Giáo án Ngữ Văn 9, TIẾT 114: Tập làm văn: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- HS hiểu được cách làm bài nghị luận về một vấn tư tưởng, đạo lí.
2. Kĩ năng:          
- Rèn luyện HS kĩ năng lập dàn ý và viết bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
3. Thái độ:
- Giáo dục HS ý thức tự giác, tích cực viết văn của HS hiệu quả.Thông qua các bước làm bài giáo dục HS đạo lí làm người.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Tiếp nhận văn bản, hợp tác, cảm thụ, thưởng thức tác phẩm.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Giáo án; SGK, SGV.
2. Học sinh:
- Đọc và chuẩn bị trước bài theo câu hỏi SGK.
3. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở, luyện tập.
 III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:

Hoạt động của thầy và trò	Nội dung
A.Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng khởi cho hs. - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình. - Thời gian: 5p + Ổn định tổ chức:……………………Vắng :………………………………… + Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài thơ “ Con cò”? Văn bản ca ngợi điều gì? + Giới thiệu bài mới: - Điều chỉnh: …………………………………………………………………………
B.Hình thành kiến thức mới. Hoạt động 1: HDHS tìm hiểu về đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí: - Mục tiêu: Nắm được kiến thức cơ bản về bài văn nghị luận.... - Phương pháp: Đàm thoại , thuyết trình, thảo luận. - Thời gian: 13p - Điều chỉnh:...................................................................................................................
GV: Gọi HS đọc ví dụ ( SGK/51, 52 ) ? Các đề bài trên có gì giống và khác nhau? HS: ( Trả lời )       GV: Nhận xét, bổ sung: - Đề 1,3,10 kèm theo mệnh lệnh - Đề 2,4,5,6,7,8,9 không kèm theo mệnh lệnh. ? Dựa vào mẫu trên, hãy tự nghĩ ra 1 vài đề tương tự? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét.	I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí: 1. Ví dụ: ( SGK/ 51,52 )   Văn bản: Tri thức là sức mạnh 2. Nhận xét: - Yêu cầu: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. - Có 2 dạng đề: + Kèm theo mệnh lệnh + Không kèm theo mệnh lệnh
Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu về cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí: - Mục tiêu: Biết cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở. - Thời gian: 20p - Điều chỉnh:....................................................................................................................
GV: Chép đề bài lên bảng. HS: ( Tìm hiểu đề ) GV: ? Đề trên thuộc loại gì? Đề yêu cầu gì? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét, chốt ý. ? Tri thức để viết bài này lấy từ đâu? HS: ( - Vốn sống trực tiếp: Tuổi đời, nghề nghiệp, hoàn cảnh, kinh nghiệm. - Vốn sống gián tiếp: Hiểu biết về tục ngữ Việt Nam, phong tục, tập quán, văn hóa dân tộc. ) GV: Nhận xét, chốt ý. -> HDHS tìm ý. ? Câu tục ngữ trên có những nghĩa nào? HS: ( Trả lời) GV: Nhận xét, chốt ý. ? Từ câu tục ngữ trên có thể rút ra bài học gì? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét, bổ sung. ? Đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” có ý nghĩa gì? HS: ( Trả lời) GV: Nhận xét và chốt lại. -> Tiểu kết tiết 1.	II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí:  * Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí "Uống nước nhớ nguồn"  1. Tìm hiểu đề và tìm ý: - Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. - Nêu suy nghĩ về câu tục ngữ -> Phân tích cách cảm, hiểu và bài học về đạo lí rút ra từ câu tục ngữ. a. Nghĩa đen: - Nước là sự vật tự nhiên, mềm, lỏng,mát, cơ động, linh hoạt trong mọi địa hình; có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống. - Nguồn là nơi bắt đầu dòng chảy.   b. Nghĩa bóng: - Nước là thành quả vật chất và tinh thần mà con người được hưởng thụ. - Nguồn là những người có công tạo dựng lên thành quả đó.  * Bài học đạo lí: - Những người được hưởng thành quả phải biết ơn những người làm ra nó. - Nhớ nguồn là lương tâm và trách nhiệm của mỗi người. -> Phải biết trân trọng, giữ gìn, bảo vệ và phát huy những thành quả đó. -> Đồng thời với hưởng thụ, phải có trách nhiệm nỗ lực, tiếp tục sáng tạo ra những giá trị vật chất và tinh thần. * Ý nghĩa của đạo lí: - Là một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh tinh thần của dân tộc. - Là một trong những nguyên tắc đối nhân xử thế mang vẻ đẹp văn hóa của dân tộc.
C. Hoạt động luyện tập. - Mục tiêu: Thực hành kiến thức - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí cần đảm bảo những yêu cầu gì? - Điều chỉnh:.................................................................................................................
D. Hoạt động ứng dụng - Mục tiêu: Vận dụng kiến thức nêu nội dung bài học. - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Nêu bố cục và nhiệm vụ chung của bào văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí? - Điều chỉnh:..................................................................................................................
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng - Mục tiêu: Giúp Học sinh mở rộng kiến thức. - Phương pháp: Tư duy - Thời gian: 1p + Học bài, chuẩn bị phần tiếp theo của bài “Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí”. - Điều chỉnh:...................................................................................................................