Bày tỏ quan điểm về câu tục ngữ: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng

Từ thuở bé thơ, chúng ta vẫn được ông bà, cha mẹ nhắc nhở không chơi với những người bạn xấu. Tôi nhớ mẹ tôi vẫn thường căn dặn: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng con ạ!”. Nhưng khi tôi lớn lên, tôi còn biết đến một ý kiến khác: Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng, Vậy chúng ta cần hiểu như thế nào về vấn đề này?

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” vốn được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống. “Mực” là loại dung dịch tối màu, nó dính vào vật nào thì vật đó cũng sẽ có màu như mực. Ngược lại, “đèn” là vật phát ra ánh sáng, vật nào ở gần đèn sẽ được đèn chiếu rọi, nhờ đó mà trở nên sáng rõ. Câu tục ngữ mang hàm ý: nếu sống gần người xấu ắt sẽ bị lây nhiễm những cái xấu và nếu được sống gần những người tốt sẽ được ảnh hưởng những cái tốt đẹp của họ. Câu tục ngữ phản ánh mối quan hệ giữa con người với môi trường sống. Bản thân câu tục ngữ này thể hiện một quan niệm rất rõ ràng: môi trường sống quyết định nhân cách con người.

Điều này có đúng không?

Không ít sự việc trong đời thực đã chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ. Cha ông ta còn có câu “Cha nào con nấy”. Có nhiều gia đình, cha mẹ sống buông thả, lười lao động, làm những việc phạm pháp. Con cái họ lớn lên, lấy cha mẹ làm gương, cũng học theo bố mẹ những thói xấu ấy. Kết cục những đứa trẻ ấy trở thành hư đốn, lười học, nghịch ngợm, phá phách khiến thầy cô phiền lòng, bạn bè xa lánh... Hay cùng có những bạn học sinh vốn ngoan ngoãn, hiền lành nhưng thường xuyên bị những người bạn xấu rủ rê lôi kéo. Cuối cùng, họ trở thành những học sinh hư hỏng...
Bên cạnh những hiện tượng “Gần mực thì đen” còn rất nhiều tấm gương “gần đèn thì rạng”. Xã hội ta có rất nhiều gia đình có truyền thống về một phương diện nào đó: truyền thống hiếu học, truyền thống thể thao ... Đó là do các thế hệ ông bà, cha mẹ đi trước đã làm gương cho con cháu về sự chăm chỉ, cần cù... Các bạn nhỏ lớn lên trong một môi trường giáo dục tốt đã theo đó mà phát triển những đức tính tốt đẹp của gia đình. Hay có những tập thể lớp vững mạnh, đoàn kết, bạn bè biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Có bạn học sinh nào còn học chưa tốt, còn nhút nhát... khi bước vào môi trường tập thể như vậy sẽ nhanh chóng bị cuốn vào các hoạt động sôi nổi, bổ ích mà trở nên hãng hái, tích cực hơn...

Rõ ràng, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” đã xuất phát từ kinh nghiệm của dân gian trong thực tế cuộc sống hàng ngày.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần thừa nhận một thực tế khác: có những người “gần mực” chưa chắc đã “đen”, “gần đèn” chưa hẳn đã “rạng”.

Thực tế cho thấy, bên trong một tập thể lớp vững mạnh, đoàn kết vẫn còn một bộ phận nhỏ ăn chơi đua đòi, lười biếng hư hỏng. Trong một gia đình có truyền thống tốt đẹp lâu đời vẫn có những đứa con không thể dạy bảo được... Đó là những “con sâu làm rầu nồi canh”, là những kẻ gần đèn mà không sáng.

Mặt khác, cũng có những người gần “mực” mà không bị lu mờ, tăm tối. Họ biết dùng thứ ánh sáng nội lực mạnh hơn thứ bóng tối của “mực” để tự tỏa sáng. Đó là những người “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Thật vậy, mỗi người có bản lĩnh sống khác nhau. Có người dễ bị a dua, lôi kéo nên nhanh chóng nhiễm những thói xấu của xã hội. Nhưng cùng có người biết khẳng định bản thân, biết bảo vệ quan điểm sống đúng đắn của mình. Do vậy, họ đứng vững được trước những cám dỗ tầm thường.

Sẽ rất may mắn nếu như chúng ta được sống trong những môi trường lành mạnh, tốt đẹp. Khi đó, mỗi người cần biết phát huy lợi thế để học hỏi những điều tốt xung quanh. Nhưng nếu chẳng may, không được cuộc sống ưu ái thì bạn chớ buồn, hãy sống tích cực và hướng đến những điều tốt đẹp nhất của cuộc đời. Để đến lượt bạn, khi ánh sáng nội lực đã đủ, bạn sẽ trở thành một ngọn đèn sống động làm sáng những khoảng tối quanh mình.