Đề luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ Văn

I. ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu
Bạn có “tham nhũng” không? Có đấy. Nó bắt đầu từ điều nhỏ bé tí tẹo hàng ngày. Khi bạn rời khỏi nhà buổi sáng. Đèn đỏ  đầu tiên, cố  gắng đừng vượt nó. Không lái xe trên vỉa hè. Đừng bóp còi và hăng hái vượt qua mọi người. Nếu hiểu tham nhũng không phải là một tội danh hình sự, mà là lạm quyền và làm hại cho lợi ích công, thì vượt đèn đỏ  và leo lề  là các hành vi như thế. Khi bạn vượt đèn đỏ, những người khác cũng sẽ làm theo.
Việc phá vỡ quy tắc là một thói quen của con người. Để chống tham nhũng, bạn phải đấu tranh với thói quen đó từ  cái gốc, là chính mình. Không ai khác sẽ  làm điều đó cho bạn. Bởi vì họ  cũng tham nhũng theo nhiều cách mà chính họ còn không nhận ra.
Hãy giữ  vững nền tảng của mình, lựa chọn không phá vỡ  các quy tắc ngay từ  đầu ngày và bước dần đến cuối ngày. Chỉ cần cố vượt qua thách thức trong các việc tiếp theo, ở cơ quan, ở nơi giao dịch với cơ quan khác, đối tác khác… Mỗi quyết định bạn đưa ra để ủng hộ không chọn tham nhũng, không gật đầu với lợi ích không phải của mình, không “vay mượn” sự ưu tiên, đều là một trận chiến. Giành chiến thắng, bạn đang chống tham nhũng.
Dorothy Newbury nói: “Kỷ luật chỉ là cách đào tạo tâm trí mình thôi”. Tức là, theo khái niệm này, chúng ta chỉ cần thực hiện một số thay đổi nhỏ trong cuộc sống, tạo ra một số thói quen tốt và những quyết định đúng hơn. Và chúng ta có thể thay đổi mọi thứ.

(Theo: VNEpress.net)

 
Câu 1. Đoạn trích trên thuộc phong cách ngôn ngữ chủ yếu nào?
Câu 2. Theo tác giả, “tham nhũng” bắt nguồn từ đâu?
Câu 3. Vì sao tác giả  cho rằng: “Hãy giữ vững nền tảng của mình, lựa chọn không phá vỡ các quy tắc”?
Câu 4. Anh/Chị có đồng ý với ý kiến: “Kỷ luật chỉ là cách đào tạo tâm trí mình thôi” không? Vì sao?
 
II. LÀM VĂN
Câu 1. Có  ý  kiến  cho  rằng: “Nguyên tắc chứ đừng cứng nhắc.”Anh/Chị  hãy  viết  một  đoạn  văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến này.
Câu 2. Cảm nhận về đoạn thơ sau:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăn con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
                             (Trích “Sóng”, Xuân Quỳnh)
 
Từ đó, liên hệ với đoạn thơ:
Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hôm
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây và cỏ rạng
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
                    (Trích “Vội Vàng”, Xuân Diệu)
để thấy được khát vọng sống của hai nhà thơ.
 

----------------------------------
 

 
I.  ĐỌC HIỂU
Câu 1  - Phong cách ngôn ngữ chính luận.
 
Câu 2  - Theo tác giả, “tham nhũng” bắt nguồn từ:
+ Nó bắt đầu từ  điều nhỏ  bé tí  tẹo hàng ngày. Khi bạn rời khỏi nhà buổi sáng. Đèn đỏ  đầu tiên, cố  gắng  đừng vượt nó. Không lái xe trên vỉa hè. Đừng bóp còi và hăng hái vượt qua mọi người. Nếu hiểu tham nhũng không phải là một tội danh hình sự, mà là lạm quyền và làm hại cho lợi ích công, thì vượt đèn đỏ và leo lề là các hành vi như thế. Khi bạn vượt đèn đỏ, những người khác cũng sẽ làm theo.
+ Việc phá vỡ quy tắc, thói quen thiếu kỉ luật.
 
Câu 3  -  Tác giả  cho rằng: Hãy giữ  vững nền tảng của mình, lựa chọn không phá vỡ  các quy tắc là quan trọng trong chống tham nhũng vì:
+ Giữ vững nền tảng về đạo đức, kỉ luật và không phá vỡ nguyên tắc là một trong những điều kiện cốt yếu giúp con người loại bỏ được thói quen tham nhũng.
+ Trong đoạn trích, tác giả  đã đưa ra các dẫn chứng chứng minh rất thuyết phục cho việc  phá  vỡ  nguyên  tắc,  thiếu  kỉ  luật  sẽ  dễ  tạo  nên thói quen tham nhũng như: vượt đèn đỏ, leo lên lề.
 
Câu 4  -  HS có thể  đồng ý hoặc không đồng ý hoặc vừa đồng ý vừa không đồng ý với ý kiến:  “Kỷ  luật chỉ  là cách đào tạo tâm trí mình thôi”  nhưng cần đưa ra lí lẽ  thuyết phục. Tham khảo gợi ý dưới đây:
+ Đồng ý: Tôi đồng ý rằng “Kỷ  luật chỉ  là cách đào tạo tâm trí mình thôi”. Vì tôi cho rằng,  việc  giữ  vững  và  rèn  luyện  kĩ  luật  là  cách  tốt  để  giữ  vững  sự  kiên  định trong suy nghĩ, tâm trí của con người. Ngược lại, nếu chúng ta không giữ  vững kỉ luật, tâm trí và suy nghĩ sẽ dễ bị tác động theo chiều hướng tiêu cực từ thế giới bên ngoài. Ví dụ như khi đường vắng và nắng, chúng ta sẽ sẵn sàng vượt đèn đỏ chẳng hạn.
+ Không đồng ý: Tôi không đồng ý, chỉ  có “Kỷ  luật chỉ  là cách đào tạo tâm trí mình thôi”. Vì  ngoài yếu tố  kỉ  luật, những yếu tố  khác cũng rất cần thiết để  rèn luyện tâm trí như tư duy cần có để  phân tích và đưa ra chính kiến của bản thân chẳng hạn. Đó cũng là một cách để  tâm trí cá nhân không bị  tác động bởi thế  giới bên ngoài. Kỉ luật chỉ là một sự lựa chọn để đào tạo tâm trí cá nhân mà thôi.
+ Vừa đồng ý vừa không đồng ý: (Kết hợp cả hai ý kiến trên).
 
II.  LÀM VĂN
Câu 1.  Suy nghĩ về ý kiến nguyên tắc chứ đừng cứng nhắc.
- Nguyên tắc ở đây được hiểu là những điều đã được quy định và dùng làm cơ sở cho các mối quan hệ xã hội.
- Còn cứng nhắc là những quan niệm không thể thay đổi.
+ Tôi hoàn toàn đồng ý rằng: Nguyên tắc chứ đừng cứng nhắc. Bởi vì bản chất của nguyên tắc là những điều (có thể do bạn hoặc người khác) quy định sẵn, không thể thay đổi.
+ Nhưng nếu bạn quá cứng nhắc, luôn sống theo nguyên tắc ấy thì e rằng hiệu quả giao tiếp sẽ khó như ý bạn mong muốn.
- Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa là bạn không nên thường xuyên phá vỡ nguyên tắc của mình. Vì nó sẽ khó giúp bạn giữ vững được những nguyên tắc sống do mình tạo ra.
-  Chúng ta cần suy nghĩ thấu đáo trước những tình huống của cuộc sống để quyết định xem mình nên giữ vững nguyên tắc hay cần sự linh hoạt.
 
Câu 2.  Cảm nhận hai đoạn thơ trích trong “Sóng” và “Vội vàng”.
* Mở bài.
-  Xuân Quỳnh là gương mặt tiêu biểu thuộc thế hệ những nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn  phụ  nữ  nhiều  trắc  ẩn,  vừa  hồn  nhiên, vừa tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị đòi thường.
- “Sóng” được sáng tác năm 1967, trong chuyến đi thức tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), là một bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ in trong tập “Hoa dọc chiến hào”. Trong đó tiêu biểu là đoạn thơ: “Cuộc đời tuy  dài  thế…. Để  ngàn  năm  còn  vỗ.”  Đoạn  thơ  thể hiện  khát  vọng được sống, được hóa thân vĩnh viễn vào tình yêu muôn đời, muôn người.
 
* Thân bài.
-  Bài thơ “Sóng” mang âm hưởng của những con sóng biển và những con sóng lòng đang  khao  khát tình yêu. Bài  thơ có hai hình tượng cùng song hành và hòa điệu, đó là “sóng” và “em”. Hai hình tượng này đã tạo nên nét đáng yêu cho bài thơ.
-  Đọc cả  bài thơ ta thấy quan niệm về  tình yêu của Xuân Quỳnh, ngoài vẻ  đẹp truyền thống là nỗi nhớ, lòng thủy chung son sắt và nghị  lực niềm tin. Đến hai khổ  cuối, ta còn thấy nữ  sĩ có một ước vọng thật đẹp là tình yêu được tan vào sóng để dâng hiến và bất tử vĩnh hằng.
- Khổ thơ thứ 8 là những suy tư về không gian, thời gian để từ đó bộc lộ nỗi khắc khoải, tự nhận thức về mình về tình yêu và hạnh phúc
+  Có  hai  cặp  đối  lập  (câu  1-2;  3-4)  để  khẳng  định  sự  hữu  hạn  nhỏ  bé  của  đời người với dòng chảy vô thủy vô chung của thời gian và cái vô hạn của vũ trụ.
+ Khổ thơ thấm thía nỗi lo âu, buồn bã về sự trôi chảy của thời gian và cái hữu hạn của cuộc đời, nhất là của tình yêu, cảm giác hữu hạn này thường xuất hiện ở những con người từng trải, nhất là từng chịu sự đổ vỡ, mất mát, tổn thương, và vì thế, luôn khao khát sự bình yên, khao khát sự vĩnh hằng, vô hạn.
- Khổ cuối: Suy nghĩ như thế nhưng Xuân Quỳnh không dẫn người ta đến bế tắc, buồn chán mà thành khát vọng. Từ  nhận thức khám  phá mà đã mang đến giải pháp (“Làm sao được tan ra”… “Để ngàn năm còn vỗ”). Nhà thơ khao khát tình yêu của mình hòa trong tình yêu của mọi người, tan ra không phải mất đi mà hòa giữa cái chung và cái riêng. Tình yêu cũng đồng thời được nhập vào dòng thời gian vĩnh hằng, tình yêu sẽ trường tồn cùng năm tháng, cùng đất trời, vũ trụ.
-  Vậy là, con người sẽ  làm được điều kì diệu, sẽ  chiến thắng được cái hữu hạn của cả  thời gian và không gian, sẽ  vĩnh viễn hóa tình yêu ngay trong cái ngắn ngủi, thoáng chốc của cuộc đời nếu họ dâng hiến và hi sinh trọn vẹn cho tình yêu.
- Nghệ thuật:
+ Thể  thơ năm chữ  với âm điệu nhịp nhàng dạt dào như những đợt sóng biển sóng lòng bồi hồi da diết.
+ Hình ảnh thơ mộc mạc, ẩn dụ và nhân hóa tài hoa.
Liên hệ đoạn thơ trong bài “Vội Vàng”.
-  Khát  vọng  sống  trong  đoạn  thơ “Vội  Vàng”:  Bằng  việc  sử  dụng  đại  từ: “tôi”, “ta”; dùng hàng loạt các động từ mạnh theo cấp độ tăng tiến: “ôm”, “riết”, “say”, “thâu”, “cắn”; sử dụng các bổ ngữ, các từ láy: “chếnh choáng”, “đã đầy”,  …ta thấy nhà thơ khao khát một cách lạ lùng: muốn thâu vào mình sắc hương, nhụy mật của cuộc đời để tận hưởng cảm giác “chếnh choáng mùi thơm”, “đã đầy ánh sáng”, “no nê thanh sắc” không chỉ bằng “cái hôn” mà còn mạnh hơn gấp ngàn lần “muốn cắn vào ngươi”. Muốn cắn vào xuân là một ước muốn phi lí của thực tại nhưng lại được chấp nhận trong thơ. Nó cho thấy khát vọng tình yêu với cuộc sống mãnh liệt và nét độc đáo trong phong cách biểu hiện.
Điểm tương đồng và khác biệt.
- Tương đồng: cả  hai nhà thơ đều thể  hiện quan niệm và khát vọng sống mãnh liệt.
- Điểm khác biệt:
+ Với Xuân Quỳnh là sự khao khát được bất tử hóa tình yêu trong giọng thơ dào dạt như những đợt sóng biểu hiện một trái tim phụ nữ vừa da diết lại vừa nồng cháy.
+ Với Xuân Diệu lại là khát vọng  tình yêu với cuộc sống mãnh liệt trong giọng thơ sôi nổi trẻ trung.
-  Nguyên nhân: Do phong cách của từng nhà thơ: Xuân Quỳnh là một tiếng lòng của một tâm hồn phụ  nữ  đầy khát khao hạnh phúc đời thường bình dị còn Xuân Diệu lại là một tiếng lòng rạo rực băn khoăn của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt.
 
* Kết bài.
- Khái quát nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ.
- Khẳng định vai trò, vị trí của tác giả, tác phẩm trong lòng bạn đọc.