Một số chiến dịch tiêu biểu trong kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954) và chống Mỹ (1954 - 1975), Chiến dịch biên giới (Thu Đông 1950)

Câu hỏi 1. Vì sao ta mở chiến dịch Biên giới?
 
Tính đến mùa Thu 1950. Chiến tranh đã kéo dài ngót 5 năm. Ta đã gây cho địch những tổn thất nặng nề. Tình hình thế giới có những biến chuyển có lợi cho ta như cách mạng Trung Quốc đã thành công, hệ thống nước xã hội chủ nghĩa ngày càng lớn mạnh. Từ năm 1950 trở đi Pháp đã phải xin viện trợ của Mỹ, vay thêm tiền của Mỹ, ngày càng lệ thuộc vào Mỹ.
 
Đầu 1950 ta đạt được một số thắng lợi lớn về ngoại giao. Trung Quốc, Liên Xô và nhiều nước XHCN khác lần lượt công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với ta, làm cho tiếng nói của ta được vang lên trên trường quốc tế. Mặt khác, sau gần 5 năm kháng chiến, lực lượng của ta đã khá trưởng thành. Trên cơ sở ấy, ta chủ trương mở chiến dịch Biên giới vào Thu - Đông 1950. Chiến dịch Biên giới của ta nhằm 3 mục đích:

- Tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch.
- Khai thông biên giới Việt - Trung, mở đường cho ta liên hệ với bên ngoài phá thế bao vây cô lập của địch.
- Giải phóng thêm đất, thêm dân, mở rộng thêm căn cứ địa Việt Bắc.
 
Câu hỏi 2. Nêu diễn biến của chiến dịch Biên giới ?
 
Ngày 16/9/1950 chiến dịch Biên giới bắt đầu. Vị trí đầu tiên được quân ta chọn đánh trận mở màn là Đông Khê. Sau 2 ngày, quân ta đã chiếm được Đông Khê. Quân ta bao vây địch ở Cao Bằng, mai phục lại ở Đông Khê chờ dịch. Địch cho 5 binh đoàn bộ binh mở cuộc tấn công lên Thái Nguyên, định ép ta phải rút bớt lực lượng ở biên giới về giữ Thái Nguyên. Ta cho một đội quân bao vây 5 tiểu đoàn địch ở dó, đồng thời vẫn kiên trì mai phục ở Đông Khê. Sau 10 ngày bị vây làm bọn địch ở Cao Bằng cạn hết lương thực, đạn dược, thuốc men, chúng buộc phải tìm cách rút về. Chúng cho một binh đoàn từ Thất Khê lên. nối lại đoạn đường Đông Khê để đón một binh đoàn khác từ Cao Bằng về. Đến Đông Khê, cả hai binh đoàn của địch đều bị rơi vào trận địa phục kích của ta. Quân ta nhanh chóng bao vây, chia cắt chúng ra mà đánh. Sau 10 ngày quần nhau với dịch, quân ta đánh tan cả 2 binh đoàn của địch. Ta tiêu diệt và bắt sống phần lớn quân địch, đám tàn quân địch bỏ chạy tán loạn vào rừng, ta bắt sống 2 bộ chỉ huy của địch. Nghe tin cả 2 binh đoàn địch đều bị diệt, bọn chỉ huy Pháp ở Hà Nội rất hoảng sợ. Chúng vội ra lệnh cho quân địch phải rút bỏ hết đường số 4. Thừa thắng quân ta được lệnh truy kích địch, cứ thế ta chặn đầu, khoá đuôi chúng mà tiêu diệt, san bằng hàng loạt căn cứ địch trên đường số 4 như Cao Bằng, Đông Khê, Thất Khê, Đồng Đăng, Lạng Sơn, Na Sầm, Đình Lập ...
 
Đến ngày 17/10/1950 chiến dịch Biên giới kết thúc, thắng lợi thuộc về ta.
 
Câu hỏi 3. Kết quả và ý nghĩa của chiến dịch Biên giới ?
 
- Kết quả: Sau hơn 1 tháng chiến đấu (từ 16/9 đến 17/101950) quân và dân ta đã thu được thắng lợi . Ta dã tiêu diệt, làm bị thương và bắt sống 11.500 tên địch. Ta đã khai thông được biên giới Việt - Trung một đoạn dài 750 km suốt từ thị xã Cao Bằng đến Móng Cái. Ta bắt sống hai bộ chỉ huy tiền phương của địch trong đó có 2 tên đại tá Sắctông và Lơpagiơ. Ta giải phóng thêm được 1000 km² đất đai và 350.000 dân, phần lớn là đồng bào các dân tộc ít người, làm cho căn cứ Việt Bắc thêm củng cố và mở rộng. Ngoài ra, do ảnh hưởng của chiến dịch này, địch phải rút bỏ khỏi thị xã Lào Cai và thị xã Hoà Bình, làm cho căn cứ Việt Bắc được nối liền với khu 3, khu 4 là kho người, kho củi của ta ở miền xuôi. Ta thu và phá hủy rất nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh của chúng, riêng số súng thu được đủ sức trang bị cho 1 sư đoàn cả 3 mục đích của ta đều đạt được.
 
- Ý nghĩa:
 
+ Đây là lần dầu tiên trong kháng chiến ta chi động mở dược một chiến dịch lớn, đánh dài ngày, giành thắng lợi, điều đó nói lên sự trưởng thành vượt bậc của ta.
 
+ Chiến thắng Biên giới lại làm quân dân cả nước vui mừng càng thêm tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến.
 
+ Chiến thắng Biên giới còn nói lên nghệ thuật tác chiến tài giỏi của quân ta như biết chọn điểm tấn công, biết kết hợp đánh đồn với diệt viện (công kiên chiến với vận động chiến) hoặc nghệ thuật truy kích quân địch.
 
+ Từ nay ta nắm được quyền chủ quyển về chiến lược ở chiến trường chính là đồng bằng Bắc Bộ. Chiến thắng biên  giới được coi là bước ngoặt của cuộc kháng chiến chống Pháp.