Diễn văn trong buổi tiệc trà chúc mừng “Phế đô” được giải thưởng văn học Femina của nước Pháp

Khi mấy người bạn ngỏ ý tổ chức buổi tiệc trà này, tôi đã từ chối. Tôi nghĩ, tuy nguyên do gặp mặt là “Phế Đô” được giải văn học Femina của Pháp, song đối với tôi, được nhận giải này không quan trọng. Bởi vì sách nhà văn viết ra còn có người đọc, còn có người tiếp tục xem là được an ủi rồi, mà tôi thì cũng dần dần đi ra khỏi bóng tối. Nhưng tôi không chối từ được lòng tốt của các bạn. Bằng hình thức dân dã, mọi người gặp mặt nhau với tư cách bạn bè tại thôn trang Hưu Nhàn, và tôi đã đến. ý nghĩ hiện giờ của tôi là: Giải thưởng này của nước Pháp, nước Pháp lại là một nước lớn về tiểu thuyết, xét cho cùng nó uốn nắn sửa lại sự hiểu nhầm về cuốn sách này sẽ có lợi, lại càng có nhiều người tìm đọc, đem lại cho tác giả niềm tự tin trong sáng tác. Nhưng tôi cũng không có ý định nói nhiều đến chuyện được giải hay không được giải, mà dành thời gian đó bàn về văn học nghệ thuật, trao đổi về những điểm mạnh điểm yếu trong sáng tác của tôi thời gian gần đây. Như vậy cuộc họp mặt càng có ý nghĩa.

Tôi đã bước sang tuổi trung niên, được mất nhất thời nhìn nhận không nặng nề như trước đây. Chính vì vậy, tôi vẫn đang sáng tác, hơn nữa càng có thể bình tĩnh hòa nhã. Tôi sáng tác là do mạng sống của tôi đòi hỏi phải viết, tôi đâu có định làm người giữ bất đồng chính kiến, cũng không phải để trút xả oán hận gì của cá nhân, và càng không phải vì tiền. Tôi yêu Tổ quốc mình, yêu dân tộc Trung Hoa, yêu chuộng và quan tâm theo dõi cuộc cải cách của Nhà nước, tôi viết về thời đại này bằng sự quan sát và góc độ cảm thụ của mình. Nhưng nỗi lo nghĩ dằn vặt này thường bị một số người hiểu sai, hoặc đọc tác phẩm của tôi một cách có định kiến, đó là điều bi ai của tôi. Nhưng tôi vững tin, văn học là việc nói đạo lý lớn, cần phải có sự kiểm nghiệm của thời gian và không gian, mà mọi chuyện không vừa lòng xảy ra thì tôi phải kiểm điểm bản thân trước, nếu là do năng lực của tôi yếu kém thì chỉ có thể tiếp tục cố gắng, không có cách lựa chọn nào khác.

Điều may mắn là tôi được sống ở Tây An, sống trong những năm tháng Trung Quốc dang có cuộc cải cách vĩ đại, sống ở thời kỳ thế giới thay đổi tới mức càng ngày càng nhỏ. Các vị tới dự hôm nay có các nhà văn, nhà phê bình, học giả, giáo sư, nhà biên tập, nhà báo, các già làng ở quê hương, thầy giáo trường cũ và những người làm các ngành nghề khác. Chính các vị luôn luôn quan tâm theo dõi sáng tác của tôi, mới cho tôi sức mạnh sinh tồn và sáng tác. Xuân về trong ao, vịt biết ấm; cây cỏ bao dung, chim mới đậu. Đó là câu tôi phải ghi lòng tạc dạ suốt đời.

ở đây tôi còn muốn bày tỏ một ý nữa, lúc còn trẻ tôi thường có những ý nghĩ ngông cuồng và cảm giác thất bại vì danh lợi. Bây giờ nghĩ lại, cảm thấy buồn cười. Trải qua chuyện đời, tôi không dám nói mình đã nhuần nhuyễn chín chắn, nhưng ít nhất tôi đã biết thông cảm và bao dung. Tôi không ghi nhớ và thù hận những người những việc đã từng gây rắc rối, thậm chí làm tổn thương đối với tôi với bất cứ mục đích và phương thức nào. Tôi hiểu mỗi người có môi trường sinh tồn của bản thân, mỗi người có phương pháp tư duy của mình, dù chính diện hay phản diện, bất luận là lọt tai hay trái tai, đối với tôi đều là một món của cải; là một con người sống trên đời, tôi đều vui vẻ chấp nhận. Mẹ tôi đã nói với tôi: Khi mang thai tôi, lúc đầu nằm mơ thấy một con rắn khổng lồ cuốn ngang lưng, sau đó nằm mơ lạc giữa vườn đào hạt, mẹ tôi cứ hái mãi, nhặt mãi, đựng đầy túi. Nếu nói theo mê tín, thì trong mạng tôi có một phần là số đào hạt, mà đào hạt thì đập ra mới ăn được, cho nên tôi cần có sự rèn đập từ phía này sang phía kia mới thành công cụ có ích.

Tôi không có gì có thể báo đáp lại các vị, chỉ có tiếp tục viết tác phẩm, không để hy vọng của mọi người hẫng hụt.

Cầu xin Trời xanh, hãy để cho tình hữu nghị của chúng ta còn mãi mãi.