó cần bảo vệ.
B. Luôn chọn dây chì thật mảnh (nhỏ) để nó dễ nóng chảy,
C. Luôn chọn dây chì lớn (to) để cầu chì bền chắc.
D. Luôn chọn dây chì phù hợp đối với mỗi thiết bị hay dụng cụ điện mà nó cần bảo vệ.
 
Hướng dẫn giải:
 
Điều cần lưu ý khi sử dụng cầu chì là luôn chọn dây chì phù hợp đối với mỗi thiết bị hay dụng cụ điện mà nó cần bảo vệ.
Đáp án: A.
 
29.9. Cách làm không đảm bảo an toàn khi sử dụng điện?.
 
A. Mắc cầu chì phù hợp với dụng cụ hay thiết bị sử dụng điện.
B Ngắt công tắc hay cầu dao điện khi có sự cố về điện.
C. Phơi quần áo trên dây điện.
D. Làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V.
 
Hướng dẫn giải:
 
Cách làm nào dưới đây không đảm bảo an loàn khi sử dụng điện là phơi quần áo trên dây điện.
 
Đáp án: C
 
29.10. Vì lí do nào dưới đây mà các dụng cụ được dùng để sửa chữa điện như kìm, tuốcnơvit... đều có cán được bọc nhựa hay cao su?.
 
A Cao su, nhựa làm cho tay cầm không bị nóng.
B Cao su, nhựa đều là chất cách điện nên tránh không cho dòng điện truyền vào cơ thể người,
C. Cao su, nhựa làm cho tay ta không bị dòng điện hút vào.
D. Cao su, nhựa giúp cho tay ta cầm các dụng cụ này chắc hơn, không bị tuột.
 
Hướng dẫn giải:
 
Lí do mà các dụng cụ được dùng để sửa chữa điện như kìm, tuốcnơvit... đều có cán được bọc nhựa hay cao su vì cao su, nhựa đều là chất cách điện nên tránh không cho dòng điện truyền vào cơ thể người.
 
Đáp án: B.
 
29.11. Ghép mỗi đoạn câu ở cột bên trái với một đoạn câu ở cột bên phải để thành một câu hoàn chỉnh có nội dung đúng.
 
1. Dòng điện có thể chạy qua cơ thể người nhưng không gây nguy hiểm khi
2. Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi
3. Tạo điều kiện để sử dụng điện an toàn khi
4. Dòng điện chạy qua cơ thể người và làm tim ngừng đập khi
 
a) dùng các đoạn dây đồng ngắn để mắc mạch điện
b) dòng điện đó có cường độ trên 70mA
c) làm thí nghiệm với hiệu điện thế dưới 40V
d) nối trực tiếp với hai cực của nguồn điện bằng đoạn dây đồng ngắn
e) lắp cầu chì phù hợp cho mỗi thiết bị hoặc dụng cụ điện.
 
Hướng dẫn giải:
 
1. - c ; 2. - d; 3. - e ; 4. - b.
 
29.12. Giải thích vì sao để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, người ta phải mắc cầu chì thích hợp cho mỗi thiết bị hoặc dụng cụ điện trong mạch.
 
Hướng dẫn giải:
 
Để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, người ta phải mắc cầu chì thích hợp cho mỗi thiết bị hoặc dụng cụ điện trong mạch phòng khi đoản mạch xảy ra, cầu chì sẽ bị nóng chảy và đứt, mạch sẽ bị ngắt.
 
29.13. Vì sao không được phơi khăn mặt hay quần áo ướt lên dây điện?.
 
Hướng dẫu giải:
 
Không được phơi khăn mặt hay quần áo ướt lên dây điện, vì nước trên quần áo ướt sẽ dẫn điện và truyền xuống người phơi gây điện giật; hay gây chập điện đoản mạch, cháy nổ.
 
29.14. Vì sao khi thấy một người bị điện giật thì không được đến cầm tay người đó để kéo người đó ra khỏi dây điện?.
 
Hướng dẫn giải:
 
Khi thấy một người bị điện giật thì không được đến cầm tay người đó để kéo người đó ra khỏi dây điện, mà phải dùng cái vật cách điện như bao bố; chăn dầy ... bọc và kéo người bị điện giật ra; nếu trực tiếp tiếp xúc với người đó thì ta cũng sẽ bị điện giật.
 
MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN DỤNG.
 
Bài 29.1: Tại sao người ta không dùng một loại kim loại khác có độ nóng chảy cao hơn để làm cầu chì mà lại đùng chì có độ nóng chảy khá thấp?.
 
Bài 29.2: Khi mắc cầu chì trong gia đình, cầu chì nên được mắc như thế nào với các thiết bị điện?.
 
A. Mắc song song với các bóng đèn.
B. Mắc nối tiếp với từng bóng đèn.
C. Mắc nối tiếp với từng thiết bị điện.
D. Mắc ngay đầu nguồn điện.
 
Bài 29.3: Dòng điện có cường độ trên (ở mạng điên sinh hoạt trong gia đình) làm co cơ rất mạnh, không thể đuổi tay khỏi dây điện khi chạm phải.
 
A. 1 mA
B. 10 mA
C. 5A
D. 10A
 
Bài 29.4: Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
 
Đế tránh tác hại của hiện tượng đoản mạch, trong mỗi mạch điện người ta lắp thêm một thiết bị an toàn gọi là:
 
A. Ắc qui.
B. Pin.
C. Cầu chì.
D. Cả ba thiết bị đều được

Bài 29.5: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào không vi phạm qui tắc an toàn điện.
 
A. Xây nhà dưới các đường dây điện cao thế.
B. Cầm nắm bằng tay không một sợi dây điện đang có dòng điện chạy qua.
C. Leo trèo các cột điện cao thế.
D . Đi dép nhựa, dùng kìm điện có tay cầm bằng cao su cách điện tốt.
 
Trường hợp nào không vi phạm qui tắc an toàn điện: Đi dép nhựa, dùng kìm điện có tay cầm bằng cao su cách điện tốt.
 
GIẢI VÀ ĐÁP SỐ BÀI TẬP VẬN DỤNG
 
Bài 29.1. Vì nếu dùng một kim kim loại có độ nóng chảy cao khi có xảy ra sự cố thì cầu chì sẽ không tự cháy nên không ngắt mạch điện, nó vẫn tiếp tục cho dòng điện chạy qua những vật dẫn khác làm cho các vật dẫn này nóng lên cháy, nổ ...
 
Bài 29.2: Nên mắc cầu chì ngay đầu nguồn điện.
 
Đáp án: D.
 
Bài 29.3: Dòng điện có cường độ trên 10 mA (ở mạng điện sinh hoạt trong gia đình) làm co cơ rất mạnh, không thể duỗi tay khỏi dây điện khi chạm phải.
 
Đáp án: B
 
Bài 29.4: Để tránh tác hại của hiện tương đoản mạch, trong mỗi mạch điện người ta lắp thêm một thiết bị an toàn gọi là cầu chì.
 
Đáp án: C
 
Bài 29.5: Trường hợp nào không vi phạm qui tắc an toàn điện: Đi dép nhựa, dùng kìm điện có tay cầm bằng cao su cách điện tốt.
 
Đáp án: D