Trả lời câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 9 trang 63

a. Hướng dẫn tìm hiểu

Liệt kê những chi tiết kể về sự nhũng nhiễu của bọn quan lại hầu cận trong đoạn: “Bọn hoạn quan... tai vạ”. Chú ý phân tích tác dụng mấy câu cuối bài.

b. Gợi ý trả lời

Phạm Đình Hổ miêu tả những sự nhũng nhiễu của bọn quan lại hầu cận trong phủ chúa sinh động đến nỗi khiến chúng hiện lên nguyên hình là một bọn cướp ngày: Họ dò xem nhà nào có chậu hoa cây cảnh, chim tốt khiếu hay, thì biên ngay hai chữ “phụng thủ” vào. Đêm đến, các cậu trèo qua tường thành lẻn ra, sai tay chân đem lính đến lấy phăng đi, rồi buộc cho tội đem giấu vật cung phụng để dậm dọa lấy tiền.... Chúng vừa trắng trọn vừa xảo quyệt. Với bản chất ngang ngược, chúng sẵn sàng “phá nhà hủy tường” của dân chỉ để khiêng hòn đá hay cây cối chúng cướp được. Bằng sự ti tiện, xảo quyệt, tiểu nhân, chúng sẵn sàng không từ một thủ đoạn nào để vơ vét của dân: vu oan, khiến nhiều người phải “bỏ của ra kêu van chí chết”...

Chi tiết cuối bài văn: mẹ tác giả phải sai người nhà chặt cây lê “cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xóa, thơm lừng” hay cây lựu trắng, lựu đỏ “lúc ra quả trông rất đẹp”... có ý nghĩa tố cáo rất lớn. Tác giả đã kể lại một chuyện có thật của gia đình mình ở phường Hà Khẩu. Đó là một bằng chứng xác thực mà chính ông là người trong cuộc. Điều đó khắc sâu thêm niềm tin cho người đọc. Đồng thời chi tiết này cũng làm tăng thêm ý nghĩa phê phán cho bài văn: gia đình bà cung nhân thuộc tầng lớp quan lại quý tộc thời Lê -Trịnh, vậy mà bà cũng buộc phải chặt mấy cái cây đẹp để phòng hậu hoạ. Điều đó chứng tỏ bọn chúa Trịnh, quan hoạn hầu cận chẳng kiêng nể gì ai, làm mọi điều bất nghĩa miễn là phục vụ quyền lợi, sở thích của chúng. Bộ mặt tham lam, mục ruỗng của bọn vua chúa thời ấy đã bị vạch trần.