I. Vai trò của thực vật đối với đời sống con người
Câu hỏi mục I trang 111. Hãy quan sát hình 20.1 và cho biết vai trò của thực vật đối với đời sống con người.
Trả lời:
Thực vật được sử dụng nhiều trong lĩnh vực của con người:
- Lương thực, thực phẩm
- Làm thuốc, gia vị
- Làm đồ dùng và giấy
- Làm cây cảnh và trang trí
- Cho bóng mát và điều hòa không khí
Vận dụng mục I trang 112. Kể tên một số loại cây có ở địa phương và nêu vai trò sử dụng của chúng theo bảng 20.1
STT |
Tên cây |
Cây lương thực |
Cây thực phẩm |
Cây ăn quả |
Cây lấy gỗ |
Cây làm thuốc |
Cây làm cảnh |
Cây bóng mát |
1 |
Cây ngô |
x |
|
|
|
|
|
|
2 |
Cây hoa sen |
|
x |
x |
|
x |
x |
|
? |
? |
? |
? |
? |
? |
? |
? |
? |
Trả lời:
STT |
Tên cây |
Cây lương thực |
Cây thực phẩm |
Cây ăn quả |
Cây lấy gỗ |
Cây làm thuốc |
Cây làm cảnh |
Cây bóng mát |
1 |
Cây ngô |
x |
|
|
|
|
|
|
2 |
Cây hoa sen |
|
x |
x |
|
x |
x |
|
3 |
Cây phượng |
|
|
|
|
|
x |
x |
4 |
Cây tre |
|
x |
|
x |
|
x |
x |
5 |
Cây bưởi |
|
|
x |
|
x |
x |
|
6 |
Cây vạn tuế |
|
|
|
|
|
x |
|
7 |
Hoa cúc |
|
x |
|
|
x |
x |
|
II. Vai trò của thực vật trong thiên nhiên
Câu hỏi 1 mục II trang 113.
a. Dựa vào bảng 20.2, hãy cho biết khí hậu ở nơi có nhiều thực vật và nơi có ít thực vật khác nhau như thế nào.
b. Em rút ra được kết luận gì về vai trò của thực vật đối với khí hậu
Trả lời:
Khí hậu ở nơi có nhiều thực vật ánh sáng chiếu xuống mặt đất yếu, nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, gió thổi yếu. Từ đó chứng tỏ thực vật góp phần điều hòa khí hậu.
Câu hỏi 2 mục II trang 113. Quan sát hình 20.3 và giải thích vì sao cần trồng nhiều cây xanh
Trả lời:
Thực vật góp phần giữ cân bằng oxygen và carbon dioxide trong không khí, điều hòa khí hậu của Trái Đất, làm giảm ô nhiễm không khí, chống xói mòn đât và bảo vệ nguồn nước. Thực vật cung cấp thức ăn và nơi ở cho động vật.
Câu hỏi 3 mục II trang 113. Quan sát hình 20.4 và cho biết khi có mưa lớn, điều gì sẽ xảy ra với đất ở trên đồi không có hoặc ít cây che phủ. Cầm làm gì để khắc phục điều đó?
Trả lời:
Rừng có tác dụng hết sức quan trọng trong việc điều hòa, giữ nước và ngăn cản dòng chảy, giữ cho đất không bị rửa trôi chất dinh dưỡng.. Hơn nữa rừng còn có tác dụng giữ kết cấu đất, đá bền chặt hơn nhờ rễ cây ăn xuống chằng chịt, khi mưa xuống không dễ gì đất, đá bị sạt lở, gây vùi lấp, ngăn cách giao thông…Rễ cây giúp giữ lượng nước ngầm lớn trong đất, giúp duy trì độ ẩm đất, không bị khô cằn trong mùa kho hạn.
Khi rừng bị tàn phá, đats trống đồi trọc, nước đổ về vùng thấp một cách nhanh chóng, gây lũ lụt miền xuôi, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Biện pháp: trồng rừng, hạn chế tình trạng đốt nương rẫy gây cháy rừng, tăng cường kiểm tra và xử phạt những trường hợp khai thác trái phép gỗ, nâng cao nhận thức cho người dân.
Luyện tập mục II trang 116. Lấy ví dụ tên con vật và tên cây mà con vật đó sử dụng làm thức ăn. Nếu rõ bộ phận của cây mà con vật đó sử dụng theo gợi ý trong bảng 20.4.
Trả lời:
STT |
Tên con vật |
Tên cây |
Bộ phận mà con vật sử dụng |
Lá |
Rễ, củ |
Quả |
Hạt |
1 |
Thỏ |
Cà rốt |
✔ |
✔ |
|
|
2 |
Bò |
Cỏ |
✔ |
|
|
|
3 |
Sóc |
Cây dẻ |
|
|
|
✔ |
4 |
Dơi ăn quả |
Cây nhãn |
|
|
✔ |
|
Vận dụng mục II trang 114. Dựa vào kiến thức đã học về oxyen và không khí, em hãy cho biết điều gì sẽ xảy ra nếu như cây xanh trên Trái Đất bị chặt phá quá mức? Khi đó lượng oxygen trong không khí thay đổi như thế nào?
Trả lời:
Rừng bị thu hẹp trong khi lượng khí thải sinh hoạt và công nghiệp thì ngày càng nhiều lên làm mất cân bằng sinh thái, đe dọa đến cuộc sống của con người.
Không còn rừng, đất đai bị xói mòn, sạt lở, tình trạng rửa trôi đất diễn ra khiến cho đất ngày càng bị bạc màu, thoái hóa, chất lượng đất ngày càng xấu.
Lượng khí thải nhiều làm thủng tầng ozon, tấm lá chắn bao bọc và bảo vệ trái đất đang có nguy cơ biến mất, trái đất ngày càng nóng lên và con người phải đối mặt với hàng loạt các nguy cơ tiềm ẩn mà lớn nhất là nguy cơ các căn bệnh nan y do ảnh hưởng của nguồn nước, không khí bị ô nhiễm.
Rừng là một nguồn tài nguyên vô giá, diện tích rừng bị thu hẹp cũng khiến cho nền kinh tế của nhiều quốc gia bị tổn hại nghiêm trọng.
Câu hỏi mục II trang 115. Quan sát hình 20.5 và 20.6 và cho biết vai trò của thực vật đối với động vật.
Trả lời:
Vai trò của thực vật với động vật:
Là thức ăn của động vật
Là nơi ở, trú ngụ, làm tổ của nhiều loài động vật
Luyện tập mục II trang 115. Nêu một số ví dụ về những động vật mà nơi ở của chúng là thực vật theo bảng 20.3
STT |
Tên động vật |
Nơi ở của động vật |
Lá cây |
Thân, cành cây |
Gốc cây |
1 |
Sâu cuốn lá |
x |
|
|
? |
? |
? |
? |
? |
Trả lời:
STT |
Tên động vật |
Nơi ở của động vật |
Lá cây |
Thân, cành cây |
Gốc cây |
1 |
Sâu cuốn lá |
x |
|
|
2 |
Chim gõ kiến |
|
x |
|
3 |
Khỉ |
|
x |
|
4 |
Mọt |
|
|
x |
Vận dụng mục II trang 116. Hãy tìm hiểu những biện pháp giữ an toàn cho cơ thể khi tiếp xúc với thực vật có chứa chất độc.
Trả lời:
Một số biện pháp giữ an toàn cho cơ thể khi tiếp xúc với thực vật có chứa chất độc:
- Đi bao tay, bịt khẩu trang, tránh tiếp xúc trực tiếp
- Khi đã tiếp xúc thì ngay lập tức đi rửa tay và gặp bác sĩ tư vấn
- Không sử dụng những loại quả, lá, thực phẩm từ thực vật lạ, có nguy cơ chưa chất độc.
- Không tự ý trồng các loại cây có chứa chất độc, nếu trồng thì cần phải có biển cảnh báo rõ ràng cho mọi người xung quanh.
III. Trồng và bảo vệ cây xanh
Câu hỏi mục III trang 117. Quan sát hình 20.7 và cho biết ta cần làm gì để môi trường sống có thêm nhiều thực vật.
Trả lời:
Bảo vệ cây trong rừng
Trồng rừng ngập mặn
Bảo vệ cây trong thành phố
Trồng cây gây rừng, phủ xanh đồi trọc
Vận dụng mục III trang 117
Câu 1. Kể những hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương em.
Trả lời:
Một số hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương:
- Tổ chức ngày hội trồng cây đầu năm
- Trồng cây hai ven đường
- Vứt rác đúng nơi quy định
- Tổ chức ngày vì môi trường hàng tháng với các hoạt động dọn rác nơi công cộng, chăm sóc cây xanh khu vực.
- Quyên góp tiền từ việc thu gom sách, vở, giấy, lon, hộp nhựa... ủng hộ cho các hoạt động tổ chức trồng rừng.
Câu 2. Sưu tầm các bức tranh, ảnh hoặc vẽ hình thể hiện hoạt động tích cực của học sinh với việc trồng và chăm sóc cây xanh.
Trả lời:
Trồng cây hai ven đường
Vứt rác đúng nơi quy định
Tổ chức ngày vì môi trường hàng tháng
Quyên góp tiền từ việc thu gom sách, vở, giấy, lon, hộp nhựa..