Giải Ngữ văn 6 sách Chân trời sáng tạo, bài 4: Giọt sương đêm

Câu 1 trang 90. Em đã từng thấy bọ dừa chưa? Em đã biết gì về tập tính của bọ dừa? Nếu chưa biết gì về bọ dừa, em hãy hỏi người khác hoặc tìm hiểu thông tin từ sách và Internet.
Trả lời:
- Em đã từng nhìn thấy bọ dừa (trên ảnh, trên tivi, trên cành cây, trên bụi cỏ…)
- Tập tính của bọ dừa:
Có thể sống trong các môi trường như: đồng cỏ, rừng, thành phố, ngoại ô, dọc theo bờ sông…
Bọ Dừa hoạt động mạnh nhất trong khoảng từ mùa xuân cho tới mùa thu. Vào mùa đông, chúng có xu hướng tìm một nơi ấm áp và an toàn để tránh rét chẳng hạn như dưới gốc cây, tảng đá hoặc thậm chí trong nhà.
Tuy nhiên, không phải bọ rùa nào cũng tốt. Một số ít loài không ăn côn trùng hại cây mà trực tiếp làm hại cây, điển hình là bọ rùa đậu Mexico và bọ rùa bí ngô.

Câu 2 trang 90. Đã bao giờ có một sự việc bất ngờ xảy ra khiến em thay đổi quyết định của mình? Chia sẻ với các bạn về trải nghiệm ấy.
Trả lời:
Sau kì thi học kì, em định sẽ dành cả ngày chủ nhật cuối tuần để cùng bạn đi chơi. Nhưng khi nhìn thấy mẹ đi làm vất vả cả ngày, khi về nhà lại phải tất bật với công việc nhà khác, em đã quyết định sẽ ở nhà để giúp mẹ những việc vặt như quét nhà, phơi áo quần, rửa bát… Còn việc đi chơi sẽ dời lại sau.
Sau 1 năm, em đã tiết kiệm được một số tiền nhất định trong chú heo đất, em định khi heo đầy thì sẽ đi mua chiếc mô hình đồ chơi mình yêu thích. Nhưng gần đến ngày đó, thì em nghe tin miền Trung bão lụt nặng nề, nhiều bạn nhỏ mất hết áo quần, sách vở mà hoàn cảnh gia đình lại vô cùng khó khăn. Thế là em đã đem số tiền đó cùng mọi người quyên góp cho các bạn nhỏ khó khăn ấy.
 

Theo dõi trang 92. Theo em, vì sao giọt sương lại làm cho Bọ Dừa quyết định về quê?
Trả lời:
Vì giọt sương lạnh toát rơi bộp xuống cổ, làm Bọ Dừa sực nhớ đến đến quê nhà. Mà suốt bao năm nay, Bọ Dừa đi xa biền biệt, mải lo làm ăn nên quên khuấy đi mất. Thế nên, Bọ Dừa quyết định về quê.

Suy luận trang 92. Lời của cụ giáo Cóc có ý nghĩa gì?
Trả lời:
Cụ Cóc nói rằng “Có khi người ta thức trắng đêm chỉ vì một giọt sương” có nghĩa là: con người dù mạnh mẽ đến đâu thì cũng có lúc phải rung cảm, yếu lòng vì những điều tưởng như nhỏ nhặt nhất.
Ở đây, giọt sương chính là chìa khóa mở ra cánh cửa dẫn về miền tuổi thơ ở quê hương của Bọ Dừa. Bấy lâu nay, thế giới ấy ngủ sâu trong kí ức của ông vì ông mải lo làm ăn. Nay chỉ một giọt sương nhỏ bé đã đánh thức tất cả, gợi lên trong Bọ Dừa nỗi nhớ quê hương da diết đến mức ông phải thức trắng cả đêm.
 

Câu 1 trang 93. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nhân vật trong truyện gồm những ai?
Trả lời:
Truyện kể theo ngôi thứ 3 (người kể chuyện giấu mình)
Truyện gồm các nhân vật: Thằn Lằn, Bọ Dừa, cụ giáo Cóc

Câu 2 trang 93. Đoạn văn sau được kể bằng lời của người kể chuyện hay lời của nhân vật?
Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng.
Trả lời:
Đoạn văn được kể bằng lời của nhân vật (những âm thanh và cảm nhận của Bọ Dừa)

Câu 3 trang 93. Dưới đây là một số đoạn văn tóm lược các sự việc trong truyện. Em hãy dùng sơ đồ sự việc đã học ở bài 1 (Lắng nghe lịch sử nước mình) để sắp xếp các sự việc ấy theo đúng trật tự được kể trong truyện.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
Trong những sự việc nêu trên, theo em sự việc là quan trọng nhất? Vì sao?
Trả lời:
Sắp xếp các sự việc: e – b – d – a – c
=> Theo em sự việc a là quan trọng nhất. Vì sự việc này có ý nghĩa sâu sắc, sau một đêm mất ngủ, Bọ Dừa nhận ra chính mình, quay trở về quê hương sau bao năm xa cách, quên lãng. 

Câu 4 trang 93. Trong đoạn văn sau, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả các loại bọ cánh cứng?
Anh sống trên cây. Anh đào hang dưới đất. Anh lặn xuống nước sâu. Anh béo tốt nhẵn nhụi. Anh gầy còm mảnh mai, Anh trọc đầu không râu. Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo. Anh hiền lành nhút nhát. Anh ngổ ngáo mọc sừng.
Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật gì của truyện đồng thoại?
Trả lời:
- Tác giả đã sử dụng xuyên suốt biện pháp nhân hóa để miêu tả các loại bọ cánh cứng. Ngoài ra, còn sử dụng các biện pháp như:
+ Điệp (chủ ngữ anh)
+ So sánh (dài như 2 sợi ăng ten)
- Đặc điểm nổi bật của truyện đồng thoại: sử dụng biện pháp nhân hóa, giúp các con vật, đồ vật có hành động, suy nghĩ, tình cảm như con người.

Câu 5 trang 93. Lí do đã khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ ở xóm Bờ Giậu?
Trả lời:
Lí do khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ: chính là nỗi nhớ quê hương da diết được gợi lên nhờ những hình ảnh, âm thanh quen thuộc ở xóm Bờ Giậu. Đặc biệt chính là nhờ giọt sương đêm lạnh lẽo, như một chiếc chìa khóa mở rộng cánh cửa dẫn lối về quê hương trong miền kí ức, thôi thúc Bọ Dừa tìm về quê nhà.

Câu 6 trang 93. Trải nghiệm mà Bọ Dừa có được trong đêm ấy là gì? Qua đó, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì?
Trả lời:
- Trải nghiệm của Bọ Dừa trong đêm ấy, là sự gần gũi, hòa mình vào thiên nhiên (quan sát được trời nhiều mây, nghe tiếng lá xào xạc, tiếng côn trùng rỉ rả mãi một điệu buồn, tiếng Tắc Kè khuya gọi cửa, tiếng Ốc Sên đi làm về, tiếng thở dài của gió, tiếng lộp độp của sương...)
- Thông điệp mà tác giả gửi đến chúng ta: hãy gần gũi và hòa mình vào thiên nhiên để cảm nhận được những vẻ đẹp diệu kì của thiên nhiên rộng lớn

Câu 7 trang 93. Nhận xét về cách kết thúc câu chuyện của tác giả. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện này như thế nào?
Trả lời:
Nếu là tác giả, em sẽ kết thúc câu chuyện bằng hình ảnh Bọ Dừa bay liên tục và trở về được quê nhà. Ở đó, Bọ Dừa gặp lại người thân quen của mình, hạnh phúc đoàn tụ. Và Bọ Dừa sẽ đi thăm từng nơi một mà mình đã từng gắn bó, để hoài niệm lại những kí ức tuổi thơ.