Nhan đề "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" có gì khác lạ? Một hình ảnh nổi bật trong bài thơ là những chiếc xe không kính. Vì sao có thể nói hình ảnh ấy là độc đáo?

Bài thơ có một nhan đề rất độc đáo: Bài thơ về tiểu đội xe không kính. Độc đáo trước hết bởi nó rất dài. Mới đầu tưởng như thừa cụm từ “bài thơ về”, và tác giả quá ư cẩn thận, tỉ mỉ, rườm rà. Trong văn học xưa nay, những nhan đề thường rất cô đúc, ngắn gọn, gợi nét chính nhất trong nội dung chủ đề tác phẩm, ví dụ như: Đông chí, Bức tranh, Cố hương, Làng...

Thường nhan đề tác phẩm chỉ là một từ, cùng lắm là một cụm từ. Đằng này, Phạm Tiến Duật dùng cả một cấu trúc câu. Nét độc đáo của ông chính là ở đó. Nếu để tên bài thơ là “Tiểu đội xe không kính” thôi, chắc chắn người đọc không thể nhận ra nét duyên dáng, hóm hỉnh rất đậm đà của Phạm Tiến Duật. Đọc lên, chúng ta có thể liên tưởng ngay đến hình ảnh những chiếc xe không kính và hiểu rằng tác giả không khai thác khía cạnh hiện thực khốc liệt của hình anh đó mà trái lại, tìm ra cái thơ, cái đẹp toát lên từ hiện thực. Không phải là quá đáng khi chúng ta nói ràng bài thơ đã “thơ” ngay từ cái tiêu đề.

Trong bài thơ chúng ta gặp hình ảnh những chiếc xe không có kính. Đó là một hình ảnh thực nhưng phải có con mắt quan sát tinh tế mới có thê tìm thấy nét thơ ở hình ảnh này, đó là chất thơ của tư thế hiên ngang bất khuất trước khó khăn, của tâm hồn trẻ trung phơi phới của người lính. Hình ảnh này rất lạ, chưa từng gặp trong văn học. Phạm Tiến Duật với con mắt hóm hỉnh và tài năng của mình đã phú cho nó một sắc thái thú vị bất ngờ.