Giải bài tập SGK Sinh học 9, bài 12: Cơ chế xác định giới tính.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
 
1. Tính đực, cái được quy định bởi cặp NST giới tính:
 
a. Sự tự nhân đôi, phân li và tổ hợp của cặp NST giới tính trong các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là cơ chế tế bào học của sự xác định giới tính.
 
b. Sự phân li của cặp XST XY trong phát sinh giao tử tạo ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y có số lượng ngang nhau, Qua thụ tinh của thai loại tinh trùng này tới  mang NST X tạo ra hai hại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau, do đó tạo ra tỉ lệ trai: gái bay đực :cái, xấp xỉ 1: 1 ở đa số loài.
 
2. Qua trình phân hóa giời tinh còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài. Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt điều khiển tỉ lệ đực : cái trong lĩnh vực chăn nuôi.    
 
II. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
 
A. Phần tìm hiểu và thảo luận
 
+ Quan sát hình 12.2 và trả lời các câu hỏi sau:
 
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân ?
 
Ở người, có một loại trứng X và hai loại tinh trùng (X và Y) được tạo ra qua quá trình giảm phân.
 
- Sự thụ tinh giữa các tinh trùng và trứng nào để hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
 
Sự thụ tinh giữa tinh trùng X (22A+X) và trứng X (22A+X) tạo hợp tử 44A+XX, phát triển thành con gái.
 
Sự thụ tinh giữa tinh trùng Y (22A+Y) và trứng X (22A+X) tạo hợp tử 44A+XY phát triển thành con trai.
 
- Giải thích vì sao tỉ lệ con trai và con gái sinh ra là xấp xỉ 1:1?
 
Vì cơ thể đàn ông (dị giao tử) XY cho ra hai loại giao tử: loại giao tử mang X và loại giao tử mang Y với tỉ lệ ngang nhau, tham gia vào quá trình thụ tinh với xác suất ngang nhau, các hợp tử mang XX và hợp tử mang XY có sức sống ngang nhau.
 
B. Phần câu hỏi và bài tập
 
1. Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường?
 
Những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường:
 

 
2. Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ có đúng không:
 
Cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
 
Ở nam: sinh ra hai loại giao tử đực (tinh trùng) là tinh trùng mang NST X và tinh trùng mang NST Y.

Ở nữ: chỉ sinh ra một loại giao tử cái (trứng) mang NST X.
 
Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng:
 
- Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XX, phát triển thành con gái.

- Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XY, phát triển thành cơ thể con trai.

Vậy sinh con trai hay con gái là do đàn ông

Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ là hoàn toàn không đúng.
 
3. Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam: nữ xấp xỉ bằng nhau?
 
Vì:  

+ Đàn ông có hai loại tinh trùng với tỉ lệ ngang nhau
+ 2 loại tinh trung này tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.
+ Hợp tử XX và XY có sức sống ngang nhau.

Số lượng cá thể thống kê lớn.
 
4. Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực: cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
 
Người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi nhờ nắm được cơ chế chính xác định giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới sự phân hóa giới tính.
 
Điều này giúp tăng năng suất trong chăn nuôi.
 
5. Ở những loài mà đực là giới dị giao tử thì trường hợp nào trong các trường hợp sau đây đảm bảo tỉ lệ đực: cái xấp xỉ 1:1?
 
a.) Số giao tử đực bằng số giao tử cái.
b) Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
c) Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau
d) Sự thụ tinh của hai loại giao tử đực mang NST X và NST Y với trứng có số lượng tương đương.
 
Đáp án: b và d
 
III. CÂU HỎI BỔ SUNG
 
Trong thực tế chăn nuôi người ta còn có thể điều chỉnh tỉ lệ đực, cái bằng những cách nào?
 
Gợi ý trả lời:
 
Người ta còn có thể điều chỉnh tỉ lệ đực, cái nhờ tác dụng của hooc- môn hoặc bằng cách tác động đến hoàn cảnh thụ tinh, điều kiện phát triển của hợp tử.