Giải Công dân 6 sách Cánh diều, bài 5: Tự lập

I. Khởi động trang 23
Những việc nào em có thể tự làm ở nhà, ở trường thể hiện tính tự lập?
Trả lời
Những việc em có thể tự làm ở nhà, ở trường thể hiện tính tự lập:
- Ở nhà: vệ sinh cá nhân, quét nhà, gấp quần áo, nhặt rau, tưới cây…
- Ở trường: học bài, chăm sóc bồn hoa, vứt rác, quét lớp, lau bảng…

1. Sống tự lập
Quan sát và trả lời câu hỏi:

a. Những biểu hiện trên thể hiện tính cách gì?
b. Bản thân em đã tự làm được những việc nào trong những việc trên.?
c. Em hiểu thế nào là tự lập?
Trả lời
a. Những biểu hiện trên thể hiện tính cách tự lập:
1) Học bài và làm bài tập
2) Đi học
3) Tưới cây
4) Gấp chăn màn
b. Bản thân em đã tự làm được tất cả những việc trên.
c. Tự lập là tự làm lấy công việc bằng khả năng, sức lực của mình.

2. Biểu hiện của tính tự lập
a, Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết biểu hiện của tính tự lập.

b, Liệt kê những biểu hiện của tính tự lập và trái với tự lập theo mẫu.

Trả lời
a, Biểu hiện của tự lập
Tự tin, tự làm lấy việc của mình.
Bản lĩnh, tự mình tìm cách vượt qua khó khăn.
Có ý chí nỗ hực phấn đấu, kiên trì, bền bỉ thực hiện kế hoạch đã đề ra.

b, Biểu hiện của tính tự lập. Biểu hiện trái với tự lập

3. Ý nghĩa tự lập
Đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
Long là học sinh giỏi môn Toán và các mớn khác như Văn, Hoá, Sinh, Tiếng Anh. Năm lớp 12, Long đã đoạt giải nhất mởn Toán trong kì thi học sinh giới cấp tỉnh. Từ năm lớp 10, Long đã chủ động xin ba mẹ cho đ làm thêm ở một quản cả phê. Vì xót cơn, mẹ Lơng ngắn cản, sợ cơn đi làm gặp những tình huồng không hay. Sau khi đã thuyết phục mẹ đông ý, Long thấy mình có thời gian rảnh rỗi nên đi làm thêm đẻ trải nghiệm. Nhờ đó, Long có một khoản tiên nho nhỏ mua sách vở và những món đô mình yêu thích mà không phải xin tiên ba mẹ. Theo Long, tỉnh thân tự lập trong mỗi người rất quan trọng. Nó không chỉ giúp bạn trẻ tự chủ, bản lĩnh trong cuộc sống, mà còn là cách để giảm bớt gánh nặng cho ba mẹ.
a) Em có suy nghĩ gì qua thông tin trên?
b) Vì sao anh Long có thể mua sách vở và những món đồ mình yêu thích mà không cần phải xin tiến ba mẹ?
c) Có ý kiến cho rằng, người tự lập là người không cần sự giúp đỡ từ người khác. Em có đồng tình với quan điểm trên không? Vì sao?
Trả lời
a, Theo em việc làm của Long rất đúng. Điều này có thể Long có thêm trải nghiệm dày dạn hơn trong cuộc sống.
b, Anh Long có thể mua sách vở và những món đồ mình yêu thích mà không cần phải xin tiến ba mẹ vì giờ đây anh có thể kiếm ra tiền.
c, Có ý kiến cho rằng, người tự lập là người không cần sự giúp đỡ từ người khác. Em không đồng ý với quan điểm đó, tự lập đôi khi cũng cần những người khác giúp đỡ và góp ý để mình có hướng đi đứng đắn hơn.

Luyện tập trang 25, 26
Câu 1. Em đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến dưới đây? Vì sao?
A. Tính tự lập không tự nhiên mà có.
B. Chỉ có con nhà nghèo mới cần sóng tự lập.
C. Học cách sóng tự lập đề trưởng thành.
D. Nên tự lập càng sớm càng tốt.
E. Tự lập sẽ dễ trở thành người ích kỉ, độc đoán.
Trả lời
Em đồng tình với ý kiến: a, c, d
Em không đồng tình với ý kiến: e, b
Vì tự lập cần những đức tính tự giác, rèn luyện từ sớm, và ai cũng cần có tính tự lập.

Câu 2. Em hãy kể lại những việc làm của bản thân không thể hiện tính tự lập trong cuộc sống và nêu cách khắc phục.
Trả lời
Những việc làm của bản thân không thể hiện tính tự lập trong cuộc sống và nêu cách khắc phục
Thỉnh thoảng quên gấp chăn em khắc phụ bằng cách mỗi sáng thức dậy là phải nhớ gấp chăn màn luôn.
Quên tưới rau. Em khắc phục bằng cách đặt lịch hẹn trong điện thoại về ngày em cần tưới rau.

Câu 3. Trong giờ kiểm tra Toán, gặp bài khó, Nam loay hoay mãi vẫn chưa giải được. Thấy sắp hết giờ mà bạn vẫn chưa làm xong bài, Dũng ngồi bên cạnh đưa bài đã giải sẵn cho Nam chép.
a) Em có nhận xét gì về việc làm của Nam và Dũng?
b) Nếu là Nam, em sẽ làm gì? Vì sao?
c) Nếu là Dũng, em sẽ làm gì? Vì sao?
Trả lời
A) Theo em việc làm của Nam và Dũng là sai khi Dũng khiến cho bạn Nam không tự lập trong lúc làm bài.
b) Nêu là Nam, em sẽ từ chối chép bài của Dũng và tự giác nghĩ cách làm. Hoặc có thể hỏi bạn cách giải. Như thế sẽ khiến cho em nhớ bài lâu hơn, rèn luyện tính tự lập.
c) Nếu là Dũng, em sẽ không cho bạn chép bài mà chỉ bạn cách làm. Vì như thế mới khiến bạn có thể tự lập.

Câu 4. Hãy kể lại những hoạt động, việc làm thể hiện tính tự lập của các bạn trong lớp, trong trường mà em đã quan sát hoặc tham gia. Em học tập được điều gi khi quan sát và tham gia các hoạt động đó?
Trả lời
- Việc làm thể hiện tính tự lập của các bạn trong lớp, trong trường
+ Bạn Mai luôn tự giác học bài, làm bài tập về nhà, lên lớp lúc nào bạn cũng đầy đủ bài tập.
+ Bạn Hà tự nghiên cứu, tìm tòi các phương pháp học tập môn Tiếng Anh khiến bạn có thể nói tiếng Anh rất tốt.
+ Bạn Mai tự chuẩn bị đồ dùng học tập, sách vở trước khi đến lớp.
+ Bạn Tuấn  tự mình đi học, ngày nào bạn cũng đi bộ đến trường, chứ không phụ thuộc vào sự đưa đón của bố mẹ.
+ Bạn Minh luôn tự giác tham gia các công việc ở trường như: Trực nhật lớp, chăm sóc bồn hoa, trồng cây ở trường…

Vận dụng trang 26
Câu 1. Hãy lập kể hoạch rèn luyện tính tự lập của bản thân theo bảng hương dẫn dưới đây và chia sẻ cùng các bạn trong nhóm:
1. Khi ở nhà?
2. Khi ở trường?
3. Khi đi du lịch, đã ngoại?
Trả lời

Câu 2. Em tham gia một trại hè trong 4 ngày, sống xa gia đình. Hãy viết nhật kí, liệt kê những công việc chuẩn bị của em trước chuyến đi, những việc em làm trong thời gian ở trại hè, thể hiện tính tự lập của em khi xa bố mẹ.
Trả lời
- Những công việc chuẩn bị của em trước chuyến đi:
+ Tìm hiểu về trại hè: địa điểm, khí hậu, lịch trình, những điều được làm, những điều không được làm…
+ Chuẩn bị đồ dùng mang theo: quần áo, đồ vệ sinh cá nhân, một số loại thuốc cơ bản, kim chỉ, sách, đèn pin…
+ Chuẩn bị một số món quà tặng các bạn.