Giải Khoa học tự nhiên 6 sách Chân trời, bài 9: Oxygen

Mở đầu trang 44. Oxygen còn được gọi là dưỡng khí vì nó duy trì quá trình hô hấp cho mọi vật sống. Nếu không có oxygen thì chúng ta không thể đốt cháy được các nhiên liệu. Vậy khí oxygen có tính chất cơ bản gì và tầm quan trọng của oxygen như thế nào đối với cuộc sống?
Trả lời:
- Một số tính chất cơ bản của oxygen: là chất khí, không màu, không mùi, không vị, nặng hơn không khí, tan ít trong nước
- Tầm quan trọng của oxygen: cần cho sự hô hấp của người và động vật, cần để đốt nhiên liệu trong đời sống và sản xuất.

Câu hỏi thảo luận 1 trang 44. Em hãy cho biết khí oxygen tồn tại ở đâu
Trả lời:
Khí Oxygen tồn tại trong không khí

Câu hỏi thảo luận 2 trang 44. Thường xuyên hít thở khí oxygen trong không khí, em có cảm nhận được màu, mùi vị của oxygen không
Trả lời:
Oxygen không màu, không mùi, không vị

Câu hỏi thảo luận 3 trang 44. Tại sao các đầm nuôi tôm thường lắp đặt hệ thống quạt nước?
​Trả lời:
Hệ thống quạt nước giúp cung cấp nguồn ô-xy cho tôm, giải phóng các khí độc hại: Trong một ao nhỏ, mật độ con giống lớn, việc nuôi thâm canh, siêu thâm canh nên nhu cầu ô-xy cung cấp cho ao rất lớn. Bên cạnh đó lượng chất thải sinh ra cũng rất lớn nên nhu cầu ô-xy để phân hủy các chất thải cũng tăng lên.

 

Câu hỏi thảo luận 4 trang 45. Con người có thể ngừng hoạt động hô hấp không? Vì sao
Trả lời:
Con người không thể ngừng hoạt động hô hấp.
Hoạt động hô hấp là hoạt động cung cấp oxy giúp cơ thể con người hoạt động. Ngừng hô hấp tức là cơ thể con người không được nhận oxy. Nếu để trong thời gian dài không hô hấp con người sẽ chết.

Câu hỏi thảo luận 5 trang 45. Em tìm hiểu và cho biết những bệnh nhân nào phải sử dụng bình khí oxygen để thở?
Trả lời:i
Những người không thể tự hô hấp được (như bị yếu phổi, hay bị ảnh hưởng một số bộ phận nội tạng liên quan đến hô hấp)

Câu hỏi thảo luận 6 trang 45. Bình khí nén là bình tích trữ không khí được né ở một áp suất nhất định. Tại sao thợ lặn cần sử dụng bình khí nén?
Trả lời:i
Khí oxygen tan ít trong nước
Khí oxygen giúp duy trì sự sống
=> Thợ lặn dùng bình khí nén để có thể mang được bình khí có thể tích vừa phải đủ khả năng nén được nhiều khí, phục vụ cho cả quá trình hô hấp của thợ lặn dưới biển

Câu hỏi thảo luận 7 trang 46. Tiến hành thí nghiệm như hình 9.4 và giải thích hiện tượng quan sát được

Trả lời:i
Hiện tượng quan sát
Que đóm đỏ bùng cháy mạnh khi được đưa vào trong bình chứa khí oxi
Giải thích:
Que đóm sau khi được thêm oxy sẽ cung cấp sự cháy, khiến que đóm bùng cháy mãnh liệt

Câu hỏi thảo luận 8 trang 46. Gia đình em sử dụng loại nhiên liệu nào để đun nấu hàng ngày? Nhiên liệu đó có cần sử dụng khí oxygen để đốt cháy không?
Trả lời:i
Các em học sinh có thể trả lời thực tế nhiên liệu để đun nấu hằng ngày trong gia đình. Ví dụ: bếp củi, bếp ga, bếp than tổ ong... cần oxygen để đốt cháy

Luyện tập trang 46. Em hãy lấy ví dụ chứng tỏ oxygen duy trì sự sống và sự cháy
Trả lời:i
Oxygen duy trì sự sống: con người, cây cối, động vật đều cần oxygen để hô hấp nhằm duy trì sự sống
Oxygen duy trì sự cháy: Cho que đóm còn tàn đỏ vào bình chứa khí oxygen => Que đóm bùng cháy

Vận dụng trang 46. Một hộ gia đình sử dụng bếp củi để đun nấu hằng ngày. Khi lửa sắp tàn, người ta thêm củi và thổi hoặc quạt vào bếp thì ngọn lửa bùng lên. Em hãy giải thích cách làm đó.
Trả lời:i
Thêm củi là hành động thêm nhiên liệu, để chất cháy được nóng lên
Quạt là hành động nhằm cung cấp oxygen
=> Sau khi thêm nhiên liệu và cung cấp oxygen thì lửa sẽ lại cháy bùng lên.
 

3. Bài tập

Câu 1 trang 47. Cho biểu đồ về một số hoạt động tiêu thụ khí oxygen như hình đưới đây:
a) Lĩnh vực nào tiêu thụ nhiều oxygen nhất, lĩnh vực nào tiêu thụ ít oxygen nhất?
b) Hãy tìm hiểu và nêu vai trò của oxygen đối với lĩnh vực y khoa và hàn cắt kim loại.

Trả lời:i
a) Lĩnh vực tiêu thụ nhiều nhất: luyện thép
Lĩnh vực tiêu thụ ít nhất: thuốc nổ, nhiên liệu tên lửa và hàn cắt kim loại
b) Đối với y khoa: oxy cần thiết để duy trì sự sống. Nó có tác dụng chính đó là cấp cứu cho người bị ngạt, bị bệnh tim, các bệnh về hô hấp, rối loạn nhịp thở…
Đối với hàn cắt kim loại: oxy giúp duy trì sự cháy. trong hàn cắt kim loại, dùng nhiệt lượng phản ứng cháy của khí đốt trong oxy, để nung chảy các sản phần kim loại được hàn và que hàn bổ sung để tạo thành mối hàn.

Câu 2 trang 47. Trong quá trình lửa cháy, nếu đám cháy xăng dầu nhỏ, người ta có thể sử dụng tấm chăn dày, lớn và trùm nhanh lên đám cháy mà không dùng nước để dập tắt đám cháy. Em hãy giải thích tại sao lại làm như vậy?

Trả lời:i
Muốn dập tắt ngọn lửa do xăng dầu cháy, người ta thường trùm tấm chăn dày, lớn và trùm nhanh lên đám cháy, mà không dùng nước.
Nguyên nhân là vì xăng dầu nhẹ hơn nước, nên khi xăng dầu cháy nếu ta dập bằng nước thì nó sẽ lan tỏa nổi trên mặt nước khiến đám cháy còn lan rộng lớn và khó dập tắt hơn. Do đó khi ngọn lửa do xăng dầu cháy người ta hay thường tấm chăn dày, lớn và trùm nhanh lên đám cháy để cách li ngọn lửa với oxi.

Câu 3 trang 47. Khi nào chúng ta cần sử dụng các biện pháp hỗ trợ nhằm cung cấp nguồn oxygen cho hoạt động hô hấp?
Trả lời:i
Khi chúng ta thấy khó thở, đầu óc choáng váng, hoặc dùng cho các bệnh nhân cấp cứu, mắc các bệnh về phổi, tim, suy hô hấp,...

Câu 4 trang 47. Tại sao trong bể nuôi cá cảnh thường lắp một máy bơm nước nhỏ để bơm nước liên tục đồng thời trồng thêm mội số cây thuỷ sinh?
Trả lời:i
Lắp máy bơm nước rong bể cá: Tạo các luồng khí oxi và giúp tuần hoàn lượng nước để cung cấp cho hệ sinh thái của cá trong bể. Đồng thời, Môi trường bên trong được máy bơm nước cho bể cá xử lý cũng sạch hơn, hạn chế tối đa sự hình thành và sinh trưởng của rong rêu, tảo, những thứ kiềm hãm sự phát triển của hệ sinh thái.
Trồng thêm một số cây thủy sinh: Các loài cây thủy sinh trồng trong bể cá sẽ loại bỏ nitrat khỏi nước, cải thiện chất lượng nước và kìm hãm sự phát triển của rong tảo. Chúng cũng giúp làm tăng mức ô-xy trong bể và cung cấp chỗ trú ẩn dễ chịu cho cá.