Giáo án Ngữ Văn 9, Tiết 137: Tổng kết phần văn bản nhật dụng

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
    - Củng cố và hệ thống lại những kiến thức cơ bản về văn bản nhật dụng và nội dung nghệ thuật các văn bản nhật dụng trong chương trình ngữ văn THCS
2. Kĩ năng:          
   - Rèn luyện cho HS kĩ năng khái quát và hệ thống hoá kiến thức đã học, kĩ năng trình bày trước tập thể.
3. Thái độ:
   - Giáo dục cho HS ý thức tích cực, chủ động, tự giác học tập, có ý thức trước các vấn đề nóng hổi, nổi bật trong đời sống.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Tiếp nhận văn bản, hợp tác, cảm thụ, thưởng thức tác phẩm.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: - Giáo án; SGK, SGV.
2. Học sinh: - Đọc và chuẩn bị trước bài theo câu hỏi SGK.
3. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở, luyện tập.
 III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:

Hoạt động của thầy và trò		Nội dung
A.Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng khởi cho hs. - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình. - Thời gian: 3p + Ổn định tổ chức:……………………Vắng :………………………………… + Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ. + Giới thiệu bài mới: - Điều chỉnh: …………………………………………………………………………
B.Hình thành kiến thức mới. Hoạt động 1: HDHS ôn tập khái niệm văn bản nhật dụng: - Mục tiêu: Củng cố kiến thức. - Phương pháp: Đàm thoại , thuyết trình, thảo luận, thực hành - Thời gian: 15p - Điều chỉnh:...................................................................................................................
- HS đọc khái niệm văn bản nhật dụng - HS trao đổi, thảo luận. ? Từ KN này ta cần lưu ý những điểm nổi bật nào? HS: Thảo luận trình bày ? Cho biết các văn bản nhật dụng đã được học thuộc những đề tài nào. HS: Thảo luận trình bày ? Văn bản nhật dụng trong chương trình có chức năng gì? HS: Thảo luận trình bày ? Trong khái niệm văn bản nhật dụng có đề cập tới tính cập nhật, em hiểu tính cập nhật ở đây như thế nào? HS: Thảo luận trình bày ? VB nhật dụng có tính cập nhật như trên , vậy việc học VB nhật dụng có ý nghĩa gì? ? Hãy cho biết việc học các văn bản nhật dụng có nên tách khỏi các tác phẩm văn học khác trong môn Ngữ văn hay không. Vì sao?  HS thảo luận, phát biểu, Giáo viên chốt lại. Như vậy : việc học VB nhật dụng sẽ tạo điều kiện tích cực để thể hiện nguyên tắc giúp học sinh hoà nhập với xã hội, thâm nhập thực tế cuộc sống. Lưu ý: Những văn bản nhật dụng trong chương trình là một bộ phận của môn Ngữ văn, VB được chọn lọc phải có giá trị văn chương ( không phải là yêu cầu cao nhất song đó vẫn là một yêu cầu quan trọng) đáp ứng được yêu cầu bồi dưỡng kiến thức và rèn luyện kỹ năng của môn Ngữ văn.		I. Khái niệm văn bản nhật dụng: 1. Khái niệm: - Không phải là khái niệm thể loại. - Không chỉ kiểu văn bản - Chỉ đề cập tới chức năng, đề tài và tínhcập nhật của ND văn bản. 2. Đề tài: - Đề tài rất phong phú: thiên nhiên, môi trường, văn hoá, giáo dục, chính trị, xã hội ... 3. Chức năng: - Đề cập, bàn luận, thuyết minh , tường thuật, miêu tả, đánh giá... những vấn đề, những hiện tượng.... gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng. 4. Tính cập nhật:   Là gắn với cuộc sống bức thiết, hằng ngày, song tính bức thiết phải gắn với những vấn đề cơ bản của cộng đồng, cái thường nhật phải gắn với những vấn đề lâu dài của sự phát triển lịch sử, xã hội.
Hoạt động 2: HDHS hệ thống các văn bản nhật dụng: - Mục tiêu: Học sinh nắm được các đặc điểm của văn bản: - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, gợi mở, thực hành. - Thời gian: 20p - Điều chỉnh:....................................................................................................................
GV: ? Từ lớp 6 đến lớp 9 chúng ta đã được học những văn bản nhật dụng nào? ?Kể tên và nêu nội dung của các văn bản đã học ở lớp 6. HS: ( Trả lời ) GV: ? Ở lớp 7 các em đã được học những văn bản nhật dụng nào?Nội dung và phương thức biểu đạt? HS: ( Trả lời ) GV: Nhận xét và chốt ý. ? Kể tên các văn bản đã học ở lớp 8? Nêu nội dung? HS: ( Trả lời )	II. Hệ thống hóa nội dung và hình thức các văn bản nhật dụng: 1. Lớp 6: * Cầu long biên ..: Nơi chứng kiến những sự kiện lịch sử hào hùng, bi tráng của Hà Nội. - Tự sự, miêu tả, biểu cảm. * Động Phong nha : Kì quan thế giới thu hút khách du lịch, cần tự hào và bảo vệ - Thuyết minh, biểu cảm. * Bức thư của thủ lĩnh da đỏ: Con người phải sống hoà hợp với thiên nhiên, bảo vệ môi trường. - Nghị luận, biểu cảm.  2. Lớp 7: * Cổng truờng mở ra : Tình cảm thiêng liêng của cha mẹ dành cho con cái, vai trò của nhà trường đối với mỗi con người. - Kết hợp tự sự, miêu tả, thuyết minh, biểu cảm. * Mẹ tôi : Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng của con cái. - Tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả. * Cuộc chia tay của những con búp bê: - Tình cảm thân thiết của 2 anh em và nỗi đau xót khi bố mẹ li hôn. - Tự sự, nghị luận, biểu cảm. * Ca Huế trên sông hương: Vẻ đẹp của sinh hoạt văn hoá và những con người tài hoa xứ Huế. - Thuyết minh, tự sự, nghị luận, biểu cảm. 3. Lớp 8:  * Thông tin về ngày trái đất năm 2000: - Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông đối với môi trưòng. - Nghị luận, hành chính  * Ôn dịch thuốc lá: - Tác hại của thuốc lá đến sức khoẻ con người - Thuyết minh, nghị luận, biểu cảm  * Bài toán dân số: - Mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển kinh tế XH - Thuyết minh, nghị luận.
C. Hoạt động luyện tập. - Mục tiêu: Củng cố kiến thức. - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Nhắc lại các đặc điểm của văn bản nhật dụng? - Điều chỉnh:.................................................................................................................
D. Hoạt động ứng dụng - Mục tiêu: Vận dụng kiến thức nêu nội dung bài học. - Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận. - Thời gian: 3p ? Việc học văn bản nhật dụng có ý nghĩa gì với bản thân em? - Điều chỉnh:..................................................................................................................
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng - Mục tiêu: Giúp Học sinh mở rộng kiến thức. - Phương pháp: Tư duy - Thời gian: 1p + Học bài, chuẩn bị phần tiếp theo của bài. - Điều chỉnh:.................................................................................................................