Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.

A- Hướng dẫn tìm hiểu
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Để thuyết minh cho cụ thể, sinh động, hấp dẫn, bài thuyết minh có thể kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả. Yếu tố miêu tả có tác dụng làm cho đôi tượng thuyết minh được nối bật, gây ấn tượng. Tuy nhiên, yếu tố này chỉ đóng vai trò phụ trợ, nếu lạm dụng sẽ làm lu mờ nội dung tri thức được thuyết minh trong bài.

II. Đọc hiểu
1. Đọc văn bản Cây chuối trong đời sống Việt Nam dẫn trong SGK, trang 24-25

2. Trả lời các câu hỏi

a) Nhan đề văn bản cho ta thấy, bài thuyết minh sẽ đề cập đến hai nội dung chủ yếu sau:

+ Nêu đặc điểm của cây chuối Việt Nam;
+ Nêu những tác dụng của cây chuối trong đời sống người Việt Nam.

b) Những câu trong bài thuyết minh miêu tả đặc điểm của cây chuối:

- Đi khắp Việt Nam, nơi đâu ta cũng gặp những cây chuối thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mu ớt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.

- Cây chuối rất ưa nước nên người ta thường trồng bên ao hồ để nhanh tươi tốt còn bên những khe suối hay thung lũng, chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận. Chuối phát triển rất nhanh, chuối mẹ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là “con đàn cháu lũ”

- ... Cây chuối là thức ăn thức dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa, quả.
- Quả chuối chín ăn vào không chỉ no, không chỉ ngon mà còn lò một chất dưỡng da làm cho da dẻ mịn màng.

-... chuối xanh lại là món ăn thông dụng trong các bừa ăn hàng ngày.
- Người ta có thể chế biến ra nhiều món ăn từ quả chuối như: chuối ép, mứt chuối, kẹo chuối, bánh chuối...

- ... quả chuối đã trở thành vật thờ cúng từ ngàn đời trên mâm ngũ quả.

c) Những câu văn có yếu tố miêu tả về cây chuối:

- ... gốc chuối tròn như đầu người, lớn dần theo thời gian, có rễ chùm nằm ngay dưới mặt đất.

- Quả chuối là một món ăn ngon... cho ta vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn... Có một loài chuối được người ta rất ưa chuộng, đấy là chuối trứng cuốc - không phải là quả tròn như trứng cuốc mà khi chín vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc.

- Không thiếu những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.

- Chuối xanh có vị chát, để sống cắt lát ăn cặp vói thịt heo luộc chấm tôm chua khiến miếng thịt ngon gấp bội phần, nó cũng là nón ăn cặp rất tuyệt vời với các món tái hay món gỏi. Chuối xanh nấu với các loại thực phẩm có vị tanh như cá, ốc, lươn, chạch có sức khử tanh rất tốt, nó không chỉ làm cho thực phẩm ngon hơn mà chính nó cũng thừa hưởng cái ngon, cái bổ của thực phẩm truyền lại.

Những câu văn miêu tả, giúp cho người đọc hình dung rõ hơn về những đặc điểm của các bộ phận khác của cây chuối: thân, lá, nõn, bắp chuối.

d) Công dụng của một vài bộ phận khác của cây chuối.

- Lá chuối (tươi và khô): dùng để gói một số loại bánh (bánh giò, bánh gai, bánh nếp...) và nem (nem chua).
- Bắp chuối hay còn gọi là hoa chuối: dùng để chế biến các món lộm (nộm hoa chuối).