Thành Nhà Hồ được xây dựng tại An Tôn, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, giữa một vùng núi nhấp nhô và hai con sông Mã, con sông Bưởi như hai con rồng, con rắn khổng lồ quấn quanh vùng. Một địa thế hiểm trở để chống lại giặc Minh sắp tràn sang xâm lăng.
Thành Nhà Hồ gọi là Tây Đô. Khu thành nội rộng 80 ha, trước đây san sát lầu son gác tía, nay trở thành cánh đồng lúa mênh mông, được bao bọc bởi bốn bức tường đá hùng vĩ có chu vi ngót 3,5 km.
Tường thành cao vút, được xây bằng những tấm đá đồ sộ, vuông vức, nặng đến 20 tấn mỗi viên chồng khít lên nhau. Trải qua hơn 600 năm, tòa cổ thành vẫn sừng sững.
Đại Việt sử ký toàn thư ghi rõ: Thành Nhà Hồ được xây dựng từ tháng Giêng năm 1397, sau ba tháng mọi việc đã hoàn tất... Sau khi dời đô từ Đông Đô vào Tây Đô, Hồ Quý Ly giết vua Trần Thuận Tông, đoạt lấy ngai vàng từ năm 1400.
Năm 1407, giặc Minh sang xâm lược nước ta, cha con Hồ Quý Ly bị giặc bắt, giải sang Tàu. Nước ta bị giặc Minh thống trị, thành Tây Đô trở nên hoang tàn. Nay chỉ còn mấy cổng thành, dãy tường thành, con rồng đá bị chặt cả đầu lẫn đuôi.
Dạo khắp thành Tây Đô, không hiểu vì sao tôi cứ bị ám ảnh bởi câu thơ của Bà Huyện Thanh Quan trong bài “Thăng Long thành hoài cổ”: Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt - Nước còn cau mặt với tang thương.
Cơ nghiệp đế vương của cha con Hồ Quý Ly chỉ tồn tại được bảy năm. Đứng ngắm nhìn thành cổ Nhà Hồ, ta càng thấy rõ có thành trì nào vững chắc bằng lòng dân? Đúng như Tả tướng quốc Hồ Nguyễn Trùng nói: “Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”.
Cái chiêu bài: “Phù Trần, diệt Hồ” của quân cuồng Minh thật cực kì xảo quyệt và tàn bạo!. Thành Nhà Hồ là chứng tích đau thương của lịch sử, cũng là bài học xương máu của dân tộc ta.
Đề thi học kì 2 môn Lịch sử và Địa lí 4 sách Chân trời