Hướng dẫn luyện tập: Thuật ngữ

1. Bài tập này nêu hai yêu cầu:

+ Tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi ô trống.

+ Các thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào.

- Lực là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác. (Vật lí)

- Xem thực là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy... (Địa lí)

- Hiện tượng hoá học là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới. (Hóa học)

- Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. (Ngữ văn)

- Di chỉ là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. (Lịch sử)

- Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy. (Sinh học)

- Lưu lượng là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m³/s. (Địa lí)

- Trọng lực là lực hút của Trái Đất. (Vật lí)

- Khí áp là sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất. (Địa lí)

- Đơn chất là những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên. (Hóa học)

- Thị tộc phụ hệ là thị tộc theo dòng họ cha, trong đó nam có quyền hơn nữ. (Lịch sử)

- Đường trung trực là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy. (Toán học)

2. Bài tập này yêu cầu các em xác định từ điểm tựa trong đoạn trích của Tố Hữu có được dùng như một thuật ngữ vật lí không? ở đây, nó có ý nghĩa gì?

Từ điểm tựa trong. Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa không được dùng như một thuật ngữ vật lí với nghĩa: điểm cố định của một đòn bẩy, thông qua đó tác động được truyền tới lực cản. Ở đây, điểm tựa được dùng với nghĩa là chỗ dựa chính.

3. Bài tập này nêu hai yêu cầu:

- Trong hai trường hợp dẫn ở SGK, trang 90, xác định trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thông thường.

Từ hỗn hợp trong câu (a) được dùng như một thuật ngữ; từ hỗn hợp trong câu (b) được dùng như một từ thông thường.

Đặt câu: Ngày nay, người ta sản xuất nhiều thức ăn hỗn hợp để nuôi gia súc.

Đặt câu với từ hỗn hợp được dùng với nghĩa thông thường.

4. Bài tập này nêu hai yêu cầu:

- Định nghĩa thuật ngữ cá căn cứ vào các xác định của sinh học.

- Có gì khác nhau giữa nghĩa của thuật ngữ cá với nghĩa của từ cá theo các hiểu thông thường của người Việt.

- Thuật ngữ cá được hiểu theo nghĩa sinh học: động vật có xương sống ở nước, thở bằng mang, bơi bằng vây. Theo cách gọi thông thường của người Việt, cá không nhất thiết phải có mang. Ví dụ: cá voi, cá heo.

5. Hiện tượng đồng âm giữa thuật ngữ thị trường trong Kinh tế học và thị trường trong Quang học không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ biểu thị một khái niệm vì hai thuật ngữ này được dùng trong hai ngành khoa học riêng biệt.