Giáo án Ngữ Văn 9, TIẾT 113 – HDDT VĂN BẢN: CON CÒ (Chế Lan Viên)

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- HS cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ca ngợi tình mẹ và lời ru.
- Thấy được sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả và những đặc điểm về hình ảnh, thể thơ và giọng điệu của bài.
2. Kĩ năng:                  
- Rèn luyện cho HS đọc, cảm thụ và phân tích thơ, đặc biệt là những hình tượng thơ sáng tạo bằng liên tưởng tượng.
3. Thái độ:
- Bồi dưỡng cho HS thái độ trân trọng những tình cảm yêu thương.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Tiếp nhận văn bản, hợp tác, cảm thụ, thưởng thức tác phẩm.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Giáo án; SGK, SGV.
2. Học sinh:
- Đọc và chuẩn bị trước bài theo câu hỏi SGK.
3. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở.
 III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:

Hoạt động của thầy và trò	Nội dung
A.Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng khởi cho hs. - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình. - Thời gian: 3p + Ổn định tổ chức:……………………Vắng :……………………………………… + Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. + Giới thiệu bài mới: - Điều chỉnh: …………………………………………………………………………
B.Hình thành kiến thức mới. Hoạt động 1: HDHS đọc và tìm hiểu chung về văn bản: - Mục tiêu: Nắm được kiến thức cơ bản về tác phẩm. - Phương pháp: Đàm thoại , thuyết trình, thảo luận. - Thời gian: 10p - Điều chỉnh:...................................................................................................................
? Hãy cho biết vài nét về tác giả?  HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét, bổ sung. ? Tác phẩm viết vào năm nào?Thể thơ? HS: ( Trả lời ) GV: HDHS đọc giọng: Tâm tình, thủ thỉ, đầm ấm. HS: ( Thay nhau đọc )   GV: Nhận xét GV: ? Bố cục của bài có thể được chia như thế nào? HS: ( Trả lời )	I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: - Tên thật Phan Ngọc Hoan(1920- 1989) - Quê : Cam Lộ - Quảng Trị - Là nhà thơ xuất sắc của nhà thơ hiện đại VN - Thơ có phong cách độc đáo : Suy tưởng , triết lí , đậm chất trí tuệ 2. Tác phẩm: - Viết năm 1962 - In trong tập “Hoa ngày thường – chim báo bão” - Thể thơ: Tự do  3. Bố cục: 3 phần - Đ1: H/a con cò qua lời ru của mẹ - Đ2 : H/a con cò trong tiềm thức mỗi người - Đ3: Ý nghĩa lời ru và tấm lòng người mẹ
Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu chi tiết văn bản: - Mục tiêu: Nắm được nội dung văn bản. - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở. - Thời gian: 20p - Điều chỉnh:....................................................................................................................
GV: ?Hình tượng trung tâm xuyên suốt của bài thơ là con cò.Qua hình tượng con cò, tác giả muốn nói lên điều gì? HS: ( Ngợi ca tình mẹ và lời ru ) GV: ? Ngay trong lời mẹ hát, hình ảnh con cò hiện lên như thế nào ? HS: ( Trả lời ) GV:? Trong đoạn 1, con cò gợi lên điều gì ?(Tượng trưng cho ai )? HS: ( + C/S yên bình      + Nguời mẹ nhọc nhằn ) GV: ?Lúc này em bé đã hiểu lời ru của mẹ chưa ? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét. -> Gọi HS đọc đoạn 2,3 ở SGK. HS: Đọc GV: ? Trong tiềm thức mỗi con người, cánh cò có gần gũi không ? HS: ( Trả lời ) GV: ? Chi tiết nào cho biết hình ảnh con cò luôn theo suốt cuộc đời mỗi người ? HS: ( Trả lời ) GV: ?Theo em, ai là người luôn theo ta trên mọi bước đường đời ? HS: ( Nguời mẹ ) GV: ?Qua hình tượng con cò ta liên tưởng đến ai ? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét. ? Hình ảnh con cò trong đoạn 3, có khác gì so với 2 đoạn trên ? HS: ( Trả lời ) GV: ?Tìm những câu thơ mang tính khái quát ở đoạn 3 ? HS: ( + Con dù lớn vẫn là con của mẹ       + Một con cò thôi          Con cò mẹ hát          Cũng là cuộc đời          Vỗ cánh qua nôi ) GV:? Em hiểu như thế nào về các câu thơ trên? HS: ( Mẹ luôn ở bên con, che chở cho con trong suốt cuộc đời. ) GV: Nhận xét và chốt lại.	II. Phân tích văn bản:  1. Hình tượng con cò trong lời ru của mẹ: - Được gợi ra từ những câu ca dao với vẻ nhịp nhàng thong thả, bình yên - Con cò kiếm ăn tượng trưng cho người mẹ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống -> Hình ảnh con cò đến với tuổi thơ một cách vô thức 2. Hình tượng con cò trong tiềm thức mỗi người: - Gần gũi thân thiết trở thành người bạn đồng hành của con người trên bước đường đời + Ấu thơ : Đứng quanh nôi + đến trường : Đi học + Lúc trưởng thành : Bay vào trong thơ - Biểu tượng về lòng mẹ, sự dìu dắt nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của mẹ. 3. Ý nghĩa lời ru: - Biểu tượng cho tấm lòng người mẹ bao la luôn ở bên con mẹ là cuộc đời của con. + Cò sẽ tìm con   Cò mãi yêu con + Con dù …của mẹ -> Khái quát quy luật tình cảm có ý nghĩa bền vững rộng lớn, sâu sắc, triết lí.
Hoạt động 3: HDHS tổng kết văn bản: - Mục tiêu: Nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật văn bản. - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở. - Thời gian: 05p - Điều chỉnh:....................................................................................................................
GV: ? Hãy tìm các biện pháp nghệ thuật trong bài? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét, chốt ý. ? Bài thơ ca ngợi điều gì? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét. -> Gọi HS đọc ghi nhớ ( SGK/48 )	III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Sử dụng nhiều điệp ngữ, ca dao. - Bố cục chặt chẽ, hợp lí. - Hình ảnh mang ý nghĩa biểu trưng.  2. Nội dung:   * Ghi nhớ: ( SGK/48 )
C. Hoạt động luyện tập. - Mục tiêu: Thực hành kiến thức - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Đọc thuộc lòng đoạn thơ I, II, III - Điều chỉnh:.................................................................................................................
D. Hoạt động ứng dụng - Mục tiêu: Vận dụng kiến thức nêu nội dung bài học. - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Văn bản ca ngợi ai? Ca ngợi điều gì? - Điều chỉnh:..................................................................................................................
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng - Mục tiêu: Giúp Học sinh mở rộng kiến thức. - Phương pháp: Tư duy - Thời gian: 1p + Học bài, chuẩn bị bài “Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí”. - Điều chỉnh:...................................................................................................................