Sau ngày được Từ Hải chuộc khỏi lầu xanh về làm áp trại phu nhân. Nhân lúc thong dong, vui vầy Kiều kể lại cho Từ Hải nghe những ngày hàn vi của mình:

Phân tích hình ảnh chị em Thúy Kiều, chúng ta phần nào nhận ra nghệ thuật tả người của Nguyễn Du. Ngôn ngữ miêu tả trong đoạn thơ ấy như những nét vẽ điêu luyện, màu sắt tài hoa thì ở đây, trong đoạn thơ Mã Giám Sinh mua Kiều, nghệ thuật tả người xuất sắc của nhà thơ lại càng được khẳng định.

Ngoài hình ảnh Trương Chi, ước lệ của các nhà văn xưa là “đẹp người đẹp nết”. Các vị túc nho thuở trước thường là những người am hiểu không chỉ chữ nghĩa của các thánh hiền mà còn cả đến khoa nhìn người đoán số phận (nhân tướng học). Trong “Truyện Kiều”, hình như cụ Nguyễn Du cũng đã dùng hai điều trên để xây dựng nhân vật, trong đó có Thúy Kiều.

Nội dung truyện Kiều kể về cuộc đời lưu lạc của Thúy Kiều từ khi gặp tình lang Kim Trọng cho đến khi tai họa ập đến gia đình và sóng gió của chính cuộc đời Thúy Kiều. Sau khi nêu thuyết Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen, tác giả đã thuật lại “trận đòn” mà Trời xanh đã dành cho Thúy Kiều suốt 15 năm. Trận đòn lịch sử ấy có thể chia làm 3 giai đoạn: