Giải Ngữ văn 6 sách Chân trời sáng tạo, bài 5: Thương nhớ bầy ong

Câu 1 trang 117. Đã bao giờ em phải cha tay mãi mãi với một con vật nuôi, một đồ chơi, một vật dụng… hết sức thân thiết đối với mình? Tâm trạng của em khi ấy thế nào?
Trả lời:
Em đã phải chia xa mãi mãi chú mèo nhỏ tên là Mướp. Đó là chú mèo đã được nuôi từ khi em gần một tuổi. Lúc em học lớp 4, chú qua đời vì tuổi già. Em rất buồn và đau khổ, cảm giác như mình đã mất đi một người bạn thân thiết.
Em đã phải tạm biệt chú gấu bông yêu thích nhất của mình. Đó là món quà bố tặng em vào sinh nhật lúc ba tuổi. Đến nay, do thời gian dài sử dụng, chú gấu đã quá cũ và bị hỏng lớp lông bên ngoài nên buộc phải bỏ đi. Em rất buồn và tiếc nuối chú gấu bông.

Câu 2 trang 117. Em hãy tìm hiểu về công việc nuôi ong và tình cảm của người nuôi ong với bầy ong của mình.
Trả lời:
- Công việc nuôi ong là một công việc cần sự đầu tư, quan tâm và tỉ mẩn, bởi ong không phải là loài có thể nuôi nhốt và kiểm soát như chó hay mèo
Cần tạo được một vị trí hợp lý để xây tổ cho bầy ong
Cần chọn vị trí gần các vườn hoa tươi, có đủ hoa cung cấp cho bầy ong lấy mật
Bảo đảm an toàn cho tổ ong không bị mưa/ gió lớn hay các yếu tố ngoại lai tác động mạnh
Khi thu hoạch cần cẩn thận, đảm bảo an toàn cho bản thân, tổ ong và bầy ong, để bầy ong không dời tổ khi thấy mất mật
- Tình cảm của người nuôi ong với bầy ong của mình: cũng giống như những người nuôi thú cưng khác, người nuôi ong rất quan tâm, yêu quý đàn ong của mình.
 

Theo dõi trang 118. Câu văn nào trong đoạn Văn này giải thích thế nào là ong “trại”?
Trả lời:
Câu văn giải thích ong “trại” là : “ Buồn nhất là mấy lần ong “trại”, nghĩa là một phần đàn ong rời xa, bỏ tổ nhà, mang theo một ong chúa”.
 

Câu 1 trang 118. Những dấu hiệu nào đã giúp em biết văn bản trên thuộc thể hồi kí?
Trả lời:
Những dấu hiệu cho biết văn bản Thương nhớ bầy ong là hồi kí:
- Nhân vật "tôi" là người kể chuyện - kể theo ngôi thứ nhất
- Nội dung:
Kể lại những sự việc mà nhân vật "tôi" đã từng tham dự và chứng kiến trong quá khứ: Đó là những ngày thơ ấu, khi bầy ong của nhân vật "tôi" bỏ đi nơi khác mà cậu không thể giữ lại được. Điều đó khiến nhân vật cảm thấy buồn bã da diết khó tả.
Các sự kiện được ghi chép lại chân thực dưới góc nhìn của nhân vật "tôi", sắp xếp theo trật tự thời gian.

Câu 2 trang 118. Trong câu văn “Và ý thơ cuộc đời, ý thơ vũ trụ, cái xa xôi vắng vẻ sau này ám ảnh tôi, ngày thơ bé tôi đã nghe rồi, mỗi lần ong trại”, theo em, có thể bỏ bớt cụm từ “sau này” hoặc “ngày thơ bé” được không? Vì sao? Từ đó nêu tác dụng của việc sử dụng các cụm từ chỉ thời gian trong hồi kí.
Trả lời:
- Không thể bỏ bớt cụm từ "sau này" hoặc "ngày thơ bé"
- Vì nếu thiếu 2 cụm từ đó câu sẽ thiếu đi thông tin về thời gian mà sự việc xảy ra, khiến nội dung, cảm xúc, chiêm nghiệm mà tác giả muốn thể hiện trở nên không rõ ràng.
- Tác dụng của việc sử dụng các cụm từ chỉ thời gian trong hồi kí:
Xác định mốc thời gian mà sự việc xảy ra trong câu chuyện, giúp người đọc dễ nắm được ý nghĩa, nguyên nhân của sự kiện đó
Tạo mối liên kết giữa sự kiện trước và sau đó trong câu chuyện, tạo dòng thời gian mạch lạc.

Câu 3 trang 119. Tìm trong văn bản một số từ ngữ, câu văn diễn tả nỗi buồn của nhân vật “tôi” khi chứng kiến bầy ong bỏ tổ bay đi. Em có nhận xét gì về tình cảm mà cậu bé dành cho bầy ong?
Trả lời:
Một số câu văn diễn tả nỗi buồn của nhân vật "tôi" khi chứng kiến bầy ong bỏ tổ bay đi:
- "Buồn nhất là mấy lần ong trại..."
- "Tôi cũng ném đất vụn lên không nhưng không ăn thua gì"
- "Tôi nhìn theo, buồn không nói được"
- "Cái buồn của đứa bé rộng lớn đến bao nhiêu, các thi sĩ, văn nhân đã ai nói đến chưa?"
- "Nhìn ong trại đi, tưởng như một mảnh hồn của tôi đã san đi nơi khác"
⇒ Nhận xét về tình cảm mà cậu bé dành cho bầy ong bỏ tổ bay đi: cậu bé yêu thương bầy ong, dành cho chúng những tình cảm đặc biệt sâu đậm, đến mức xem chúng là một phần cuộc sống của mình. Vì vậy, khi bầy ong bỏ tổ bay đi, cậu bé vô cùng buồn bã, cảm tưởng như một mảnh hồn đã mất đi.

Câu 4 trang 119. Để tái hiện lại quá khứ một cách chân thực, sinh động người viết hồi kí có thể tập trung kể lại sự việc, cũng có thể vừa kể lại sự việc vừa kể lại cảm xúc, suy tư của mình trước sự việc ấy. Theo em, Thương nhớ bày ong thuộc trường hợp nào trong hai trường hợp trên? Dựa vào đâu có thể khẳng định như vậy?
Trả lời:
- Thương nhớ bầy ong đã dung hợp cả 2 trường hợp trên: vừa tập trung kể lại sự việc, vừa kể lại sự việc, cảm xúc, suy tư của mình trước sự việc ấy.
- Em khẳng định như vậy dựa vào:
Kể lại sự việc: các sự kiện liên quan đến ong trại trong quá khứ được kể lại liền mạch và chi tiết, không bỏ sót chi tiết nào, giúp người đọc dễ dàng theo dõi câu chuyện
Kể lại cảm xúc: nhiều chi tiết thể hiện rõ sự thích thú của nhân vật khi nhìn bầy ong di chuyển, cùng sự đau khổ khi thấy bầy ong bỏ tổ bay đi mà không làm gì được
"Tôi buồn đến nỗi khóc một mình, nghe lòng bị ép lại..."
"Tôi nhìn theo, buồn không nói được"
Kể lại suy tư: tác giả lồng ghép những suy nghĩ, chiêm nghiệm của mình, của nhà văn vào từng trường hợp:
"Cái buồn của đứa bé rộng lớn đến bao nhiêu, các thi sĩ, văn nhân đã ai nói đến chưa?"
"Những vật vô tri vô giác đều có một linh hồn, nó vương vấn với hồn ta và khiến ta yêu mến"

Câu 5 trang 119. Em có nhận xét gì về cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên, loài vật của nhân vật “tôi”?
Trả lời:
Nhân vật "tôi" quan sát, cảm nhận thiên nhiên, loài vật một cách gần gũi, chi tiết và thân mật. Nhân vật mở lòng mình và cảm nhận bởi trái tim giàu tình yêu thương, trân trọng dành cho loài vật trong khu vườn. Từ đó, truyền đến người đọc những tình cảm yêu quý dành cho loài ong nói riêng và thế giới tự nhiên nói chung.

Câu 6 trang 119. Đọc Thương nhớ bày ong, có bạn khẳng định rằng nhân vật cậu bé xưng “tôi”, trong văn bản chính là tác giả Cù Huy Cận, một số bạn khác lại cho là không phải như vậy. Cho biết ý kiến của em về các nhận định trên.
Trả lời:
Em đồng ý với ý kiến "Nhân vật cậu bé xưng tôi trong văn bản chính là tác giả Cù Huy Cận".
Bởi vì:
Đây là đoạn trích được trích từ Hồi kí Song đôi - là hồi kí về chính cuộc đời của nhà thơ Huy Cận và Xuân Diệu.
Những câu văn mang tính chiêm nghiệm, được đúc kết từ trải nghiệm của chính nhà thơ đã khẳng định rằng đây là câu chuyện của tác giả Huy Cận:
"Cái tổ ong sau thềm nhà, cái giá đặt đõ ong, từng chậu nước con con ở chân giá xanh lè vì rêu bám: bao nhiêu vật nhỏ nhẹ, vụn vặt mà đã gom góp cho tôi những cảm giác đầu tiên, những cái nhìn ngó đầu tiên vào ý nghĩa cuộc đời và vũ trụ"