Giải Công dân 7 sách Chân trời sáng tạo, bài 7: Ứng phó với tâm lí căng thẳng

Mở đầu trang 36. Em hãy quan sát tranh và thực hiện yêu cầu.

Yêu cầu:
- Hãy nêu cách ứng phó với căng thẳng qua các bức tranh trên.
- Kể thêm các cách ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng mà em biết
Trả lời:
- Cách ứng phó với căng thẳng qua các bức tranh:
+ Tranh 1: Vui chơi cùng bạn bè
+ Tranh 2: Ngủ để quên đi chuyện buồn
+ Tranh 3: Hỏi thầy cô những vấn đề chưa hiểu
+ Tranh 4: Tập thể dục

- Một số cách ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng mà em biết:
+ Bình tĩnh để giải quyết căng thẳng.
+ Cố gắng suy nghĩ tích cực hơn.
+ Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác.
+ Chia sẻ căng thẳng với bạn bè, thầy cô giáo, người thân để giải tỏa .
+ Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao.

Khám phá 1 trang 37. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- T đã gặp phải căng thẳng như thế nào?
- T đã làm gì để vượt qua sự căng thẳng đó?
- Nếu là T, em còn có cách nào khác để vượt qua sự căng thẳng đó?
Trả lời:
- Căng thẳng của T là: cố gắng dành nhiều thời gian ôn bài nhưng gần đến ngày thi là bạn lại cảm thấy bồn chồn, lo lắng, quên hết những gì đã học khiến cho kết quả không được tốt. Bên cạnh đó, T còn bị bạn bè trêu chọc vì học nhiều nhưng mà điểm lại rất thấp.
- Cách T vượt qua căng thẳng: đến phòng tham vấn học đường để nhờ cô giáo cho lời khuyên.
- Nếu là T, em sẽ vượt qua sự căng thẳng đó bằng cách:
+ Chia sẻ với bố mẹ về việc học tập để tìm lời khuyên, sự động viên.
+ Điều chỉnh lại cách học, dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi và thư giản cho đầu óc cảm thấy thoải mái thì việc học sẽ đạt được hiệu quả cao hơn.

Khám phá 2 trang 37. Em hãy đọc các ý kiến sau và trả lời câu hỏi.
a) Một cái ôm của bố mẹ có thể giúp chúng ta giải toả được những căng thẳng trong cuộc sống.
b) Khi căng thẳng, có thể đi đâu đó vài ngày cho nguôi ngoai.
c) Hoà mình vào thiên nhiên với cỏ cây hoa lá và vui chơi, nô đùa cùng bạn bè là những khoảnh khắc tuyệt vời giúp ta quên đi mọi áp lực.
d) Tập thể dục, thể thao mỗi ngày giúp chúng ta chống lại áp lực, căng thẳng.
e) Không có điều gì trên cuộc đời này không có cách giải quyết. Nếu bạn đã thật cố gắng mà vẫn chưa giải quyết được thì hãy hỏi ý kiến của chuyên gia để được giúp đỡ.
g) Lên mạng xã hội than thở cũng là một cách giải tỏa nỗi buồn.
- Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào ở trên? Vì sao?
- Em đã từng áp dụng cách nào để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng trong học tập hoặc giao tiếp với bạn bè, người thân?
Trả lời:
- Em đồng ý với các ý kiến:
a) Một cái ôm của bố mẹ có thể giúp ta giải toả được những căng thẳng trong cuộc sống.
Bởi vì khi bản thân cảm thấy áp lực, căng thẳng sẽ cần một người để động viên mình, ba mẹ là người luôn luôn là chỗ vựa tinh thần vững chắc cho mình.

c) Hoà mình vào thiên nhiên với cỏ cây hoa lá và vui chơi, nô đùa cùng bạn bè là những khoảnh khắc tuyệt vời giúp ta quên đi mọi áp lực.
Bởi vì khi căng thẳng, mình cần làm gì đó để có thể giải tỏa những căng thẳng.

d) Tập thể dục, thể thao mỗi ngày giúp chúng ta chống lại áp lực, căng thẳng.
Bởi vì tập thể dục có thể giúp tinh thần ta thoải mái, thư giãn hơn.

e) Không có điều gì trên cuộc đời này không có cách giải quyết. Nếu bạn đã thật cố gắng mà vẫn chưa giải quyết được thì hãy hỏi ý kiến của chuyên gia để được giúp đỡ.
Bởi vì khi muốn giải quyết một vấn đề gì thì cần bình tĩnh, xem xét các cách khác nhau và có thể nhờ tư vấn từ người khác.

- Em không đồng ý với các ý kiến:
b) Khi căng thẳng, có thể đi đâu đó vài ngày cho nguôi ngoai.
Bởi vì khi căng thẳng, mình cần làm gì đó giải tỏa nhưng cần đúng chừng mực, chúng ta còn nhỏ, không nên đi đâu một mình.

g) Lên mạng xã hội than thở cũng là một cách giải toả nỗi buồn.
Bởi vì than thở chỉ khiến ta ngày càng chán nản và những bình luận có thể ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân.

- Cách em đã từng áp dụng để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng trong học tập hoặc giao tiếp với bạn bè, người thân là:
+ Khi em cảm thấy áp lực trong việc học, em sẽ giải trí bằng các clip hài vui nhộn cho tinh thần sảng khoái.
+ Khi em cảm thấy buồn, em sẽ mở nhạc lên thư giãn.

Khám phá 3 trang 38. Em hãy sắp xếp những bức tranh dưới đây theo trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng.
Trả lời:
Sắp xếp các bức tranh theo trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng như sau:
- 1. Tranh 5: Tìm hiểu nguyên nhân vấn đề.
- 2. Tranh 2: Tìm các cách để giải quyết vấn đề.
- 3. Tranh 3: Chọn cách giải quyết khả thi nhất.
- 4. Tranh 4: Tiến hành giải quyết các vấn đề đó.
- 5. Tranh 1: Vượt qua sự căng thẳng.

Luyện tập trang 39. 
1. Em hãy chia sẻ cách ứng phó đã từng áp dụng với một tình huống căng thẳng trước đây. Em đánh giá như thế nào về hiệu quả của cách thức đó?
Trả lời:
- Tình huống gặp phải: Trên đường đi học về, em luôn bị một người đàn ông lạ mặt đi xe máy đi phía sau. Em cảm thấy rất lo sợ và luôn phóng nhanh về nhà.
- Cách ứng phó: Em đã bình tĩnh và trình bày với mẹ về sự việc đó. Sau đó, em luôn đi học về cùng nhóm đông các bạn chứ không đi một mình nữa.
- Hiệu quả của cách thức đó là: em đã không bị người đàn ông đó bám theo nữa, tinh thần cũng không còn sợ hãi nữa.

2. Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi.
Trả lời:
Tình huống 1:
Nếu là N, em sẽ bình tĩnh nói với cả lớp báo với giáo viện chủ nhiệm để xử lí sự việc này. Em sẽ đồng ý cho bạn xét cặp của em để các bạn không còn nghi ngờ nữa.

Tình huống 2:
H sẽ nói với bạn như sau: “Nếu bạn có điều gì giận mình hay không đồng ý với mình thì hãy nói ra để chúng ta cùng giải quyết chứ đừng im lặng như thế. Có chuyện gì thì hai đứa sẽ cùng giải quyết và nếu mình sai thì mình sẽ sửa đổi mà.”

Tình huống 3:
- P đã chọn cách ứng phó là: P đã trò chuyện và nhờ cô chủ nhiệm thuyết với bố mẹ cho mình tiếp tục tham gia câu lạc bộ văn nghệ ở trường.

- Em hoàn toàn đồng ý với P. Bởi vì khi gặp một tình huống căng thẳng, mình nên nhờ người có thể giải quyết được vấn đề để giúp đỡ mình, để mình tiếp tục theo đuổi đam mê đó.

Vận dụng trang 40.
1. Em hãy vận dụng trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng để giải quyết một tình huống mà em đã từng gặp nhưng chưa được giải quyết hiệu quả. Sau đó, chia sẻ với bạn về kết quả đạt được.
Trả lời:
- Tình huống em gặp phải: Sau mỗi buổi đi học về, bạn rủ em vào quán net chơi game và em đã đi theo. Dù hôm sau thi học kì 1 nhưng em vẫn đi chơi game. Về nhà, em lo sợ vì mai không làm được bài.
- Cách giải quyết:
+ Nguyên nhân dẫn đến căng thẳng: do mê chơi game, không học bài và sợ hôm sau không làm được bài.
+ Tìm cách để giải quyết vấn đề:
Cách 1: tiếp tục chơi game, ngày mai sẽ chép bài của bạn
Cách 2: lập tức đi về nhà để ôn bài.
Cách 3: tiếp tục chơi game sau đó về nhà thức khuya để ôn bài sau.
+ Cách giải quyết khả thi nhất: lập tức đi về nhà để ôn bài.
+ Tiến hành giải quyết các vấn đề căng thẳng: lập tức đứng lên và đi về nhà để ôn bài chuẩn bị cho bài thi.
+ Vượt qua sự căng thẳng: bài thi của em đã đạt được kết quả cao, em cảm thấy rất vui vì mình đã có cách giải quyết đúng.

2. Em hãy tư vấn cho một người bạn để giải quyết một tình huống căng thẳng mà bạn đang gặp phải và ghi lại những cảm nhận của bạn về việc tư vấn của em.
Trả lời:
- Tình huống: Kì thi học kì 2 sắp tới, nhưng nhà H có người thân mất khiến H rất buồn bã nên không học hành được gì cả. Đến gần ngày thi, H cuống cuồng ôn thi nhưng không học được bao nhiêu. H rất lo lắng và căng thẳng.
- Nguyên nhân thực sự gây ra tình huống đó: Nhà H có người mất khiến tâm trạng H buồn bã nên không học hành được gì cả.
- Những giải pháp:
+ Trao đổi và nhờ thầy cô tham vấn phương pháp học tập hiệu quả.
+ Nói chuyện này với bố mẹ.
+ Đi chơi để giải tỏa căng thẳng.
- Giải pháp khả thi nhất: Trao đổi với thầy cô và nhờ thầy cô tham vấn phương pháp học tập hiệu quả.
- Cảm nhận của bạn về việc tư vấn của em: Bạn rất vui và cảm kích khi nhận được sự hỗ trợ và tư vấn của em.