Đời có phải là một trường tranh đấu không? Giá trị của sự tranh đấu ra sao?

Mỗi người tùy theo hoàn cảnh riêng của mình mà cảm nhận cuộc đời một cách rất khác nhau. Phần lớn các thi sĩ đều cho cuộc chỉ là một giấc mộng. Cũng như các bậc hiền sĩ triết gia cho cuộc đời chỉ là cuộc hí trường, một tấn tuồng múa rối. Thế nhưng,  nếu nhìn vào thực tế, ai chẳng thấy rằng cuộc đời là một trường tranh đấu. Bởi vậy, Goethe, một nhà văn hào Đức, đã nói:

Tôi là một người, nghĩa là một kẻ chiến đấu.

Câu nói này có ý nghĩa ra sao? Đời có phải là một trường tranh đấu hay không? Giá trị thực tiễn của sự tranh đấu ấy như thế nào? Chúng ta thử cùng nhau đào sâu, bàn luận để có thể có một nhận định rõ rệt và cụ thể.

Về mặt kết cấu, câu nói của Goethe là một định nghĩa nhằm khắng định mạnh mẽ: đời quả là một tranh đấu. Muốn tồn tại được ở đời, con người phải tranh đấu không ngừng nghỉ. Không những chỉ tranh đấu với chính bản thân mình mà còn phải đấu tranh với cả xã hội và thiên nhiên nữa.

Sống ở đời, con người, thực ra ai cũng thế, đã chịu ảnh hưởng rất lớn của môi trường xã hội, của hoàn cảnh vây bọc chung quanh mình. Trong đó, xấu tốt, dở hay lẫn lộn, nhiều lúc cái xấu, cái dở lại nhiều hơn cái tốt, cái hay. Chính vì vậy để vươn tới chỗ Chân, Thiện, Mĩ, chúng ta phải từng giờ, từng phút tranh đấu với bản thân mình. Nói rõ rệt hơn, con người phải tranh đấu với những thói hư của chính mình từ sự tham lam, sự ích kỷ, sự cầu an đến sự lười biếng và còn biết bao nết xấu nữa luôn luôn sẵn sàng để lôi chúng ta tuột dốc. Nếu không kiên tâm tranh đấu với các thói hư tật xấu vừa nói, con người sẽ rất dễ dàng bị biến thành những kẻ vô dụng đối với xã hội, hơn thế nữa, biến thành những vật chướng ngại làm cản trở bước tiến chung của xã hội nữa.

Cuộc đời đúng là một nơi khai diễn những cuộc tranh đấu không mệt mỏi, con người không chỉ tranh đấu với bản thân mình như vừa nói mà còn phải đấu tranh với xã hội. Không kể việc phải lao động dưới nhiều hình thức: chân tay, trí óc, lao động sáng tạo nghệ thuật để tồn tại, con người còn phải tranh đấu với những lực lượng thống trị phản động, áp bức, bóc lột, bọn tư sản đế quốc, để bảo vệ lợi ích của những người lao động nghèo khổ. Ngay giây phút này, chúng ta thử hình dung trên khắp miền đất nước này, có biết bao con người, biết bao tấm lòng sẵn sàng “mình vì mọi người và mọi người vì mình” đang ra sức miệt mài tranh dấu ở mọi lĩnh vực của cuộc sống từ quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa... bằng tất cả năng lực và nhiệt tình của mình để bảo vệ chính nghĩa và đặc biệt bảo vệ xây dựng tổ quốc ngày một giàu mạnh và tiến bộ, văn minh hơn. Nếu không có cuộc đấu tranh tích cực và bền bỉ đó dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam thì chắc chắn không có độc lập, tự do bền vững cho đất nước, hoà bình và hạnh phúc cho dân tộc và cho mỗi cá nhân.

Ngoài hai cuộc tranh đấu vừa đề cập, con người, nói chung còn phải đấu tranh không ngừng với nhiều thảm họa do thiên nhiên gây ra nữa. Từ biết bao đời, sinh mệnh và hạnh phúc của sinh linh chúng ta luôn luôn bị đe dọa bởi thiên tai với đủ các hình thức: bão tố, mưa giông, lụt lội, động đất, núi lửa... Đó là chưa nói đến hằng ngày, hàng giờ trên ruộng đồng, sông nước, rừng núi xa xôi, quạnh vắng, có biết bao con người đã dầm mưa dãi nắng, tắm gió phong sương, mang hết sinh lực của mình để tranh đấu với thiên nhiên, khai thác tài nguyên làm nên hoa màu và của cải vật chất: cần thiết cho sự sống chung của dân tộc và đồng loại.

Cuối cùng, chúng ta không thể không nhắc đến những cuộc tranh đấu có tính đặc biệt. Có thể chọn ra một trong vô vàn trường hợp cụ thể. Đó là cuộc tranh đấu thầm lặng của các nhà bác học, các giáo sư, bác sĩ trong phòng thí nghiệm mải miết ngày đêm. Các nhà trí thức đáng kính này nhiều lúc đã hi sinh hạnh phúc của cá nhân mình, không ngại hiểm nguy, không màng tiền tài của cải. Họ đã tự nhốt mình trong bốn bức tường của phòng thí nghiệm bất kể đêm ngày để tìm ra thứ thuốc quý chữa lành cho những căn bệnh dữ của nhân loại như bệnh dịch hạch, bệnh lao phổi, bệnh sốt rét, bệnh phong hủi, bệnh ung thư và sắp tới là bênh si đa, bệnh gan nhiễm siêu vi B v.v...Nhìn lại từ những điểm vừa trình bày đủ cho ta thấy sự tranh đấu có một giá trị thật to lớn. Đây là một yếu tố thật quan trong đã làm nên hạnh phúc của con người, từ mỗi con người đến một dân tộc và cả nhân loại. Chính sự đấu tranh chân chính và mãnh liệt đó đã đem lại sự công bằng và bác ái, sự khỏe mạnh và no ấm cho tất cả mọi người. Đây là một động lực dùng để đưa con người đến chỗ chân, thiện, mĩ.

Như thế đúng như lời nhận định của Geothe; nhà văn hào Đức: Tôi là một người, nghĩa là một kẻ chiến đấu, đời quả là một trường tranh đấu lớn không ngừng nghỉ. Con người không những phải tranh đấu với chính bản thân mình để tự hoàn thiện mà phải tranh đấu với xã hội và với thiên nhiên nữa. Có điều cần lưu ý là cuộc tranh đấu ấy chỉ thực sự có giá trị khi rút bỏ được tính cách vị kỉ thấp hèn, tự phát mà nhắm tới phục vụ cho chính nghĩa, cho chân lí dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, đảng của giai cấp công nhân để cùng mọi người tiến tới một tương lai tươi đẹp và rạng rỡ.