Giàn thiên lí này do chú Trọng bắc, ba gốc thiên lí do chú Trọng trồng, trước khi chú đi vào chiến trường miền Nam thời đánh Mĩ. Chú đi mãi, không bao giờ về nữa.
Sáu cái cột tre ngày xưa chú bắc, nay đã bị ải, bố em đã thay bằng những ống nước bằng kẽm không gỉ. Cái giàn được chằng bằng dây thép, có sợi to bằng chiếc đũa, có sợi nhỏ bằng cọng rơm nay vẫn còn nguyên và bền chắc. Dây thép đan dọc ngang, mỗi ô giàn vuông vắn, mỗi bề nhỉnh hơn gang tay người lớn. Chú Trọng thật khéo tay, các ô giàn đan đều tăm tắp.
Giàn thiên lý xanh tươi bốn mùa. Ba gốc thiên lý nằm ở mép sân, mỗi gốc cách nhau 4 mét. Thiên lý là giống cây leo, cành, nhánh thiên lý bằng ngón tay út, bằng cọng rạ, cái vòi thiên lý chỉ bằng cọng rơm. Nhưng gốc thiên lý màu nâu thẫm, màu xanh rêu lại to bằng cổ tay người lớn. Lá thiên lý tựa lá khoai, mỏng hơn, xanh nhạt hơn. về mùa xuân, lá thiên lý xanh biếc một màu, che kín mặt giàn. Tháng ba là mùa hoa thiên lý. Có nhà thơ nào đã viết mà cô danh ca Huế vẫn hát vẫn ngâm: “Trên giàn thiên lý bóng xuân sang” ? Hoa thiên lý kết thành chùm, mỗi chùm có ba bốn hoa. Hoa thiên lý có 5 cánh như năm ngôi sao xếp đều xòe ra xung quanh đài hoa xinh xinh như cái chuông nhỏ bằng ngọc màu xanh rêu, xanh lơ; nhụy hoa màu vàng nhạt. Hương thiên lý ngan ngát vào ban mai, nồng nàn về chiều, thoang thoảng trong sương đêm. Nhiều bữa, tỉnh giấc giữa đêm khuya, em cảm thấy cả ngôi nhà êm đềm như bao bọc bằng hương thiên lý, tâm hồn nhẹ lâng lâng.
Ngày nào, mẹ và bà cũng hái hoa thiên lý bày lên đĩa đặt lên bàn thờ. Bà nói nhỏ nhẹ, nước mắt ứa ra: “Con ơi ! Trọng ơi! Giàn thiên lý nở hoa mà con cứ đi mãi không về…”. Hoa thiên lý để xào với lòng gà, xào với thịt bò, hay nấu canh. Món nào bà và mẹ nấu cũng ngon, ăn suốt mùa hè vẫn không chán. Với bà, hoa thiên lý là cây nhà lá vườn, ai đến chơi bà cũng biếu một gói để về thắp hương, nấu canh. Với mẹ thì hoa là đặc sản, mỗi tuần mẹ hái hai lần, môi lần ba, bốn cân, mẹ đưa lên chợ thị xã bán. Tiền bán hoa thiên lý góp lại có năm được trên một triệu, mẹ dùng để mua sắm mọi thứ làm giỗ ông, giỗ chú Trọng.
Mùa hè, ngồi dưới giàn thiên lý mát lắm. Những đêm thu, ngồi dưới giàn thiên lý để ngắm trăng, thật tuyệt. Ánh trăng lọt qua màu lá thiên lý xanh ngời ngời. Mẹ vẫn sai em đem nước vo gạo ra tưới cho gốc cây thiên lý. Cuối năm, bố thay đất, bón phân chuồng, bón đạm cho ba cây thiên lý. Đã trên 30 năm mà giàn hoa thiên lý của gia đình vẫn tươi tốt, xanh ngăn ngắt.
Cuối thu, mùa hoa thiên lý vãn. Bầy ong đến hút nhụy hoa, tìm mật hoa cũng thưa thớt dần. Thỉnh thoảng mới thấy một hai con ong bầu đen nhánh chập chờn lượn qua lượn lại. Nhưng giàn thiên lý vẫn xanh. Với bà, với mẹ, giàn thiên lý là tình nhớ thương, nỗi đợi chờ. Với em, giàn thiên lý là mảnh trời năm tháng tỏa mát tâm hồn và ngôi nhà be bé xinh xinh ngào ngạt hương hoa.
Năm nay, xuân đến sớm. Mùa xuân đã về. Mùa hoa thiên lý lại dâng hương.
Đề thi học kì 2 môn Lịch sử & Địa lí lớp 5 (Đề 4)